Locatie:Het bisdom Utrecht - Datering:tussen 1021 en 1024 (zie vert. Van Rij) - Opdracht:Het werk is opgedragen aan Burchardus, bisschop van Worms ( 1025)

/

/

Een geschiedverhaal over de daden van Nederlotharingse tijdgenoten, met name over de strijd tussen de graven Balderik en Wichman. In het werk komt ook een levensbeschrijving van Ansfried, bisschop van Utrecht (995-1010), voor. Daarnaast schrijft Alpertus over de geestelijke Wecelinus, die tot het joodse geloof overging.

Caesar, De Bello Gallico (Caesar, Bellum Gallicum (zie Van Rij 1999, 30-32).)

Sigebertus van Gembloux, Wereldkroniek (Sigebertus van Gembloux, Wereldkroniek (de jaren 997, 1003, 1005, 1006, 1009, 1010, 1012, 1018, 1020).-- Anon., Vita Burchardi episcopi Wormatiensis (ed. G. Waitz, MGH, SS IV, 829-846).-- Door de Bollandisten is een vrijwel gelijkluidende Vita Ansfridi aangetroffen in een thans onvindbaar handschrift. Het is zeer waarschijnlijk dat dit handschrift teruggaat op De diversitate temporum.)
Vita Burchardi episcopi Wormatiensis (Vita Burchardi episcopi Wormatiensis (ed. G. Waitz, MGH, SS IV, 829-846).-- Door de Bollandisten is een vrijwel gelijkluidende Vita Ansfridi aangetroffen in een thans onvindbaar handschrift. Het is zeer waarschijnlijk dat dit handschrift teruggaat op De diversitate temporum.)

Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Plut. 89
Hannover, Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek - Niedersächsische Landesbibliothek, XII B 712a (Link)

(Niet opgegeven) A. DEDERICH, zie ed., 73-129. H. VAN RIJ, Alpertus van Metz. Gebeurtenissen van deze tijd, Een fragment over bisschop Diederik I van Metz en De mirakelen van de heilige Walburg in Tiel (Hilversum 1999, Middeleeuwse studies en bronnen LXVI) 43-80. H. VAN RIJ, zie ed., 9-105.

Acta sanctorum quotquot toto orbe coluntur, Mai., I (1680) 431-432 (fragment) (Link)
Acta sanctorum quotquot toto orbe coluntur, Mai., I (1866, 3e druk) 435-436 (fragment)
DEDERICH (A.), Des Alpertus von Metz zwei Bücher über verschiedene Zeitereignisse, nebst zwei Bruchstücken über Bischöfe von Metz (Münster 1859) 1-61
DÜMMLER (E.),'Jüdische Proselyten im Mittelalter', in: Zeitschrift für Kirchengeschichte I (1877) 447-450 (fragment)
ECCARD (J.G.), Corpus historicum medii aevi sive scriptores res in orbe universo, praecipue in Germania, I (Lipsiae 1723) k. 91-127
GESSLER (J.), NIERMEYER (F.), Florilegium chronicorum Neerlandicorum. Een keuze uit de Latijnse kronieken van Noord-en Zuid-Nederland van de tiende tot de vijftiende eeuw ('s-Gravenhage, 1948) 12-31 (fragment)
HULSHOF (A.), Alperti Mettensis De diversitate temporum. Met eene inleiding van wijlen C. PIJNACKER HORDIJK (Amsterdam 1916, WHG 3e s. 37)
MIGNE (J.-P.), Patrologia latina CXL (Parijs, 1853) k. 451-490 (Link) (Link)
PERTZ (G.H.), in: Monumenta Germaniae Historica. Scriptores, 4 (Hannover, 1841) 700-723 (Link)
PIJNACKER HORDIJK (C.), Alpertus Mettensis, De diversitate temporum und De Theoderico I episcopo Mettensi. Codex Hannoveranus 712A. In phototypischer Reproduction (Leiden 1908, Codices graeci et latini photographice depicti, suppl. V), facsimile
VAN RIJ (H.), Alpertus van Metz, Gebeurtenissen van deze tijd en Een fragment over bisschop Diederik I van Metz. De diversitate temporum et Fragmentum de Deoderico primo episcopo Mettensi, ingeleid, uitgegeven en vertaald (Amsterdam 1980) 8-104

