narrative sources
Print | Sluit venster | NaSo 1 van 1
NL0472
Dit is dat beghinne ende oerspronck des lants van Ghelre ende cronijcken van den princen van Ghelre
15e eeuw
Kronieken
Nederlands
Dioc. Utrecht
INCIPIT
In den tijden als men screef VIII C ende LXXVIII ende Kaerl die Calve...
EXPLICIT
...hi had te wive Katherina des hertoghen dochter van Bourboeij.
Geslacht: M- Bio: Gewoonlijk toegeschreven aan Jan Veldener, alhoewel hij waarschijnlijk slechts de drukker was (Carasso-Kok). Over de auteur is veel gespeculeerd: hij zou afkomstig zijn uit de Oostelijke Nederlanden, uit Utrecht, of uit de Zuidelijke Nederlanden. Zie hierover: Karel de Stoute. Tentoonstelling georganiseerd naar aanleiding van de vijfhonderdste verjaring van zijn dood (Brussel 1977) no 47. (NaSo 241) Gewoonlijk toegeschreven aan Jan Veldener alhoewel diens auteurschap allerminst vaststaat (Carasso-Kok).-Status auteur (orde, functie):
REDACTIE
Locatie:Mogelijk Utrecht of omgeving - Datering:omstreeks 1480. Er is ook een Latijnse versie van de tekst overgeleverd (zie NL0473). De kroniek vertoont eveneens verwantschap met Dit is dat beginsel ende oerspronck des lantz van Gelre ende cronijcken van de prince van Gelre (NL0427). Volgens Alberts (zie lit. 1952) zijn de beide Nederlandse versies vertalingen uit het Latijn. Meij geeft de prioriteit aan de Nederlandse tekst bij Veldener (zie lit.). Gezien de parallellen met de andere versies in het Latijn van de bij Veldener gepubliceerde kronieken, moet de Cronica de Gelria waarschijnlijk ook als vertaling beschouwd worden. (Zie hierover ook Bruch, lit.) - Opdracht: /
OMVANG
/
CONTEXT
De korte kroniek van Gelre is gedrukt door Jan Veldener. Jan Veldener is te Würzburg geboren. Aanvankelijk werkte hij misschien als drukker te Keulen. Uit de periode 1473/74-1477 zijn van hem drukken uit Leuven bekend. Veldener werkte te Utrecht (1478-1481), te Culemborg (1483) en wederom te Leuven (1484-1486).
INHOUD
Korte kroniek van het graafschap, sedert 1339 hertogdom Gelre, van 878 tot aan de regering van hertog Adolf (1465-1471).
BRONNEN
INVLOED
MANUSCRIPTEN
VERTALINGEN
(Niet opgegeven) Cronica de Gelria
EDITIES
(S.N.), Dat boeck dat men hiet Fasciculus temporum (Utrecht 1480) f. 315r-321v
ALBERTS (W.J.), 'Nog een Gelderse kroniek te München', in: Bijdragen en Mededelingen van de vereniging Gelre 54 (1954) 320-332
LITERATUUR
ALBERTS (W.J.), 'Een Gelderse kroniek te München', in: Bijdragen en Mededelingen van de vereniging Gelre, 52 (1952) 185-210
ALBERTS (W.J.), zie ed. 314-319
ALBERTS, Geschiedenis van Gelderland (2de druk) 255-256
BAERTEN (J.), 'De invloed van Froissart op de Gelderse geschiedschrijving in verband met het huwelijkscontract tussen Reinald II en Sofia Berthout', in: Bijdragen en Mededelingen van de vereniging Gelre, 68 (1974-75) 51-56
BRUCH (H.), Supplement bij de Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de Middeleeuwen (Haarlem, 1956) 42-43
CARASSO-KOK (M.), Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen. Heiligenlevens, annalen, kronieken en andere in Nederland geschreven verhalende bronnen (Bibliografische reeks van het Nederlands Historisch Genootschap) ('s-Gravenhage, 1981) no 318
