narrative sources
Print | Sluit venster | NaSo 1 van 1
NL0297
De dominis de Arkel
15e eeuw
Genealogieën
Kronieken
Latijn
Dioc. Utrecht
Hertogdom Gelre
INCIPIT
Illustrium ac bellicosorum virorum dominorum...
EXPLICIT
... ducatus permaneret.
Geslacht: M- Bio: priester (1ste verm. 1452); 1461-66 rector St.-Stevenskerk te Nijmegen; notaris; 1463 pastoor te Niel; 1475 kanunnik St.-Stevenskerk te Nijmegen; pastoor te Cuyk; geb. c.1415 te Nijmegen, zoon van Steven Stevensz.; gestudeerd in Keulen 1432-5, geen magistertitel; gest. na 1481, 1493? (De Mooy). (NaSo 1545): De schrijver noemt zich in het werk: Ne igitur legentibus et audientibus inde tedium generetur, eam abbreviando et continuando et ad meliorem intellectum deducendo ego, Wilhelmus de Berchen, canonicus ecclesie imperialis urbis Novi(ma)gensis ab Hectore filio Priami regis Trojanorum primo genito incipere decrevi. (NaSo 1851): De schrijver noemt zich in de proloog: De cuius urbis progenitoribus ego, Wilhelmus de Berchen, rector ecclesie parrochialis de Nyel Duyflie, originem traxisse dinoscor. (NaSo 1852): De schrijver noemt zich in de proloog: De cuius urbis progenitoribus ego, Wilhelmus de Berchen, rector ecclesie parrochialis de Nyel Duyflie, originem traxisse dinoscor. (NaSo 1546, 1855, 1856, 1858): De schrijver noemt zich niet, maar de tekst is in Willems autograaf voorhanden. (NaSo 1857): De schrijver zegt van zichzelf: de Arkel originem eorumque acta et gesta per me Wilhelmum de Berchen canonicum ecclesie almifici signiferi prothomartiris Stephani insignis urbis Novimagensis... ex Gelrie, Hollandie, Brabantie aliisque diversis terrarum cronicis et historiis... in unum diligenter collectam, hic inserere et conscribere curavi.-Status auteur (orde, functie):
REDACTIE
Locatie:Cuyck - Datering:1475. De tekst maakt deel uit van een door Willem van Berchen gemaakte compilatie (W028, W029, NL0293-NL0298). De tekst is vanaf 1350 vrijwel woordelijk gelijk aan de Hollandse kroniek (NL0294). Een uittreksel is te vinden in de 2de redactie van de Gelderse kroniek (NL0292). - Opdracht: /
OMVANG
/
CONTEXT
De Brusselse codex 8037-8050 bevat ook een kroniek van de bisschoppen van Keulen (f. 361r-379v), en een kroniek van Brabant (f. 402r-420r), die niet met de hand van Willem van Berchen zijn geschreven en waarvoor geen aanwijzingen zijn dat deze werken in Nederland zijn ontstaan. Op f. 399r-401v staat een korte geschiedenis van Troje, wel met de hand van Willem van Berchen geschreven.
INHOUD
Kroniek van de heren van Arkel, tot in het jaar 1428. De afstamming van de heren van Arkel wordt teruggevoerd tot de Trojaanse tijd. Ook wordt de sage van de zwaan verteld, die een voorvader van de van Arkels naar het dorp Arkel leidde, cfr. NL0262, zie ook NL0261 en Pauli (NL0278, NL0279, NL0281, NL0282, T017).
BRONNEN
Theodericus Pauli, Chronicon Hollandiae (Volgens Bruch (1931) en Suppl.) ontleende Willem van Berchen deze kroniek aan het werk van Dirk Frankenszoon Pauw (NL0278, NL0279, NL0282, T017).)