AARTS (B.), 'Het "Ansfried-probleem" in Hilvarenbeek en elders', in: Hilvarenbeek duizend jaar. Bijdragen tot een symposium over de geschiedenis der Brabantse dorpen (Hilvarenbeek 1988) 23559
Bibliotheca Neerlandica Manuscripta
BLUMEKRANZ (B.), 'Jüdische und christliche Konvertierten im jüdisch-christlichen Religionsgespräch des Mittelalters', in: Judentum im Mittelalter. Beiträge zum christlich-jüdischen Gespräch, hrsg. von WILPERT (P.) (Berlin 1966) 264-282
BLUMEKRANZ (B.), Juifs et Chrétiens dans le monde occidental 430-1096 (Paris, La Haye 1960, Études juives 2) passim
BLUMEKRANZ (B.),'Les auteurs chrétiens latins du Moyen Age sur les Juifs et le Judaïsme, V,', in: Revue des Études juives 117, n.s. 17 (1958) 16-19
BROER (C.J.C.), Uniek in de stad. De oudste geschiedenis van de kloostergemeenschap op de Hohorst bij Amersfoort, sinds 1050 de Sint-Paulusabdij in Utrecht: haar plaats binnen de Utrechtse kerk en haar goederenbezit (ca. 1000-ca, 1200) (Utrecht 2000)
BRUNHÖLZL (F.), Geschichte der lateinischen Literatur des Mittelalters. Zweiter Band. Die Zwischenzeit vom Ausgang des Karolingischen Zeitalters bis zur Mitte des elften Jahrhunderts (München 1992) 321-323
CARASSO-KOK (M.), Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen. Heiligenlevens, annalen, kronieken en andere in Nederland geschreven verhalende bronnen (Bibliografische reeks van het Nederlands Historisch Genootschap) ('s-Gravenhage,1981) nr 107
CHEVALIER (U.), Répertoire des sources historiques du Moyen-age. Bio-bibliographie (Paris, 1877-1886. 1888) I k. 111
COSTER (H.P.), De kroniek van Johannes de Beka. Haar bronnen en haar eerste redactie (Utrecht 1914, diss. Utrecht, Bijdr. Midd. Gesch. 2) 15-17
DASBERG (L.), 'De lex familiae Wormatiensis ecclesiae en de herkomst van de middeleeuwse koopman', in: Tijdschrift voor Geschiedenis, 71 (1958) 243-249
DAVIDSE (J.), 'Alpertus Mettensis historicus. Een onderzoek naar de aard en bedoeling van De diversitate temporum van Alpertus van Metz', in: Tijdschrift voor Geschiedenis, 86 (1973) 360-375
DEDERICH (A.), zie ed. 141-148
DÜMMLER (E.), zie ed. 446-447
EBELS-HOVING (B.), 'Nederlandse geschiedschrijving 1350-1530. Een poging tot karakterisering', in: B. Ebels-Hoving, C.G. Santing, C.P.H.M. Tilmans, eds. Genoechlicke ende lustige historiën. Laatmiddeleeuwse geschiedschrijving in Nederland (Hilversum, 1987, Middeleeuwse Studies en Bronnen IV) 221
ELLING (S.), ‘Alpert of Metz’, in: G. Dunphy, ed. The Encyclopedia of the Medieval Chronicle (Leiden/Boston, 2010) 32
FEIND (F.J.), Die Persönlichkeit Kaiser Heinrichs II. nach der augustinisch-eschatologischen Geschichtsanschauung der zeitgenössischen Quellen (Greifswald 1914, diss. Greifswald) 35-38
GESSLER (J.), NIERMEYER (J.F.), Florilegium Chronicorum Neerlandicorum. Een keuze uit de Latijnse kronieken van Noord-en Zuidnederland van de tiende tot de vijftiende eeuw ('s-Gravenhage, 1948) 40158
HENSCHEN (G.), 1e ed. 429-431
HENSCHEN (G.), 3e ed. 433-435
HUCHENHOLTZ (F.W.N.), 'Alpertus Mettensis als "biograaf", in: TvG 79 (1966) 249-259
JONGBLOED (H.H.), ‘ ‘Cold Case’ Upladen (oktober 1016). Godfrieds prefectuur tussen grote politiek en dynastieke competitie (850-1101)’, in: Jaarboek voor middeleeuwse geschiedenis, 11 (2008) 7-68 (7-18, 24-28, 52-56)
