Locatie:Maastricht - Datering:1485. Het vervolg is in 1520 geschreven (Wouters (1962)) - Opdracht: /

17 gedrukte blz.

/

Beschrijving van de stad Maastricht met de nadruk op de oude bouwwerken die in de periode van de auteur zijn opgezet, begonnen of uitgevoerd en aan de gemeenschap toebehoren (prol.). Het werk omvat naast de proloog drie hoofdstukken: het eerste behandelt de poorten, muren en torens; het tweede gaat over de grachten, wallen, bolwerken buiten de stad, bruggen, openbare wegen, schotbalken, grendelbomen, het dinghuis en het belfort; het derde beschrijft tenslotte de kerken, klokketorens en gasthuizen die in die tijd hetzij opgericht hetzij hersteld zijn. In een korte nabeschouwing vermeldt de auteur de reden van zijn werk, nl. meedelen aan het nageslacht hoe goed Maastricht in zijn tijd bestuurd werd, opdat dit nageslacht dat wat door zijn voorvaderen gebouwd is, zou bewaren. Deze beschrijving wordt gevolgd door vijf later geschreven kleinere werkjes: een bouwgeschiedenis van de Sint-Servaaskerk te Maastricht, een werkje over het graf van Servaas in de crypte, een opsomming van relieken en ommegangen met de noodkist in 1408/9, 1475, 1488 en 1509, en tenslotte een verslag van het bezoek van keizer Karel V aan Maastricht en diens kroning te Aken.

klassieke auteurs (Macrobius, Sallustius, Vergilius) (Klassieke auteurs (Caesar, Livius, Sallustius, Tacitus, Terentius))
Flavio Biondo (1392-1463), Roma instaurata
Leonardi Bruni (1369-1444), De bello Italico adversus Gothos.

B. van Heymbach, Servatius Octavianus sive Tungrensis drama sacrum (Maastricht, 1649) (B. van Heymbach, Servatius Octavianus sive Tungrensis drama sacrum (Maastricht, 1649) 39 en zijn voorwoord op: C. de Méan, Observationes)
C. de Méan, Observationes
G. Braun en F. Hogenbergius, Civitates orbis terrarum (G. Braun en F. Hogenbergius, Civitates orbis terrarum, 1 (S.l., ca 1576))
Godefridus Augustinus Collette (1672-1755) (Godefridus Augustinus Collette (1672-1755), Beschrijving van Maastricht, Sint-Pieter, Vroenhoven enz. (Maastricht, R.A., 12.))
Henricus de Vroom (Sedulius), Diva Virgo Mosae-Traiectensis (Antwerpen, 1609) (Henricus de Vroom (Sedulius), Diva Virgo Mosae-Traiectensis (Antwerpen, 1609) 6-8, 11-13)

(Engels) Excerpta: J. IJSEWIJN, 'The coming of Humanism to the Low Countries', in: H. A. OBERMAN en T. A. BRADY JR. ed., Itinerarium Italicum. The profile of the Italian Renaissance in the mirror of its European transformations. Studies in medieval and reformation thought 14 (Leiden, 1975) 258 (vertaling van de proloog)
(Nederlands) M. G. M. A. VAN HEYST, Over hersteld Maastricht (De Trajecto instauratio) vertaald naar het handschrift no. 200 van de Gemeentelijke Archiefdienst Maastricht. Stichting Instituut voor Genealogie en Streekgeschiedenis te Roermond (Roermond, 1985).

DE RAM (P.F.X.), 'Opuscules de Mathieu Herbenus, concernant les antiquités de Maestricht', in: Bulletin de la Commission Royal d'Histoire 12 (1846-7) 6-22
IJSEWIJN (J.), 'The coming of Humanism to the Low Countries', in: OBERMAN (H.A.) en BRADY (T.A.-JR.) eds., Itinerarium Italicum. The profile of the Italian Renaissance in the mirror of its European transformations. Studies in medieval and reformation thought, 14 (Leiden, 1975) 258 (fragment)
VAN HEYST (M. G. M. A.), Over hersteld Maastricht (De Trajecto instauratio) vertaald naar het handschrift no. 200 van de Gemeentelijke Archiefdienst Maastricht. Stichting Instituut voor Genealogie en Streekgeschiedenis te Roermond (Roermond, 1985)

