Locatie:Het Lamme van Dyesehuis te Deventer - Datering:na 1483 (Mulder, 2009: 118-119). Na een pestepidemie in 1483, waarbij rector Egbert ter Beek en zeven zuster overleden, werd begonnen met het optekenen van de viten. Het boek is zeker tot in 1502 aangevuld met nieuwe viten (zie Jongen, Scheepsma). - Opdracht: /

164 f.

Het Lamme van Diesehuis (Zusters van het Gemene Leven S. Cecilia) werd gesticht in 1388. Het huis bleef voortbestaan tot in 1604.Het zusterboek (hs. L) werd vermoedelijk geschreven naar aanleiding van de pestepidemie van 1483, die tal van slachtoffers maakte in de gemeenschap van het Lamme Van Diesehuis. Er zijn echter wel aanwijzingen om aan te nemen dat dit niet het eerste zusterboek van het Lammenhuis is. Andere bestaande zusterboeken uit Moderne Devote middens (resp. Hs. G, E, DV en D) zoomen immers allemaal in op de ontstaansperiode van de betreffende gemeenschap, de periode waarin het convent opgebouwd moest worden onder zware economische omstandigheden. Ook het Lamme van Diesehuis heeft zo’n periode gekend en bestond omstreeks 1483, het aanvangsjaar van het zusterboek, al een eeuw. Hoogst waarschijnlijk moet er dan ook een tweede zusterboek bestaan hebben dat die beginperiode bestrijkt. Het feit dat het zusterboek geen proloog of titel heeft zou deze verklaring bevestigen. Bovendien is er een tweede bewijsgrond voor de veronderstelling dat er nog oudere volkstalige viten van het Lamme van Diesehuis bestaan hebben. In een handschrift van het Heer Florenshuis te Deventer, staat een Latijnse vite opgetekend van de in 1469 overleden mater van het Lammenhuis: Geertruit ten Veen. Deze biografie zou teruggaan op een Middelnederlandse vite afkomstig uit het Lamme van Diesehuis. (Mulder, 2009: 119-120)

Het zusterboek bevat 24 biografieën van bewoners van het Lamme Van Diesehuis ( f.1r. -161 r.) en één verbindende tekst (f. 24v.- 26r.). Die tekst bestaat uit vier delen en bevindt zich in het handschrift na de eerste vite. Er is geen proloog, geen epiloog, noch inhoudsopgave of register. De individuele viten beschrijven het levensverhaal van een aantal Zusters van het Gemene Leven, maters en rectoren van het Lamme Van Diesehuis, die het leven lieten tussen 1483 en 1503. De viten hebben elk afzonderlijk een opschrift (rubriek), maar het zusterboek als geheel heeft dat niet: de codex begint meteen met het opschrift van de eerste vite, nl. het levensverhaal van rector Egbert ter Beke (+ 1483). In zijn levensverhaal wordt beschreven hoe de biechtvader kort voor zijn dood de voorspelling maakte dat er binnenshuis een grote sterfte zou plaatsvinden. Hiermee wordt meteen de verdere toon voor het hele zusterboek gezet. De verbindende tekst die volgt op het levensverhaal van rector Egbert (zie ook NL0321), alludeert op deze voorspelling en introduceert de zeven viten van zusters die in datzelfde jaar bezweken aan de gevolgen van de pest. (Mulder, 2009: 116)

Mulder (Linden)

SPITZEN (O.A.), 'Het leven der eerwaardige moeder Andries Yserens, overste van het Lammenhuis te Deventer, overleden in den jare 1502', in: Archief voor de geschiedenis van het aartsbisdom Utrecht 2 (1875) 189-216 (Gedeeltelijk)

