979
M015
De excidio civitatis Leodiensis libri sexHistoria (de)vastationis Leodiensis inclyte urbis Gallie Belgice per Carolum ducem Burgundie, Brabantice
16e eeuw
Gedichten
Historiën-Gesta
Historiën-Gesta
Latijn
Dioc. Luik
Italië
Italië
INCIPIT
Prologus: Inclite urbis tota Gallia belgica leodiensis vastationis atque bellatoris populi....-- Corpus: Arma ducis canimus legiorum clara ruinis...
EXPLICIT
...Indigne atque ipsum parvo post tempore adivit.
Geslacht: M- Bio: Angelo Sabino was een Italiaans humanist (+Rome 1474). Hij schreef het werk met medewerking van Mathieu Herben.-Status auteur (orde, functie):
Geslacht: M- Bio: Mathieu Herben (Maastricht, ca 1451/52-1538) verbleef van 1469 tot eind 1480 of begin 1481 in Italië. Daarna was hij hoofd van de kapittelschooi van de Sint-Servaaskerk te Maastricht. Zie voor een overzicht van zijn werken Wouters (1962). Een werk over de wonderbaarlijke regen van kruistekens in 1501, is verloren gegaan (vermeld door J. Trithemius, Chronicon Sponheimense, in: Opera historica II (Francofurti, 1601) 414). (NaSo 980): De schrijver noemt zich aan het slot van het Libellus de TRaiecto instaurato: Haec universa opera, quae hactenus recensui ad eam perfectionem, in qua nunc sunt, ego Matthaeus Herben, rector scholarum ecclesiae beati Servatii anno a nativitate verbi Dei 1485 intuitus sum. (NaSo 981): De schrijver noemt zich: hanc oppugnacionem oppidi Schutrensis scripsit Matheus Herben. (NaSo 982): De schrijver noemt zich: per Matheum Herben, rector scholarium beati Servacii. (NaSo 983): De schrijver noemt zich in de opdracht aan Arnoldus de Eldris: Matheus Herben scolarium suorum rector. (NaSo 984): De schrijver noemt zich in de titel: Carmen... Matthei Herbeni presbyteri.-Status auteur (orde, functie):
REDACTIE
Locatie:Italië en Maastricht - Datering:1469-1471 - Opdracht:In opdracht van Onufrius, bisschop van Tricaria en pauselijk legaat te Luik (+20 oktober 1471), opgedragen aan Paulus II (+28 juli 1471). Mathieu Herben maakte kopieën van het gedicht, voegde een kort gedicht (cfr. Carmen consolatorium) en een proloog in proza toe en stuurde het met een speciale opdracht naar Hendrik van Bergen, bisschop van Kamerijk (1480-1502), en naar Lambert van Oupeye, sedert 1506 kanselier en vicaris-generaal van Luik. De opdracht aan Hendrik van Bergen is tussen 1490 en 1495 geschreven en die aan Lambert van Oupeye dateert uit 1506.
OMVANG
ca 6000 verzen (hexameters)
CONTEXT
/
INHOUD
Geschiedenis van het bisdom Luik tijdens het episcopaat van Lodewijk van Bourbon (1456-1482) tot en met de verwoesting van de stad Luik in 1468 door de Bourgondische hertog Karel de Stoute. Het gedicht moest uitleggen waarom Onufrius er niet in geslaagd was de vrede in Luik te herstellen en het bisdom uit handen van de Bourgondiërs te houden. Het manuscript voor Lambert van Oupeye eindigt met korte argumenta (samenvattingen van elk boek) van Mathieu Herben (Le Glay, de Ram) of van Pascasius Berselius (monnik van de Sint-Laurentiusabdij bij Luik (+1535)) (IJsewijn, Martène en Durand, Bacha).
