narrative sources
Print | Sluit venster | NaSo 1 van 1
T016
Historia de cladibus Leodiensium
15e eeuw
Historiën-Gesta
Latijn
Dioc. Utrecht
Graafschap Holland
INCIPIT
Anno Domini MCCCCLXV, illustris Karolus Burgundiae, comes de Sarloes, vocatus per proceres Franciae contra eumdem Ludovicum regem, intravit Franciam..
EXPLICIT
...et mancipavit ipsum arctae custodiae, eo quod animavit et confortavit Leodienses contra ipsum.
Geslacht: M- Bio: kanunnik te Gorkum; geboren 1416/17 te Gorkum; priester en kanunnik en later onderdeken van de aan Sint-Maarten en Sint-Vincent gewijde kerk aldaar. Hij is in of na 1493 gestorven. (NaSo 276): Kanunnik te Gorinchem, misschien Dirk Frankenszoon Pauw (Carasso-Kok). (NaSo 1417): De schrijver noemt zich aan het slot van het verhaal: Huc usque certificatum est tunc, a principio usque nunc, ab honesto viro Jacobo Deyn, qui est juratus balistarius et custos corporis principis Karoli ducis, tempore belli vel guerrae, ac etiam ballivus de Arden, in comitatu de Ghisen, de quo natus est, qui omnia praedicta fere vidit, et semper in omnibus praesens fuit. Et is Theoderico Pauli alias Franconis canonico in Gorinchem petitione aliquorum honestorum, sub omni enarravit (ed. De Ram, 231). (NaSo 1418): De schrijver noemt zichzelf herhaaldelijk (ff. 23, 28, 104v, 285v), f. 285v: Liber iste pertinet domino Theoderico Pauli de Ghorinchem presbitero, qui et eundem conscripsit propria manu. (NaSo 1572): Volgens de AASS ed. maakt de auteur zich bekend in de proloog: 'Quae quidem ego Theodericus Pauli, presbyter minimus et licet indignus vicedecanus tamen ecelesiae ss. Martini et Vincentii in oppido de Gorinchem Trajectensis dioecesis munimine sigilli venerabilis patris et domini, domini Joannis de Arckel episcopi Trajectensium postea Leodiensium ecclesiarum roborata legendo repperi'. (NaSo 1709): In de tekst wordt Marcellinus, een metgezel van Willibrord en Suitbert, als auteur genoemd. Het geheel, ook de canonizati en de beide brieven, is echter een vervalsing uit de 15e eeuw. Aanvankelijk hield men Gerard van Harderwijk, rector van het gymnasium te Keulen, voor de schrijver ervan. Thans wordt Dirk Frankenszoon Pauw als samensteller aangemerkt (Oppermann en vooral Hulshof). (NaSo 1838): Het auteurschap van Pauli staat niet vast, hoewel de schrijver zich drie keer in de tekst noemt(p. 1059-1060, 1159, 1244):...Theodericus Pauli canonicus Gorinchemengis… (NaSo 1839): De schrijver noemt zich enkele malen in de tekst in het Trierse hs (f.2v, 92v, 100v, 109v). (NaSo 1840): De auteur wordt niet genoemd in de tekst. Op gezag van Hulshof wordt aangenomen dat Theodericus Pauli de schrijver is, vanwege de grote overeenkomst met het Chronicon Hollandiae (NaSo 1838). Het is waarschijnlijker dat het stuk, met gebruikmaking van het werk van Pauli, door een ander is opgesteld(VAN DER WERFF, 12-13). (NaSo 1841): Volgens Bruch is Dirk Frankenszoon Pauw de auteur. De auteur wordt alleen genoemd in het hs. Gorinchem: die cronijck tsheeren Dirck Pau'Franckensz. voertijts canonick in die parochiekerke tot Gorinchem van die heerlichyt van Arckell. Van der Werff bestrijdt het auteursschap van Pauw. Waale (1992) meent dat de beschikbare handschriften verschillende versies zijn van een nu niet bekende Nederlandse kroniek door Pauw op basis van zijn Chronicon Hollandiae (NaSo 1838) samengesteld. De Chronica zou het dichtst bij Pauws werk staan. (Naso 1842): De schrijver noemt zich herhaaldelijk (ff. 300, 321v, 370v, 371, 389v, 394, 430v), f. 300v: Ego Theodericus Pauli ex territorio et domino de Arkel, oppido de Gorinchem natus...incipiens anno etatis mee septuagesimo tercio canonicatus sive sacerdotii mei anno quadragesimo septimo... anno Domini millesimo quadringentesimo octuagesimo nono.-Status auteur (orde, functie): Augustijnerkoorheren (CSA)
REDACTIE
Locatie:Gorkum - Datering:kort na de gebeurtenissen van 1465-1468 - Opdracht: /
OMVANG
/
CONTEXT
Zie ook Pauli's Chronicon Hollandiae (NL278, NL279) en Chronicon universale (T017), die wellicht als naslagwerken voor eigen gebruik zijn te beschouwen (Bruch, cfr. Van der Werff (1983) 75-76). Dit en andere van zijn werken (NL280, NL0012, NL0021) zijn óf aan het Chronicon Hollandiae en Chronicon universale ontleend óf ze zijn er later aan toegevoegd.
