narrative sources
Print | Sluit venster | NaSo 1 van 1
C044
Kroniek van Holland
15e eeuw
Historiën-Gesta
Kronieken
Nederlands
Dioc. Utrecht
INCIPIT
Proloog: Een onghenoemt Clerc, geboren vten lagen landen bi der zee, die wt vrien sinnen begerende is warachtige historie te bescriven...-- Corpus: Van een jaer dat Adam onse eerste vader gescepen was ...
EXPLICIT
Doe namen die bailiu ende hincken an eenre galgen.
Geslacht: M- Bio: De anoniem gebleven schrijver wordt in de beginregel van de kroniek aangeduid als de Clerc uten lagen landen bi der zee. Men heeft de Clerc wel gelijkgesteld aan Jan Beke of aan Filips van Leiden; beide meningen hebben geen stand gehouden (zie Romein). Vermoedelijk behoorde de Clerc tot het grafelijk personeel van het Hollandse hof ten tijde van de regering van Willem VI (1404-1417). Verbij-Schillings vraagt zich af of achter de Clerc wellicht Dirc Potter of de grafelijk secretaris Laurens van Overvest schuilgaan (zie Verbij-Schillings 1999, 156).-Status auteur (orde, functie):
REDACTIE
Locatie:Het graafschap Holland - Datering:tussen 1409 en 1417. Volgens Blok en Bruch werd de kroniek vóór 1409 geschreven, voordat Heraut Beyeren de tweede versie van zijn Hollantsche Cronike afrondde. Nauwkeurig bronnenonderzoek toonde echter aan dat de Clerc schatplichtig was aan de heraut, en niet andersom (zie Verbij-Schillings 1991) - Opdracht:De kroniek is opgedragen aan Willem VI (1404-1417). De speciale aandacht voor de verhouding met de Friezen zou er op kunnen duiden dat de Clerc begon te schrijven n.a.v. de aanspraken die Roomskoning Sigismund in 1416 op Friesland deed gelden (zie Verbij-Schillings 1997, 113)
OMVANG
/
CONTEXT
/
INHOUD
Kroniek van het graafschap Holland, van de oudste tijden tot in het jaar 1326. Het is niet uitgesloten dat de kroniek tot verder in de tijd heeft doorgelopen.
BRONNEN
Croniken van den Stichte van Utrecht ende van Hollant (Croniken van den Stichte van Utrecht ende van Hollant, de Middelnederlandse Beke (zie NL0546-NL05450))
Dirc Potter, Blome der doechden (Dirc Potter, 'Blome der doechden'? (zie Verbij-Schillings 1995, 343, nt. 9).)
Heraut Beyeren, Hollantsche Cronike (heraut Beyeren, Hollands-Utrechtse versie van de Hollantsche cronike (zie NL0186))
INVLOED
MANUSCRIPTEN
VERTALINGEN
EDITIES
DE GEER VAN JUTFAAS (B.J.L.), Bronnen van de geschiedenis der Nederlanden in de middeleeuwen: Annales Egmundani, Werken uitgegeven door het Historische Genootschap gevestigd te Utrecht, nieuwe serie 1 (Utrecht 1863)
VAN MIERIS (F.), Chronyk van Holland, van den klerk uit de laage landen by der zee... (Leyden 1740) 1-207
LITERATUUR
Bibliotheca Neerlandica Manuscripta
BLOK (P. J.), Geschiedenis van het Nederlandsche volk, I, Leiden, 1923(3) 659-660
BRUCH (H.), 'De clerc uten laghen landen', Bijdragen betreffende de Geschiedenis van Nederland, 9 (1954-55) 38-48
BRUCH (H.), ed. Johannes de Beke, Croniken van den Stichte van Utrecht ende van Hollant (Den Haag 1982, RGP, Grote Serie 180)
BRUCH (H.), Supplement bij de Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de Middeleeuwen (Haarlem, 1956) 35-6