DE MOOY (A.J.), De Gelderse kroniek van Willem van Berchen. Naar het Hamburgse handschrift uitgegeven over de jaren 1343-1481 (Arnhem 1950, diss. Amsterdam, Werken Gelre 24) XVI nt 8
DE WIND (S.), Bibliotheek der Nederlandsche geschiedschrijvers (Middelburg, 1835) 84-86, 522
EBELS-HOVING (B.), 'Nederlandse geschiedschrijving 1350-1530. Een poging tot karakterisering', in: B. Ebels-Hoving, C.G. Santing, C.P.H.M. Tilmans, eds. Genoechlicke ende lustige historiën. Laatmiddeleeuwse geschiedschrijving in Nederland (Hilversum, 1987, Middeleeuwse Studies en Bronnen IV) 221
FABRIEK (L.) en VERBOON (A.), ‘Fasciculus temporum, Veldener version’, in: G. Dunphy, ed. The Encyclopedia of the Medieval Chronicle (Leiden/Boston, 2010) 611-612
HONEMANN (V.), ‘Theologen, Philosophen, Geschichtsschreiber, Dichter und Gelehrte im «Fasciculus Temporum»’, in: W. Ehbrecht et al., eds. Der weite Blick des Historikers. Einsichten in Kultur-, Landes- und Stadtgeschichte (Köln, 2002) 337-356
KIRSCHNER (C.), ‘Geschichtsschreibung im Rhein-Maas-Raum', in: H. Tervooren, ed. Van der Masen tot op den Rijn. Ein Handbuch zur Geschichte der mittelalterlichen volkssprachlichen Literatur im Raum von Rhein und Maas (Berlin, 2006) 233-254
KOK (I.), De Houtsneden in de Incunabelen van de Lage Landen 1475-1500. Inventarisatie en bibliografische analyse (Amsterdam 1994) 67-68
MEIJ (P.J.), 'De Gelderse bloem en de Gelderse kronieken', in: Bijdragen en Mededelingen van de vereniging Gelre, 66 (1972) 10, 12
MEIJ (P.J.), Arend van Slichtenhorst en de Gelderse geschiedschrijving (Arnhem 1967) 9
MERKELBACH (H.P.J.E.), 'Jan Veldener en het "Boec van den houte", gedrukt in Culemborg in 1483', in: De drie steden. Regionaal-historisch tijdschrift voor Tiel, Buren en Culemborg 17 (1996) 40150
MULLER (S.), Lijst van Noord-Nederlandsche kronijken, met opgave van bestaande handschriften en litteratuur (Utrecht, 1880) 19, 68
NOORDZIJ (A.), ‘Beginsel des lantz van Gelre’, in: G. Dunphy, ed. The Encyclopedia of the Medieval Chronicle (Leiden/Boston, 2010) 159-160 (160)
NOORDZIJ (A.), ‘Geschiedschrijving en nationale identiteit. Gelre in de vijftiende en zestiende eeuw’, in: Bijdragen en Mededelingen van de vereniging Gelre, 95 (2004) 6-48
Repertorium Fontium Historiae Medii Aevi, III (Roma, 1962-) I, 344
ROMEIN (J.M.), Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de middeleeuwen: bijdrage tot de beschavingsgeschiedenis (Haarlem, 1932) 114-116
SCILLIA (D.G.), 'The Master of the London Passional: Johann Veldener's "Utrecht Cutter"', in: S. HINDMAN ed., The Early Illustrated Book. Essays in Honor of Lessing J. Rosenwald (Washington 1982) 23, 37 nt 2, 38 nt 6
SEYNNAVE (J.), ‘The language of the first vernacular version of the Fasciculus temporum’, in: J. Hogg en G. Schlegel, eds. Die Kartäuser und die Künste ihrer Zeit (Salzburg, 2001) 31-36
VAN ANROOIJ (W.), ‘Werner Rolevincks Fasciculus temporum’, in: P. Hoftijzer, K. van Ommen en G. Warnar, eds. Bronnen van kennis. De bijzondere collecties van de Universiteitsbibliotheek Leiden (Leiden, 2006) 56-63
VAN DER ELST (A.), 'Devote moraliteit. Over Jan Veldeners Fasciculum Temporum', in: Transparant 3.3 (1992) 40092
VAN THIENEN (G.) en GOLDFINCH (J.), eds. Incunabula printed in the Low Countries (Nieuwkoop,1999)
LINKS
Desiderata:


Naam van de Medewerker:
Jelma Hoekstra

Update:
2010-12-09 17:47:58