narrative sources
Print | Sluit venster | NaSo 1 van 1
NL0261
De dominio de Arckel
15e eeuw
Genealogieën
Kronieken
Latijn
Dioc. Utrecht
INCIPIT
Tempore Theodrici secundi, comitis Hollandiae...
EXPLICIT
...et hoc magnis precibus amicorum suorum.
Geslacht: M- Bio: Door Bruch(1941-42) de Anonymus de Arckel genoemd. Deze zou ook een kroniek van Holland en Utrecht hebben geschreven (NaSo 2116).-Status auteur (orde, functie):
REDACTIE
Locatie:Graafschap Holland(?) - Datering:een oorspronkelijke versie dateert mogelijk uit de periode 1429-1467. De overgeleverde versie is wellicht uitgebreid ten opzichte van de oorspronkelijke (Andriessen ed., XLVI). Deze kroniek maakt deel uit van een c.1480-1500 samengestelde reeks (NL0259) - Opdracht: /
OMVANG
/
CONTEXT
Ook in de in het Nederlands geschreven reeks adelskronieken (NL0260), komt een kroniek van de heren van Arkel voor. Daarnaast bevat de door Willem van Berchen geschreven codex eveneens een kroniek van Arkel (NL0297). Theodericus Pauli gaat in zijn Chronicon (NL0278, NL0279) uitvoerig in op dit geslacht; dit gebeurt minder uitvoerig in zijn Chronicon universele (T017). Tenslotte is er de Kronijcke des lants van Arekel ende der stede van Gorcum, toegeschreven aan Theodericus Pauli (NL0281). De afstamming van de heren van Arkel wordt in de hierboven genoemde kronieken op verschillende wijze aangegeven. De kroniek bij Willem van Berchen en de kroniek in de reeks adelskronieken, die in het Nederlands is geschreven, gaan terug tot Troje en vertellen de sage van de zwaan, die een voorvader van de van Arkels naar het dorp Arkel leidde. Een derde groep, waarin de aan Theodericus Pauli toegeschreven kroniek, noemt Hercules Alemannus uit Troje stamvader en verhaalt eveneens de sage van de zwaan (zie hierover Blöte, 1906).
INHOUD
Zgn. Adelskroniek. Kroniek van de heren van Arkel tot in 1429, waarin de afstamming wordt teruggevoerd tot Heyneman, die ten tijde van Dirk II, graaf van Holland (c.970-988), uit Hongarije naar Holland kwam.
BRONNEN
INVLOED
MANUSCRIPTEN
VERTALINGEN
EDITIES
ANDRIESSEN (W. F.), Historia dominorum de Teysterband, Arckel, Egmonda, Brederoede, IJsselsteyn etc. (Purmerend 1933, diss. Amsterdam) 23-77
MATTHAEUS (A.), Veteris aevi analecta seu vetera monumenta hactenus nondum visa, V (Hagae Comitum, 1738, 2de druk) 203-240
MATTHAEUS (A.), Veteris aevi analecta seu vetera monumenta hactenus nondum visa, VIII (Leiden 1708) 291-349
LITERATUUR
ANDRIESSEN (W. F.), ed. (bespreking door W. A. BEELAERTS (VAN BLOKLAND) XXI-XXVI
BLÖTE (J. F. D.), 'Die Arkelsche Schwanrittersage', in: Zeitschrift für deutsches Altertum und deutsche Litteratur, 48 (1906) 371-399
BRUCH (H.), 'Een reeks 15e-eeuwsche kronieken van adellijke geslachten', in: De Nederlandse Leeuw, 49 (1931) 71-76
BRUCH (H.), 'Vijftiend' eeuwsche kronieken, I: Pauli en Anonymus de Arckel', in: Bijdragen voor de Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde, 8e r. 3 (1941-42) 223-236
BRUCH (H.), Dirck Franckensz. Pauw (Theodericus Pauli), Kronijcke des lants van Arckel ende der stede van Gorcum (z.pl. 1931, diss. Amsterdam) XI-XVIII
BRUCH (H.), Supplement bij de Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de Middeleeuwen (Haarlem, 1956) 66-68
CARASSO-KOK (M.), Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen. Heiligenlevens, annalen, kronieken en andere in Nederland geschreven verhalende bronnen (Bibliografische reeks van het Nederlands Historisch Genootschap) ('s-Gravenhage, 1981) nos 157 en 148
JANSE (A.), ‘Hollandse Adelskronieken’, in: G. Dunphy, ed. The Encyclopedia of the Medieval Chronicle (Leiden/Boston, 2010) 811-812
JANSE (A.), Ridderschap in Holland. Portret van een adellijke elite in de late Middeleeuwen (Hilversum, 2001)
LULOFS (M.), 'Die van Brero heeft men eens gesien. De Brederode-kroniek van Jan van Leyden (ca. 1485)', in: B. Ebels-Hoving, C.G. Santing, C.P.H.M. Tilmans, eds. Genoechlicke ende lustige historiën. Laatmiddeleeuwse geschiedschrijving in Nederland (Hilversum 1987) 79-100
MULLER (S.), Lijst van Noord-Nederlandsche kronijken, met opgave van bestaande handschriften en litteratuur (Utrecht, 1880) 90, 92
OBREEN (H.), 'Bijdrage tot de kennis der middeleeuwsche kronieken I: Theodericus Pauli', in: Bijdragen voor de Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde, 4e r. 8 (1909-10) 375
PORCK (T.), ‘Een Rijnlandse serie adelskronieken (1533-1542). Het zogenaamde ‘Voorste Haagsche Handschrift’’, in: Millennium: tijdschrift voor middeleeuwse studies, 20 (2006) 44-62
ROMEIN (J.M.), Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de middeleeuwen: bijdrage tot de beschavingsgeschiedenis (Haarlem, 1932) 215-217
VAN BERESTEYN (E.A.), Genealogisch Repertorium, 2 dln., bijgewerkt tot 1970 door H. L. KRUIMEL ('s-Gravenhage 1972)
WAALE (M.J.), 'Pauli en het auteurschap van de Kronijcke des lants van Arckel', in: Tijdschrift voor Geschiedenis, 105 (1992) 166-192
WAALE (M.J.), De Arkelse oorlog 1401-1412. Een politieke, krijgskundige en economische analyse (Hilversum 1990) 34-65
LINKS
Desiderata:
De samenhang tussen al deze kronieken moet nader onderzocht worden, alsmede de relatie tot de tweede redactie van de Hollandse kroniek van Jan Gerbrandszoon van Leiden (NL0285), waarin óók een aantal adelskronieken is opgenomen.

Naam van de Medewerker:
Renée Nip

Update:
2011-03-04 11:21:47