Locatie:Hertogdom Brabant - Datering:voltooid op 20 februari 1415 (n.s.) - Opdracht:opgedragen aan Antoon van Bourgondië (+25 oktober 1415) (Van Gerven)

4479 verzen

/

Kroniek van de hertogen van Brabant vanaf hun Trojaanse oorsprong tot aan het huwelijk van Antoon van Bourgondië met Elisabeth van Görlitz (1409) waarin de belangrijkste evenementen en de wapens van de Brabantse hertogen beschreven worden. De tekst bevat tevens verschillende anecdotische gegevens, o.a. wordt verhaald hoe de relikwie van de H. Besnijdenis in Antwerpen terechtkwam. Deze rijmkroniek bevat de oudste tekstgetuige van de Brabolegende.

De Grimbergsche Oorlog
Die corte coronike van Brabant (1332)
Hier volgheet een goet gedicht van den IX Besten
Jacob Clarasien/Clerasie (Jacob Clarasien/Clerasie (heden nog niet teruggevonden))
Jacob van Maerlant, Spiegel historiael
Jan van Boendaele, Brabantsche Yeesten (Jan van Boendale, Brabantsche Yeesten en Der leken spieghel)
Jan van Boendale, Der leken spieghel (an van Boendale, Brabantsche Yeesten en Der leken spieghel)
Jan van Heelu, Rymkronyk betreffende den slag van Woeringen van het jaer 1288 (Jan van Heelu, Rymkronyk van den slag van Woeringen)
Korte kroniek van Brabant (Kleine kroniek van Brabant)
Van den derden Eduwaert (mogelijk ook: Van den derden Eduwaert)
Vanden beghinsel van Roome ende van Brabant (Vanden beghinsel van Roome ende van Brabant (in hs. van Rijnen (midden 16de eeuw), cfr. Lemaire))
Vlemsche cornike (mogelijk begin 15de eeuw)

Charles Millet, De kronijk van Aarschot (1597)
Die alder excellentste Cronyke van Brabant
Jan-Baptista Houwaert, Jan de Pottre, Dagboek (ca. 1550)

Antwerpen, Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience, B 15828 (Cat. 78) (Link)
Brussel/Bruxelles, Koninklijke Bibliotheek/Bibliothèque Royale, 11616

DE PAUW (N.), Middelnederlandsche Gedichten en Fragmenten, I: Geestelijke en zedelijke gedichten, Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal-en Letterkunde, Serie III, 8 (Gent, 1893-1897) 596-597 (fragment)
GEZELLE (G.), Hennen van Merchtenen's Cornicke van Brabant (1414), Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal-en Letterkunde, Serie III, 14 (Gent, 1896) 29-167
SWINNEN (H.), Hennen van Merchtenen. 'Cornicke van Brabant' (1415). Kritische tekstuitgave en toelichtingen bij de tekst, 2 dln., Licentiaatsverhandeling (Leuven, 1986)
VAN ANROOIJ (W.), 'De literaire ambities van Hennen van Merchtenen', in: Tijdschrift voor Nederlandse Taal-en Letterkunde, 109 (1993) 295-296, 299-302, 304-306
VAN EEGHEM (W.), Brusselse dichters. Vierde reeks (Brussel, 1963) 45-90
WILLEMS (J.F.), Chronique en vers de Jean van Heelu, ou relation de la bataille de Woeringen - Rymkronyk van Jan van Heelu betreffende den slag van Woeringen, van het jaar 1288, ARB, CRH, Publications in-4, (1)/ Collection de chroniques belges inédites (Brussel, 1836) 346-348 (fragment)
WILLEMS (J.F.), Les gestes des ducs de Brabant - De Brabantsche Yeesten, of Rymkronyk van Braband, door Jan de Klerk, van Antwerpen, 2 dln., ARB, CRH, Publications in-4, (8)/ Collection de chroniques belges inédites (Brussel, 1839) 599-604