BALAU, Sources, 649
Bibliotheca Neerlandica Manuscripta
BLONDEN (J. L.) e.a., De straatnamen van Maastricht die door den gemeenteraad vanaf 1859 gegeven werden (Maastricht, 1933) 22-23
BORMANS (S.), Mémoire du légat Onufrius sur les affaires de Liège (1468). ARB, CRH, Publications in-8 12 (Brussel, 1885) III, XII, XXVI-XXVII
CARASSO-KOK (M.), Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen. Heiligenlevens, annalen, kronieken en andere in Nederland geschreven verhalende bronnen (Bibliografische reeks van het Nederlands Historisch Genootschap) ('s-Gravenhage, 1981) no 330
CHEVALIER (U.), Répertoire des sources historiques du Moyen-age. Bio-bibliographie (Paris, 1877-1886. 1888 II) 2109-2110
DOPPLER (P.), Nécrologie de la Confrérie des chapelains de la ci-devant collégiale de Saint-Servais à Maestricht (Maastricht, 1897) 142
FABRICIUS (J. A.), SCHOETTGEN (C.) en MANSI (G. D.), Bibliotheca latina mediae et infimae aetatis cum supplemento 5 (Firenze, 1858; reprint: Graz, 1962) 48
FLAMENT (A. J.), 'De Westertorens van de St. Servaaskerk te Maastricht', Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg 28 (1891) 42309
FLAMENT (A. J.), 'Limburgsche portretten: Mattheus Herbenus', Limburgsch Leven 1 (1920) nrs 3, 6
FOPPENS (J.-F.), Bibliotheca Belgica, 1 (Brussel, 1739) 356
FOPPENS (J.-F.), Bibliotheca Belgica, 2 (Brussel, 1739) 867
FRUYTIER (J.), 'Herben', in: Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek 6 (Leiden, 1924; reprint: Amsterdam, 1974) 764-765
GUMBERT (J.P.), 'Herbenus Writes ‘Truly Latin’ ', Quaerendo, 41 (2011) 243-255
HÜSCHEN (H.), 'Herbenus', in: Die Musik in Geschichte und Gegenwart. Allgemeine Enzyklopädie der Musik 6 (Kassel-Basel-Londen, 1957; reprint: 1989) 190-191
IJSEWIJN (J.), 'Lo storico et grammatico Matthaeus Herbenus di Maastricht, allievo del Perotti', Res Publica Litterarum 4 (1981) 93-109
IJSEWIJN (J.), 'The Coming of Humanism to the Low Countries' in: H.A. Oberman en T.A. Brady jr., eds. Itinerarium Italicum. The Profile of the Italian Renaissance in the Mirror of its European Transformations (Leiden 1975) 254-260
Karel de Stoute. Tentoonstelling georganiseerd naar aanleiding van de vijfhonderdste verjaring van zijn dood, Koninklijke Bibliotheek Albert I Brussel (Brussel, 1977) nr. 34
KERSTEN (P.), Journal historique et littéraire 13 (1946) 193-194
KRISTELLER (P. O.), Iter Italicum: accedunt alia itinera. A finding list of uncatalogued or incompletely catalogued humanistic manuscripts of the Renaissance in Italian and other libraries 3: Australia to Germany (Londen-Leiden, 1983) 126
MORREAU (L. J.), Die yseren stadt Maestricht. Uit de geschiedenis van Nederlands meest befaamde vesting 1673-1973, Limburgs Geschied- en Oudheidkundig Genootschap (Maastricht, s.a.) 41974
NEVE (P. L.), 'De oertekst van Herbenus' De Trajecto instaurato gevonden?', De Maasgouw 107 (1988) 100-103
SCHAEPKENS VAN RIEMPST (J.), 'Matthaeus Herbenus', Maasgouw 34 (1912) 30
SWEERTIUS (F.), Athenae Belgicae (Antwerpen 1628) 555
THONISSEN (J.-J.), 'Herben', in: BN 9 (Brussel, 1886) 236
TIMMERS (J. J. M.), De St. Servaaskerk te Maastricht (Utrecht, 1955)
TRITHEMIUS (J.), Catalogus illustrium virorum Germaniam suis ingeniis et lucubrationibus omnifariam exornantium (Mainz, 1495) 1v-2r, 6v, 74
VAN HEYST (M. G. M. A.), Over hersteld Maastricht (De Trajecto instauratio) vertaald naar het handschrift no. 200 van de Gemeentelijke Archiefdienst Maastricht, Stichting Instituut voor Genealogie en Streekgeschiedenis te Roermond (Roermond, 1985)
WOUTERS (H. H. E.), 'Mattheus Herbenus Traiectensia, een humanist van het eerste uur', in: Miscellanea Trajectensia. Bijdragen tot de geschiedenis van Maastricht. Werken uitgegeven door het Limburgs geschied-en oudheidkundig genootschap 4 (Maastricht, 1962) 283-287, 308-311