KEMPERINK (R.M.), 'Kanttekeningen bij Alpertus van Metz', in: Flehite, 14 (1982) 42583
KOS (A.), ‘Machtsstrijd in Hamaland. De politieke ambities van Balderik en Adela, circa 973-1016’, in: Jaarboek voor middeleeuwse geschiedenis, 5 (2002) 27-68 (passim)
MANITIUS (M.), 'Zu den Werken Alperts', in: Neues Archiv der Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtkunde, 13 (1888) 202-208
MANITIUS, Geschichte, II, 278-283
MONNA (A.D.A.), Zwerftocht met middeleeuwse heiligen (Amsterdam 1988) 20-21, 85, 90-91, 180, 182, 190, 200-201
MULLER (S.), Lijst van Noord-Nederlandsche kronijken, met opgave van bestaande handschriften en litteratuur (Utrecht, 1880) 45
NIERMEYER (J.F.), 'Schreef Alpertus van Metz over verscheidenheid van tijden of van zeden?', in: Miscellanea J. Gessier, II (s.l. 1948) 952-957
NIERMEYER (J.F.), Judaeorum sequaces. Joodse kooplieden en Christelijke kooplieden. Bijdrage tot de ontstaansgeschiedenis van de Lotharingse burgerij (elfde eeuw) (Amsterdam 1967, Meded. der Kon. Ned. Akademie van Wetensch. afd. Letterk.) n.r. 30 nr. 6
NIEUWENHUIJSEN (K.), DE RIDDER (T.), Ad Flaridingun. Vlaardingen in de elfde eeuw. Middeleeuwse bronnen over de Slag bij Vlaardingen en andere Vlaardingse gebeurtenissen (Hilversum, 2011) 31-41
OEDIGER (F.W.),'Adelas Kampf um Elten (996-1002)', in: Annalen des historischen Vereins für den Niederrhein 155/156 (1954) 67-86
PERTZ (G.H.), zie ed. 253, 697-723
PIJNACKER HORDIJK (C.), ed. I-XXIV
PIJNACKER HORDIJK (C.), zie ed. A. Hulshof, V-XXXVII
POST (R.R.), Kerkgeschiedenis van Nederland in de Middeleeuwen, II (Utrecht, 1957) , 191-192
Repertorium Fontium Historiae Medii Aevi, II (Roma, 1962-) , 201
ROMEIN (J.M.), Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de middeleeuwen: bijdrage tot de beschavingsgeschiedenis (Haarlem, 1932) 33-35
SAPIR ABULAFIA (A.), 'An eleventh century exchange of letters between a Christian and a Jew', in: Journal of Medieval History, 7 (1981) 153-174
SIMON (G.), 'Untersuchungen zur Topik der Widmungsbriefe mittelalterlicher Geschichtsschreiber bis zum Ende des 12. Jahrhunderts', in: Archiv für Diplomatik 5 (1959-60) 127, 135-136
SIMON (G.), 'Untersuchungen zur Topik der Widmungsbriefe mittelalterlicher Geschichtsschreiber bis zum Ende des 12. Jahrhunderts', in: Archiv für Diplomatik, 4 (1958) 70
STRATING (R.), 'Adela, heerszuchtige vrouw of vrouwelijke heerser? De lotgevallen van een gravin en haar verhaal door Alpertus van Metz', in: M. Mostert e.a., eds. Vrouw, familie en macht. Bronnen over vrouwen in de middeleeuwen (Hilversum 1990) 167-180
VAN RIJ (H.), 'De Tielse koster, broeder Immo en Alpertus van Metz', in: Ad fontes. Opstellen aangeboden aan prof. dr. C. van de Kieft (Amsterdam 1984) 83-94
VAN RIJ (H.), zie ed. IX-LVI
VAN RIJ (H.), zie vert. 15585
VAN VLIET (K.), In kringen van kanunniken. Munsters en kapittels in het bisdom Utrecht 695-1227 (Zutphen 2002)
WATTENBACH (W.), HOLTZMANN (R.), SCHMALE (F.-J.), Deutschlands Geschichtsquellen im Mittelalter. Die Zeit der Sachsen und Salier, 1 185;
WATTENBACH (W.), HOLTZMANN (R.), SCHMALE (F.-J.), Deutschlands Geschichtsquellen im Mittelalter. Die Zeit der Sachsen und Salier, 3 40*-41*, 61*-62*