narrative sources
Print | Sluit venster | NaSo 1 van 1
NL0259
De comitatu Teysterbandiae, de dominio de Arckel...
15e eeuw
Genealogieën
Kronieken
Latijn
Dioc. Utrecht
INCIPIT
Anno Domini octingentesimo tercio...
EXPLICIT
...filius Henrici de Dyepenhem.
Geslacht: M- Bio: -Status auteur (orde, functie):
REDACTIE
Locatie:Graafschap Holland(?) - Datering:De kronieken zijn oorspronkelijk tussen 1460 en 1480 door verschillende auteurs geschreven. De reeks is c.1480-1500 bijeengebracht. Later zijn aan sommige kronieken enkele regels toegevoegd - Opdracht: /
OMVANG
/
CONTEXT
De tweede helft van de 15e eeuw is de ontstaansperiode van een groot aantal kronieken van adellijke geslachten. In een later stadium werden reeksen van verschillende adelskronieken samengesteld, waarvan slechts handschriften uit de 16e eeuw en later bewaard zijn gebleven. Voor deze reeksen is gebruik gemaakt van bestaande kronieken, die zijn aangevuld en vervolgd. Overgeleverd zijn een in het Latijn geschreven reeks (NL0259) en een in het Nederlands geschreven serie (NL0260). Daarnaast bestaat een groep handschriften binnen NL0259, die een gedeelte van de kronieken in het Latijn bevat; deze wordt echter voortgezet met kronieken in het Nederlands, die niet identiek zijn met de onder NL0260 vallende Nederlandse serie. De volgorde in de bewaard gebleven handschriften is niet steeds dezelfde en er zijn ook kleine tekstuele verschillen. Enkele kronieken uit de twee reeksen zijn hierna ook afzonderlijk opgenomen, als van de geslachten in kwestie nog kronieken buiten de twee bewuste reeksen zijn overgeleverd: Arkel (NL0261, NL0262), Brederode (NL0263, NL0264), Culemborg (NL0265, NL0266, NL0267), Egmond (NL0268, NL0269, NL0270, NL0271, NL0272), Teisterbant (NL0273, NL0274) en Vianen (NL0275, NL0276, NL0277).
INHOUD
Adelskronieken en genealogieën. De reeks omvat: De comitatu Teysterbandiae, De dominio de Arckel, Lederdam, Hoekelem, Asperen, Hagenstein, Ackoey, Leyenberch, Nordenlois, Zoelen, Avenzaet, Alblas et Alblasserdam, Bergha domini Arnoldi, Origo dominorum de Egmonda, De Ysselsteyn, Origo dominorum de Brederoede, De Vianen et Ameyda, Ameyda, Teylinghen, Origo dominorum de Culenborch, Oystervant, De Origine Borssaliorum, De dominiis de Vere, Bolois vel Blesensis, Apkouda et Gaesbeeck, Woerden, Vliet, Benthem, Hennenberch, Voern, Persyn et Waterlant, Haerlem.
BRONNEN
INVLOED
MANUSCRIPTEN
VERTALINGEN
EDITIES
ANDRIESSEN (W. F.), Historia dominorum de Teysterband, Arckel, Egmonda, Brederoede, IJsselsteyn etc. (Purmerend 1933, diss. Amsterdam) 1-131
MATTHAEUS (A.), Veteris aevi analecta seu vetera monumenta hactenus nondum visa II (Lugduni Batavorum 1698) 307-308
MATTHAEUS (A.), Veteris aevi analecta seu vetera monumenta hactenus nondum visa, I (2de druk: Hagae Comitum, 1738) 614 (fragment)
MATTHAEUS (A.), Veteris aevi analecta seu vetera monumenta hactenus nondum visa, V (Hagae Comitum, 1738, 2de druk) 203-240
MATTHAEUS (A.), Veteris aevi analecta seu vetera monumenta hactenus nondum visa, VIII (Leiden 1708) 291-349
LITERATUUR
ANDRIESSEN (W. F.), ed. (bespreking door W. A. BEELAERTS (VAN BLOKLAND) I-XLIX
BRUCH (H.), 'Een reeks 15e-eeuwsche kronieken van adellijke geslachten', in: De Nederlandse Leeuw, 49 (1931) 71-76
BRUCH (H.), Supplement bij de Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de Middeleeuwen (Haarlem, 1956) 66-67
CARASSO-KOK (M.), Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen. Heiligenlevens, annalen, kronieken en andere in Nederland geschreven verhalende bronnen (Bibliografische reeks van het Nederlands Historisch Genootschap) ('s-Gravenhage, 1981) no 148
JANSE (A.), ‘Hollandse Adelskronieken’, in: G. Dunphy, ed. The Encyclopedia of the Medieval Chronicle (Leiden/Boston, 2010) 811-812
JANSE (A.), Ridderschap in Holland. Portret van een adellijke elite in de late Middeleeuwen (Hilversum, 2001)
MULLER (S.), Lijst van Noord-Nederlandsche kronijken, met opgave van bestaande handschriften en litteratuur (Utrecht, 1880) 92
PORCK (T.), ‘Een Rijnlandse serie adelskronieken (1533-1542). Het zogenaamde ‘Voorste Haagsche Handschrift’’, in: Millennium: tijdschrift voor middeleeuwse studies, 20 (2006) 44-62
POTTHAST (A.), Repertorium Fontium Historiae Medii Aevi, IV (Roma, 1962-) 135-136
ROEFS (V. J. G.), De Egmondsche abtenkroniek van Iohannes a Leydis 0. Carm. (Sittard 1942, diss. Nijmegen) 81-90
ROMEIN (J.M.), Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de middeleeuwen: bijdrage tot de beschavingsgeschiedenis (Haarlem, 1932) 212-217
VAN BERESTEYN (E.A.), Genealogisch Repertorium, 2 dln., bijgewerkt tot 1970 door H. L. KRUIMEL ('s-Gravenhage 1972)
LINKS
Desiderata:
De ontstaansgeschiedenis der reeksen, hun verwantschap met het werk van Theodericus Pauli (NL0278, NL0279, T017, waarin verschillende adelskronieken verwerkt zijn), alsmede de relatie van het werk van de laatste tot de tweede redactie van de Hollandse kroniek van Jan Gerbrandszoon van Leiden (NL0285), waarin óók een aantal adelskronieken is opgenomen, dient nader onderzocht te worden.

Naam van de Medewerker:
Renée Nip

Update:
2011-03-04 11:19:46