INHOUD
Beschrijving van het beleg en de verwoesting van Luik door Karel de Stoute, hertog van Bourgondië, in de jaren 1465-1468. Dit verhaal komt eveneens voor in het hs Utrechtse, UB: 1650, 1230-1276) Chronicon Hollandiae (NL278); ook in het Chronicon universale (T017) wordt over deze gebeurtenis gesproken (Brussel, KB: 22476, f. 283v-284r). Zie voor deze gebeurtenis ook de kronieken van Jan Allertsz. en Cornelis Jansz. (NL0459? NL0460), Jan Gerbrandsz. van Leiden (NL285) en Willem van Berchen (NL294).
BRONNEN
Jacobus Deyn (Ooggetuigenverslag: de auteur haalde zijn informatie bij Jacobus Deyn, bevelhebber in het leger van Karel de Stoute.)
INVLOED
MANUSCRIPTEN
VERTALINGEN
EDITIES
DE RAM (P.F.X.), Documents relatifs aux troubles du pays de Liège sous les princes-évêques Louis de Bourbon et Jean de Horne 1455-1505, ARB, CRH, Publications in-4, (6)/ Collection de chroniques belges inédites (Brussel, 1844) 187-232
LITERATUUR
BALAU, Sources, ,639-641
BORMANS (S.), in: H. F. J. Estrup, ed. Liégeois et Bourguignons en 1468. Traduction...avec une introduction par S. Bormans (Luik 1881) (Société des Bibliophiles Liégeois 24) XX-XXI
BREMMER jr. (R.H.), Hir is eskriven. Lezen en schrijven in de Friese landen rond 1300 (Hilversum/Leeuwarden 2004).
BRUCH (H.), Supplement bij de Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de Middeleeuwen (Haarlem, 1956) 68-70
CARASSO-KOK (M.), Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen. Heiligenlevens, annalen, kronieken en andere in Nederland geschreven verhalende bronnen (Bibliografische reeks van het Nederlands Historisch Genootschap) ('s-Gravenhage, 1981) nr. 218
CHEVALIER (U.), Répertoire des sources historiques du Moyen-age. Bio-bibliographie (Paris, 1877-1886. 1888 II) 3552
DE RAM (F. X.), ed. XIV-XV
DE RAM (F. X.), in: Compte-Rendu des séances de la Commission Royale d'Histoire ou Recueil de ses Bulletins 2 (1838) 98, 216
FOCKE (W.), Theodericus Pauli, ein Geschichtsschreiber des XV. Jahrhunderts, und sein Speculum Hystoriale (Halle 1892, diss. Halle-Wittenberg; ook verschenen als Hallische Beiträge zur Geschichtsforschung 1) 40127
HELIN (E.), in: Bulletin du Cange, Archivium Latinitatis medii aevi, VIII-XVI-XVIII (1933-1942-1945) 287
LIEGE ET BOURGOGNE, Actes du colloque tenu á Liège les 28, 29 et 30 octobre 1968 (Parijs 1972) Bibliothèque de la Faculté de Philosophie et Lettres de l'Universite de Liege , 203
MOLINIER (A.), Les Sources de l'histoire de France depuis les origines jusqu'en 1789 (4 vols.) (Paris, 1902-1904) nr. 5047
NIP (R.), ‘Pauli, Theodericus Franconi’, in: G. Dunphy, ed. The Encyclopedia of the Medieval Chronicle (Leiden/Boston, 2010) 1192
POTTHAST (A.), Bibliotheca Historica Medii Aevi, Wegweiser durch die Geschichtswerke des europäischen Mittelalters bis 1500, II (Berlin, 1896) 629
TILMANS (K.), Aurelius en de Divisiekroniek van 1517. Historiografie en humanisme in Holland in de tijd van Erasmus (Hilversum 1988)
LINKS
Desiderata:


Naam van de Medewerker:
Renée Nip
Véronique Lambert

Update:
2010-12-17 09:44:56