BRONNEN
INVLOED
MANUSCRIPTEN
Brussel/Bruxelles, Koninklijke Bibliotheek/Bibliothèque Royale
Cambrai, Bibliothèque Municipale
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana
Cambrai, Bibliothèque Municipale
Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana
VERTALINGEN
EDITIES
BACHA (E.), 'Deux écrits de Mathieu Herbenus sur la destruction de Liège par Charles-le-Téméraire', in: Bulletin de la Commission Royale d'Histoire 76 (1907) 389-390 ((opdracht aan Lambert van Oupeye)) (fragment)
DE RAM (P.F.X.), Documents relatifs aux troubles du pays de Liège sous les princes-évêques Louis de Bourbon et Jean de Horne 1455-1505, ARB, CRH, Publications in-4, (6)/ Collection de chroniques belges inédites (Brussel, 1844) 356-362 (opdracht aan Hendrik van Bergen) (fragment)
MARTENE (E.) en DURAND (U.), Veterum scriptorum et monumentorum historicorum dogmaticorum moralium amplissima collectio, 4 (Parijs, 1729) 1379-1499 (zonder proloog)
DE RAM (P.F.X.), Documents relatifs aux troubles du pays de Liège sous les princes-évêques Louis de Bourbon et Jean de Horne 1455-1505, ARB, CRH, Publications in-4, (6)/ Collection de chroniques belges inédites (Brussel, 1844) 356-362 (opdracht aan Hendrik van Bergen) (fragment)
MARTENE (E.) en DURAND (U.), Veterum scriptorum et monumentorum historicorum dogmaticorum moralium amplissima collectio, 4 (Parijs, 1729) 1379-1499 (zonder proloog)
LITERATUUR
BACHA (E.), 'Deux écrits de Mathieu Herbenus sur la destruction de Liège par Charles-le-Téméraire', Bulletin de la Commission Royale d'Histoire 76 (1907) 385-387
BALAU, Sources, 646-650
Bibliotheca Neerlandica Manuscripta
BLONDEN (J. L.) e.a., De straatnamen van Maastricht die door den gemeenteraad vanaf 1859 gegeven werden (Maastricht, 1933) 22-23
BORMANS (S.), in: H. F. J. ESTRUP, Liégeois et Bourguignons en 1468. Traduction... avec une introduction par S. Bormans. Société des bibliophiles liégeois 24 (Luik, 1881) XVI-XVIII
BORMANS (S.), Mémoire du légat Onufrius sur les affaires de Liège (1468). ARB, CRH, Publications in-8 12 (Brussel, 1885) III, XII, XXVI-XXVII
CARASSO-KOK (M.), Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen. Heiligenlevens, annalen, kronieken en andere in Nederland geschreven verhalende bronnen (Bibliografische reeks van het Nederlands Historisch Genootschap) ('s-Gravenhage, 1981) no 326
Catalogus van de tentoonstelling "Van pen tot pers". Middeleeuwse handschriften en oude drukken uit Maastricht. Bonnefantenmuseum Maastricht 5 oktober-1962-20 oktober (Maastricht, 1962) 30, nrs 87-88
CHEVALIER (U.), Répertoire des sources historiques du Moyen-age. Bio-bibliographie (Paris, 1877-1886. 1888) 2109-2110, 4111
DE RAM (P. F. X.), Documents relatifs aux troubles du pays de Liège, sous les princes-évêques Louis de Bourbon et Jean de Horne, 1455-1505. ARB, CRH, Collection de chroniques belges inédites, 1e série (Brussel, 1844) XV-XIX, 235-260
DE VILLENFAGNE (H. N.), Mélanges historiques et littéraires (Luik, 1810) 338-379
DOPPLER (P.), Nécrologie de la Confrérie des chapelains de la ci-devant collégiale de Saint-Servais à Maestricht (Maastricht, 1897) 142
FABRICIUS (J. A.), SCHOETTGEN (C.) en MANSI (G. D.), Bibliotheca latina mediae et infimae aetatis cum supplemento 5 (Firenze, 1858; reprint: Graz, 1962) 48