ACQOUY (J. G. R.), Het klooster te Windesheim en zijn invloed II (Utrecht, 1875; fotograf. herdr. Amsterdam, 1968)
ALBERTS, Historiographie 61 160
AXTERS (S.), Geschiedenis van de vroomheid in de Nederlanden. 3: De moderne devotie 1380-1550 (Antwerpen, 1956) 103-11, 114
Bibliotheca Neerlandica Manuscripta
BLOEMINK (J.W.), 'Twee instellingen van de Moderne Devotie: het Rijke Fraterhuis en het Lamme van Diesehuis', in: Deventer jaarboek (1997) 41-60
BOLLMANN (A.M.), 'Weibliche Diskurse. Die Schwesternbücher der Devotio Moderna, zwischen Biographie und geistlicher Konversation', in: Kultur, Geslecht, Körper (Münster, 1999) 241-284
BOLLMANN (A.M.), Das Schwesternbuch aus dem Lamme van Diesehaus in Deventer im Kontext der Schwesternbiographik der Devotio Moderna', Queeste, 16(2009) 141-173
BOLLMANN (A.M.), Frauenleven und Frauenliteratur in der Devotio moderna. Volkssprachige Schwesternbücher in literarhistorischer Perspektive (Groningen, 2004)
BREURE (L.), Doodsbeleving en levenshouding. Een historisch-psychologische studie betreffende de Moderne Devotie in het IJsselgebied in de 14e en 15e eeuw (Hilversum 1987, Middeleeuwse Studies en Bronnen V) 133-135
CARASSO-KOK (M.), Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen. Heiligenlevens, annalen, kronieken en andere in Nederland geschreven verhalende bronnen (Bibliografische reeks van het Nederlands Historisch Genootschap) ('s-Gravenhage, 1981) no 133
GOUDRIAAN (K.), Vernieuwde innigheid. Over de Moderne Devotie, Geert Grote en Deventer (Nieuwegein, 2008)
HEENE (K), 'Bedachtzame vroomheid? De mystieke en paramystieke begenadiging in de biografieën van de moderne devoten', Ons geestelijk erf, 83 (2012) 324-354
JONGEN (L.), SCHEEPSMA (W.), 'Wachten op de hemelse bruidegom. De Diepenveense nonnenviten in literair-historisch perspectief', in: Th. Mertenss e.a., eds. Boeken voor de eeuwigheid. Middelnederlands geestelijk proza (Amsterdam 1993, Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 8) 295-317, 467-76
KRAUSS (S.), Die Devotio moderna in Deventer. Anatomie eines Zentrums der Reformbewegung (Vita regularis.Abbhandlungen, 31) (Berlin, 2007)
KRONENBERG (H.), 'Deventer vrouwenkloosters', Verslagen en Mededeelingen Vereeniging tot Beoefening Overijsselsch Regt en Geschiedenis, 34 (1917) 57-68
MULDER (H.), 'Het zusterboek van het Lamme van Diesehuis te Deventer. Een verloren gewaand handschrift teruggevonden', Queeste, 16(2009) 112-140
MULLER (S.), Lijst van Noord-Nederlandsche kronijken, met opgave van bestaande handschriften en litteratuur (Utrecht, 1880) 97
POST (R.R.), The Modern Devotion. Confrontation with Reformation and Humanism (Leiden, 1968)
ROMEIN (J.M.), Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de middeleeuwen: bijdrage tot de beschavingsgeschiedenis (Haarlem, 1932) 205-6
SCHEEPSMA (W.), ' 'Verzamelt de overgebleven brokken, opdat niets verloren ga'. Over Latijnse en Middelnederlandse levensbeschrijvingen uit de sfeer van de Moderne Devotie', in: P. Wackers e.a., eds. Verraders en bruggenbouwers. Verkenningen naar de relatie tussen Latinitas en Middelnederlandse letterkunde (Amsterdam 1996, Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 15) 211-38, 334-46
SCHEEPSMA (W.), 'For hereby I hope to rouse some piety': Books of Sisters from Convents and Sister-Houses associated with the Devotio Moderna in the Low Countries', in: L. Smith, J.H.M. Taylor, eds. Women, the Book and the Godly: Selected Proceedings of the St Hilda's Conference, 1993 (Cambridge, 1995) 27-40
SCHEEPSMA (W.), 'Zusterboeken. Bijzondere bronnen voor de Moderne Devotie', in: M. VAN DIJK, A. MULDER-BAKKER, Het zaad der Middeleeuwen (Amsterdam 1996, Jaarboek voor Vrouwengeschiedenis 16)
SCHEEPSMA (W.), Deemoed en devotie. De koorvrouwen van Windesheim en hun geschriften (Amsterdam 1997, Nederlandse literatuur en cultuur in de Middeleeuwen 17)
SPITZEN (O.A.) ed. 178-189
SPITZEN (O.A.), 'Het leven der eerwaardige moeder Andries Yserens, overste van het Lammenhuis te Deventer, overleden in den jaren 1502', Archief voor de geschiedenis van het aartsbisdom Utrecht, 2 (1875) 178-216
STOOKER (K.), VERBEIJ (T.), Collecties op orde. Middelnederlandse handschriften uit kloosters en semi-religieuze gemeenschappen in de Nederlanden. 2 dln (Leuven, 1997) nr. 348
VAN ENGEN (J.), ‘Communal Life: The Sister-Books’, in: A. Minnis, R. Voaden, eds. Medieval Holy Women in the Christian Tradition c. 1100- c. 1500 (Turnhout, 2010)
VAN ENGEN (J.), Sisters and Brothers of the Common Life. The Devotio Moderna and the World of the Later Middle Ages (Philadelphia, 2008)