INVLOED
MANUSCRIPTEN
VERTALINGEN
EDITIES
LITERATUUR
ANDRIESSEN (W. F.), 'Historia dominorum de Teysterband, Arckel, Egmonda, Brederoede, IJsselsteyn etc. (Purmerend 1933, diss. Amsterdam) (bespreking door BEELAERTS (W.A.) (VAN BLOKLAND)', in: De Nederlandse Leeuw, 52 (1934) 21-28) XXI-XXVI
Bibliotheca Neerlandica Manuscripta
BLÖTE (J. F. D.), 'De Brabantsche en andere kronieken van Willem van Berchen', in: Bijdragen voor Geschiedenis en Oudheidkunde, 4e reeks 2 (1902) 26-41
BLÖTE (J. F. D.), 'Die Arkelsche Schwanrittersage', in: Zeitschrift für deutsches Altertum und deutsche Litteratur, 48 (1906) 371-379
BRUCH (H.), Dirck Franckensz. Pauw (Theodericus Pauli), Kronijcke des lants van Arckel ende der stede van Gorcum (z.pl. 1931, diss. Amsterdam) XI-XXVI
BRUCH (H.), Supplement bij de Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de Middeleeuwen (Haarlem, 1956) 52-53
CARASSO-KOK (M.), Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen. Heiligenlevens, annalen, kronieken en andere in Nederland geschreven verhalende bronnen (Bibliografische reeks van het Nederlands Historisch Genootschap) ('s-Gravenhage, 1981) no 400
DE MOOY (A. J.), De Gelderse kroniek van Willem van Berchen. Naar het Hamburgse handschrift uitgegeven over de jaren 1343-1481 (Arnhem 1950, diss. Amsterdam; Werken Gelre 24; bespreking door H. Bruch, in: Bijdragen voor de Geschiedenis van Nederland, 7 (1952-1953) XVIII
EBELS-HOVING (B.), 'Nederlandse geschiedschrijving 1350-1530. Een poging tot karakterisering', in: B. Ebels-Hoving, C.G. Santing, C.P.H.M. Tilmans, eds. Genoechlicke ende lustige historiën. Laatmiddeleeuwse geschiedschrijving in Nederland (Hilversum, 1987, Middeleeuwse Studies en Bronnen IV) 217-242
HAGE (T.), 'Van zwanen en Trojanen. Laatmiddeleeuwse origografie in Noord-Brabant', in: A.-J.A. Bijsterveld, J.A.F.M. Van Oudheusden, R. Stein, eds. Cultuur in het laatmiddeleeuwse Noord-Brabant. Literatuur - Boekproductie - Historiografie ('s-Hertogenbosch, 1998) 75-88 (76-81)
JANSE (A.), ‘Hollandse Adelskronieken’, in: G. Dunphy, ed. The Encyclopedia of the Medieval Chronicle (Leiden/Boston, 2010) 811-812
KUYS (J.), ‘Willem van Berchen 1415/20-na juni 1481, kroniekschrijver en geestelijke’, in: J. Kuys e.a., eds. Biografisch Woordenboek Gelderland, IV (2004) 30-32
LULOFS (M.), 'Die van Brero heeft men eens gesien. De Brederode-kroniek van Jan van Leyden (ca. 1485)', in: B. Ebels-Hoving, C.G. Santing, C.P.H.M. Tilmans, eds. Genoechlicke ende lustige historiën. Laatmiddeleeuwse geschiedschrijving in Nederland (Hilversum 1987) 79-100
NIJSTEN (G.), Het hof van Gelre. Cultuur ten tijde van de hertogen uit het Gulikse en Egmondse huis (1371-1473) (Kampen 1992)
NIJSTEN (G.), In the Shadow of Burgundy. The Court of Guelders in the Late Middle Ages (Cambridge/New York, 2004)
NOORDZIJ (A.), ‘Geschiedschrijving en nationale identiteit. Gelre in de vijftiende en zestiende eeuw’, in: Bijdragen en Mededelingen van de vereniging Gelre, 95 (2004) 6-48
NOORDZIJ (A.), ‘Willem of Berchem’, in: G. Dunphy, ed. The Encyclopedia of the Medieval Chronicle (Leiden/Boston, 2010) 1507-1509
NOORDZIJ (A.), Gelre. Dynastie, land en identiteit in de late middeleeuwen (Hilversum, 2009)
TILMANS (C.P.H.M.), 'De Bourgondische dreiging en de vijftiende-eeuwse geschiedschrijving in Gelre. De kronieken van Willem van Berchen (ca. 1415 - na 1481)', in: Kroniek Arnhem, 5 (1988) 55-67
TILMANS (C.P.H.M.), 'De Hollandse kroniek van Willem van Berchen', in: Holland, 16 (1984) 101-121
TILMANS (C.P.H.M.), De Hollandse kroniek van Willem van Berchen (Groningen 1982, onuitgegeven doctoraalscriptie) xxxxviii-li
VAN BERESTEYN (E.A.), Genealogisch Repertorium, 2 dln., bijgewerkt tot 1970 door H. L. KRUIMEL ('s-Gravenhage 1972)
LINKS
Desiderata:
De samenhang met het werk van Pauli zou nader onderzocht moeten worden.

Naam van de Medewerker:
Renée Nip

Update:
2010-12-22 10:43:14