FLAMENT (A. J.), 'Limburgsche portretten: Mattheus Herbenus', Limburgsch Leven 1 (1920) nrs 3, 6
FOPPENS (J.-F.), Bibliotheca Belgica, 1 (Brussel, 1739) 356
FOPPENS (J.-F.), Bibliotheca Belgica, 2 (Brussel, 1739) 867
FRUYTIER (J.), 'Herben', in: Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek 6 (Leiden, 1924; reprint: Amsterdam, 1974) 764-765
GUMBERT (J.P.), 'Herbenus Writes ‘Truly Latin’ ', Quaerendo, 41 (2011) 243-255
HÜSCHEN (H.), 'Herbenus', in: Die Musik in Geschichte und Gegenwart. Allgemeine Enzyklopädie der Musik 6 (Kassel-Basel-Londen, 1957; reprint: 1989) 190-191
IJSEWIJN (J.), 'Lo storico et grammatico Matthaeus Herbenus di Maastricht, allievo del Perotti', Res Publica Litterarum 4 (1981) 93-109
IJSEWIJN (J.), 'The Coming of Humanism to the Low Countries' in: H.A. Oberman en T.A. Brady jr., eds. Itinerarium Italicum. The Profile of the Italian Renaissance in the Mirror of its European Transformations (Leiden 1975) 254-260
Karel de Stoute. Tentoonstelling georganiseerd naar aanleiding van de vijfhonderdste verjaring van zijn dood, Koninklijke Bibliotheek Albert I Brussel (Brussel, 1977) nr. 34
MERCATI (G.), 'Le notizie del Sabellico e di Matteo Herben circa Angelo Sabino ed il poema De excidio civitatis Leodiensis', in: Ultimi contributi alla storia degli Umanisti 2: Studi e Testi 91 (Vaticaanstad, 1939) 17-23
Repertorium Fontium Historiae Medii Aevi, II (Roma, 1962-) 240
SCHAEPKENS VAN RIEMPST (J.), 'Matthaeus Herbenus', Maasgouw 34 (1912) 30
SWEERTIUS (F.), Athenae Belgicae (Antwerpen 1628) 555
THONISSEN (J.-J.), 'Herben', in: BN 9 (Brussel, 1886) 236
TRITHEMIUS (J.), Catalogus illustrium virorum Germaniam suis ingeniis et lucubrationibus omnifariam exornantium (Mainz, 1495) 1v-2r, 6v, 74
WOUTERS (H. H. E.), 'Mattheus Herbenus Traiectensia, een humanist van het eerste uur', in: Miscellanea Trajectensia. Bijdragen tot de geschiedenis van Maastricht. Werken uitgegeven door het Limburgs geschied-en oudheidkundig genootschap 4 (Maastricht, 1962) 272-273, 290-292, 305-306
BALAU, Sources, 646-650
Bibliotheca Neerlandica Manuscripta
BLONDEN (J. L.) e.a., De straatnamen van Maastricht die door den gemeenteraad vanaf 1859 gegeven werden (Maastricht, 1933) 22-23
BORMANS (S.), in: H. F. J. ESTRUP, Liégeois et Bourguignons en 1468. Traduction... avec une introduction par S. Bormans. Société des bibliophiles liégeois 24 (Luik, 1881) XVI-XVIII
BORMANS (S.), Mémoire du légat Onufrius sur les affaires de Liège (1468). ARB, CRH, Publications in-8 12 (Brussel, 1885) III, XII, XXVI-XXVII
CARASSO-KOK (M.), Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen. Heiligenlevens, annalen, kronieken en andere in Nederland geschreven verhalende bronnen (Bibliografische reeks van het Nederlands Historisch Genootschap) ('s-Gravenhage, 1981) no 326
Catalogus van de tentoonstelling "Van pen tot pers". Middeleeuwse handschriften en oude drukken uit Maastricht. Bonnefantenmuseum Maastricht 5 oktober-1962-20 oktober (Maastricht, 1962) 30, nrs 87-88
CHEVALIER (U.), Répertoire des sources historiques du Moyen-age. Bio-bibliographie (Paris, 1877-1886. 1888) 2109-2110, 4111