CARASSO-KOK (M.), Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen. Heiligenlevens, annalen, kronieken en andere in Nederland geschreven verhalende bronnen (Bibliografische reeks van het Nederlands Historisch Genootschap) ('s-Gravenhage, 1981) no 202
DE WIND (S.), Bibliotheek der Nederlandsche geschiedschrijvers (Middelburg, 1835) 55-57
ENKLAAR (D.T.), 'De Loosduinse kindertjes', in: BGN 10 (1955-56) 234, n. 1
FRUIN (R.), 'Over Philips van Leyden en zijn werk De cura reipublicae et sorte principantis', in: Versl. en Med. der Kon. Akademie van Wetensch., afd. Letterk. 8 (1865) 284-286
JANSE (A.), ‘Clerc uten Laghen Landen’, in: DUNPHY (G.), ed. The Encyclopedia of the Medieval Chronicle, Brill, Leiden/Boston, 2010 , 474-475
JANSE (A.), ‘Ridderslag en ridderlijkheid in laat-middeleeuws Holland’, in: Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden, 112 (1997) 317-335 (320-321)
LEVELT (S.), Jan van Naaldwijk's Chronicles of Holland. Continuity and Transformation in the Historical Tradition of Holland during the Early Sixteenth Century (Hilversum, 2011) 47-51
MULLER (S.), Lijst van Noord-Nederlandsche kronijken, met opgave van bestaande handschriften en litteratuur (Utrecht, 1880) 14-5
MULLER Fz. (S.), 'Die Hollantsche Cronike van den Heraut. Eene studie over de Hollandsche geschiedbronnen uit het Beijersche tijdperk', in: Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde, 3e r. 2 (1885) 1-112
POST (R.R.), Kerkgeschiedenis van Nederland in de Middeleeuwen, II (Utrecht, 1957) 194
Repertorium Fontium Historiae Medii Aevi, III (Roma, 1962-) I 351
ROMEIN (J.M.), Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de middeleeuwen: bijdrage tot de beschavingsgeschiedenis (Haarlem, 1932) 100-2
TE WINKEL (J.), De ontwikkelingsgang der Nederlandsche letterkunde, II: Geschiedenis der Nederlandsche letterkunde van Middeleeuwen en Rederijkerstijd (Haarlem, 1922) 182-183
VAN ANROOIJ (W.), 'Middeleeuwse sporen van de Haarlemse Damiate-legende', in: E.K. Grootes, ed. Haarlems Helicon. Literatuur en toneel te Haarlem vóór 1800 (Hilversum, 1993) 45962
VAN MIERIS (F.), zie onder ed.
VERBEIJ-SCHILLINGS (J.), Beeldvorming in Holland. Heraut Beyeren en de historiografie omstreeks 1400. Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 13 (Amsterdam, 1995)
VERBIJ-SCHILLINGS (J.), 'Het beeld van de Friezen in de Hollandse geschiedschrijving van de vijftiende eeuw', in: PH. H. Breuker, A. Janse, eds. Negen eeuwen Friesland-Holland. Geschiedenis van een haat-liefdeverhouding (Zutphen, 1997) 109-119
VERBIJ-SCHILLINGS (J.), 'Hofcultuur en hofvermaak. Het Haagse hof in de middeleeuwen (1248-1462)', in: H. Foppe, ed. In Den Haag geschied: 750 jaar in verhalen en beschouwingen (Den Haag 1998) 33-53
VERBIJ-SCHILLINGS (J.), 'Vanuit Hollands perspectief: een geschiedenis van de Friezen', in: Philologia Frisica Anno 1996. Lezingen fan it fjirtjinde Frysk filologenkongres 23, 24 en 25 oktober 1996 (Ljouwert, 1998) 71-92
VERBIJ-SCHILLINGS (J.), Heraut Beyeren en de Clerc uten laghen landen. Hollandse kroniekschrijvers ca 1410', in: Tijdschrift voor Nederlandse Taal-en Letterkunde, 107 (1991) 20-42
LINKS
Desiderata:


Naam van de Medewerker:
Janick Appelmans
Jelma Hoekstra

Update:
2012-10-21 13:16:43