BLÖTE (J.F.D.), Das Aufkommen der Sage von Brabon Silvius, dem brabantischen Schwanritter, Verhandelingen der Koninklijke Akademie van Wetenschappen te Amsterdam. Afdeeling Letterkunde, nieuwe reeks, V/4 (Amsterdam, 1904) 23-30
BOLSEE (J.), ed. La grande enquête de 1389 en Brabant, ARB, CRH, Publications in -8 (Brussel, 1929) 305-306, 335-336
CAUCHIE (A.), 'Chroniques de Brabant', in: Bulletin de la Commission Royale d'Histoire, 5e série, 10 (1900) LXVII-LXVIII nr. 25
CEUNEN (M.) en GOOSSENS (J.), Jan I, hertog van Brabant: de dichtende en bedichte vorst. Catalogus. Tentoonstelling naar aanleiding van de 700ste verjaardag van de dood van hertog Jan I van Brabant ingericht in het historisch stadhuis van Zoutleeuw van 21 mei tot 31 augustus 1994 (Leuven, 1994) 11, 16, 37-39 nr. 7, afb. 7
DE PAUW (N.), 'Merchtem (Jean de)', in: Biographie Nationale, 14 (Brussel, 1897) 432-443
DE VREESE (W.), LIEFTINCK (G.I.), 'Bouwstoffen', in: E. Verwijs, J. Verdam, eds. Middelnederlandsch Woordenboek, 10 ('s-Gravenhage, 1927-1952) 174 nr. 256
DERMUL (A.), Catalogue des manuscrits de la bibliothèque de la ville d'Anvers, Catalogue général des manuscrits des bibliothèques de Belgique, 5 (Gembloers-Parijs, 1939) 78-79 nr. 78
DEROLEZ (A.), Inventaris van de handschriften in de universiteitsbibliotheek te Gent (Gent, 1977) 132 nr. 1621
GEZELLE (G.), Hennen van Merchtenen's Cornicke van Brabant (1414), Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal-en Letterkunde, Serie III, 14 (Gent, 1896) 46874
HALLEZ (T.), Middelnederlandse kronieken in het hertogdom Brabant (1290-1498), Licentiaatsverhandeling (Leuven, 1993) 49-50
JANSSENS (J.D.), 'Subtiel vertellen, Middeleeuwse epiek in de Lage Landen', in: J.D. Janssens e.a., eds. Op avontuur. Middeleeuwse epiek in de Lage Landen, Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen, 18 (Amsterdam, 1998) 9-35 (13)
JANSSENS (J.D.), Dichter en publiek in creatief samenspel. Over interpretatie van Middelnederlandsche ridderromans, Leuvense Studiën en Tekstuitgaven, nieuwe reeks, 7 (Leuven, 1988) 104
KELDERS (A.), 'Middelnederlandse kroniekschrijving in de Zuidelijke Nederlanden: een Vlaams-Brabantse confrontatie', in: C. Van den Bergen-Pantens, ed. Les Chroniques de Hainaut ou les Ambitions d'un Prince Bourguignon (Turnhout, 2000) 26-28
KERREMANS (C.), Etude sur les circonscriptions judiciaires et administratives du Brabant et les officiers placés à leur tête par les ducs antérieurement à l'avènement de la maison de Bourgogne (1406), ARB. Mémoires.Collection in-8, 2e série, 44/2 (Brussel 90, 126, 270, 288
KNUVELDER (G.P.M.), Handboek tot de geschiedenis der Nederlandsche letterkunde, 1 ('s-Hertogenbosch, 1970 5de druk) 234
LEMAIRE (C.), 'Een kroniek vol "quade truffen"', in: COCKX-INDESTEGE (E.) en HENDRICKX (F.) ed., Opstellen voor Dr. Jan Deschamps ter gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag 2, Miscellanea Neerlandica 2 (Leuven, 1987) 279-295
LIEVENS (R.), in: 'Boekbeoordelingen', in: Spiegel der Letteren, 25 (1983) 53
LINDEMANS (H.), 'Jan van Merchtene Schrijver van de Cornicke van Brabant (1414)', in: Eigen Schoon en De Brabander, 18 (1935) 137-154 (128-160)
MARTENS (M.), 'Note sur l'époque de fixation du nom des sept lignages bruxellois', in: Cahiers Bruxellois, 4 (1959)
NELIS (H.), 'Hennen van Merchtenen auteur de la "Cornike van Brabant (1415)"', RBPH, 7/2 (1928) 1035-1039
Repertorium Fontium Historiae Medii Aevi, VI, 511-512