DE RAM (P. F. X.), Documents relatifs aux troubles du pays de Liège, sous les princes-évêques Louis de Bourbon et Jean de Horne, 1455-1505. ARB, CRH, Collection de chroniques belges inédites, 1e série (Brussel, 1844) XV-XIX, 235-260
DE VILLENFAGNE (H. N.), Mélanges historiques et littéraires (Luik, 1810) 338-379
DOPPLER (P.), Nécrologie de la Confrérie des chapelains de la ci-devant collégiale de Saint-Servais à Maestricht (Maastricht, 1897) 142
FABRICIUS (J. A.), SCHOETTGEN (C.) en MANSI (G. D.), Bibliotheca latina mediae et infimae aetatis cum supplemento 5 (Firenze, 1858; reprint: Graz, 1962) 48
FLAMENT (A. J.), 'Limburgsche portretten: Mattheus Herbenus', Limburgsch Leven 1 (1920) nrs 3, 6
FOPPENS (J.-F.), Bibliotheca Belgica, 1 (Brussel, 1739) 356
FOPPENS (J.-F.), Bibliotheca Belgica, 2 (Brussel, 1739) 867
FRUYTIER (J.), 'Herben', in: Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek 6 (Leiden, 1924; reprint: Amsterdam, 1974) 764-765
GUMBERT (J.P.), 'Herbenus Writes ‘Truly Latin’ ', Quaerendo, 41 (2011) 243-255
HÜSCHEN (H.), 'Herbenus', in: Die Musik in Geschichte und Gegenwart. Allgemeine Enzyklopädie der Musik 6 (Kassel-Basel-Londen, 1957; reprint: 1989) 190-191
IJSEWIJN (J.), 'Lo storico et grammatico Matthaeus Herbenus di Maastricht, allievo del Perotti', Res Publica Litterarum 4 (1981) 93-109
IJSEWIJN (J.), 'The Coming of Humanism to the Low Countries' in: H.A. Oberman en T.A. Brady jr., eds. Itinerarium Italicum. The Profile of the Italian Renaissance in the Mirror of its European Transformations (Leiden 1975) 254-260
Karel de Stoute. Tentoonstelling georganiseerd naar aanleiding van de vijfhonderdste verjaring van zijn dood, Koninklijke Bibliotheek Albert I Brussel (Brussel, 1977) nr. 34
MERCATI (G.), 'Le notizie del Sabellico e di Matteo Herben circa Angelo Sabino ed il poema De excidio civitatis Leodiensis', in: Ultimi contributi alla storia degli Umanisti 2: Studi e Testi 91 (Vaticaanstad, 1939) 17-23
Repertorium Fontium Historiae Medii Aevi, II (Roma, 1962-) 240
SCHAEPKENS VAN RIEMPST (J.), 'Matthaeus Herbenus', Maasgouw 34 (1912) 30
SWEERTIUS (F.), Athenae Belgicae (Antwerpen 1628) 555
THONISSEN (J.-J.), 'Herben', in: BN 9 (Brussel, 1886) 236
TRITHEMIUS (J.), Catalogus illustrium virorum Germaniam suis ingeniis et lucubrationibus omnifariam exornantium (Mainz, 1495) 1v-2r, 6v, 74
WOUTERS (H. H. E.), 'Mattheus Herbenus Traiectensia, een humanist van het eerste uur', in: Miscellanea Trajectensia. Bijdragen tot de geschiedenis van Maastricht. Werken uitgegeven door het Limburgs geschied-en oudheidkundig genootschap 4 (Maastricht, 1962) 272-273, 290-292, 305-306
LINKS
Desiderata:
Naam van de Medewerker:
Marit Gypen
Suzan Folkerts
Update:
2013-06-03 13:45:32
© The Narrative Sources from the Medieval Low Countries. De verhalende bronnen uit de Zuidelijke Nederlanden (Brussel: Koninklijke Commissie voor Geschiedenis, sinds 2009). URL: www.narrative-sources.be (geraadpleegd op 26 april 2024).
Naam van de Medewerker:
Marit Gypen
Suzan Folkerts
Update:
2013-06-03 13:45:32
© The Narrative Sources from the Medieval Low Countries. De verhalende bronnen uit de Zuidelijke Nederlanden (Brussel: Koninklijke Commissie voor Geschiedenis, sinds 2009). URL: www.narrative-sources.be (geraadpleegd op 26 april 2024).