REYNAERT (J.), 'Middeleeuwen', in: Pretiosa Neerlandica. Schatten uit de Nederlandse taal-en letterkunde in de Gentse universiteit, Schatten van de Universiteitsbibiotheek, 6 (Gent, 1988) 48-49 nr. 17 (ms. Gent, 1621)
STEIN (R.), 'Cultuur en politiek in Brussel in de vijftiende eeuw. Wat beoogde het Brusselse stadsbestuur bij de annexatie van de plaatselijke Ommegang?', in: H. Pleij e.a., eds. Op belofte van profijt. Stadsliteratuur en burgermoraal in de Nederlandse literatuur en cultuur in de middeleeuwen, 4 (Amsterdam, 1991) 235 (228-243, 398-404 (noten en bibliografie))
STEIN (R.), Politiek en historiografie. Het ontstaansmilieu van Brabantse kronieken in de eerste helft van de vijftiende eeuw, Miscellanea Neerlandica, 10 (Leuven, 1994) 10, 126, 147-148, 223, 272, 302
SWINNEN (H.), 'De onderschatte Cornicke van Brabant (1415) van Hennen van Merchtenen: een schat van gegevens', in: De Brabantse folklore, 255 (1987) 200-216
SWINNEN (H.), Hennen van Merchtenen. 'Cornicke van Brabant' (1415). Kritische tekstuitgave en toelichtingen bij de tekst, Licentiaatsverhandeling (Leuven, 1986)
VAN ANROOIJ (W.), 'De literaire ambities van Hennen van Merchtenen', in: Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, 109 (1993) 1-6, 11
VAN ANROOIJ (W.), 'Hennen van Merchtenen en de lof op BRABANCIA', in: Spiegel der Letteren, 35 (1993) 153-157
VAN ANROOIJ (W.), 'Zwaanridders en historiografie bij Hennen van Merchtenen', in: Spiegel der Letteren, 36 (1994) 279-306
VAN ANROOIJ (W.), ‘Het wapen van Godfried met de Baard bij Hennen van Merchtenen’, in: Spiegel der Letteren, 38 (1996) 189-191
VAN ANROOIJ (W.), ‘Merchtenen, Hennen van’, in: G. Dunphy, ed. The Encyclopedia of the Medieval Chronicle (Leiden/Boston, 2010) 1105
VAN ANROOIJ (W.), ‘Nine Worthies’, in: G. Dunphy, ed. The Encyclopedia of the Medieval Chronicle (Leiden/Boston, 2010) 1150-1152 (1151)
VAN ANROOIJ (W.), Helden van weleer, De Negen Besten in de Nederlanden, 1300-1700 (Amsterdam, 1997) 67-68, 153, 210-211
VAN BUUREN (A.M.J.), '1400', in: Literatuur, 2 (1985) 352
VAN DER HAEGHEN (F.), 'Bibliographische aanteekening', in: Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal-en Letterkunde. Verslagen en Mededeelingen (1894) 178-181
VAN EEGHEM (W.), 'Een onbekende bewerking van Hennen van Merchtenens Cornicke van Brabant (1415)', Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal-en Letterkunde. Verslagen en Mededeelingen (1940) 507-528
VAN EEGHEM (W.), 'Nogmaals Hennen van Merchtenens Cornicke van Brabant (1415)', in: Verslagen en Mededelingen der Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal-en Letterkunde (1949) 5-21 (tevens uitg. exc. 17, 19, 21)
VAN EEGHEM (W.), Brusselse dichters. Vierde reeks (Brussel, 1963) 45-90
VAN GERVEN (J.), 'Politiek en geschiedschrijving in de late middeleeuwen. Hennen van Merchtenen en de Boergondische opvolging in Brabant', in: Bijdragen tot de geschiedenis, 63 (1980) 29-47
VAN MIERLO (J.), De letterkunde van de Middeleeuwen, 1, Geschiedenis van de letterkunde der Nederlanden, 1 ('s-Hertogenbosch-Brussel, 1949 2de druk) 330
VAN NUFFEL (H.), 'Jan I, Hertog van Brabant. Persoonlijkheid en legende', in: Brabant (1966) 20-27
VAN NUFFEL (H.), 'Jan I, Hertog van Brabant. Persoonlijkheid en legende', in: Brabant (1968) 33-39
VAN OOSTROM (F.), Aanvaard dit werk. Over Middelnederlandse auteurs en hun publiek, Nederlandse literatuur en cultuur in de middeleeuwen 6 (Amsterdam 1992) 17-18, 21, 230