narrative sources

1085
        O018
Le débat de Cuidier et de Fortune
15e eeuw
Gedichten
Frans
INCIPIT
Par ung matin ainsi qu'on se resveille,/ N'a pas loing temps qu'en repos traveilloye...
EXPLICIT
...Prins la journee de plains et de doleur,/ La ou morut mon souverain seigneur.
Geslacht: M- Bio: Ridder, lid van de Bourgondische hofhouding (ca. 1422-1502). In 1485 werd hij door Maximiliaan van Oostenrijk benoemd tot ‘grant et premier maistre d’hostel’ (hofmeester) van zijn zoon, Filips de Schone. In die rol werd hij één van de mentoren van de jonge Habsburgse prins. Hij schreef veel van zijn werken met een educatief doel en een moraliserende ondertoon ten behoeve van de opvoeding van de jonge vorst. Deze werken behandelen onderwerpen zoals ridderlijkheid, regering en vorstelijk gedrag (Devaux 2003). Voorbeelden van dergelijke werken zijn de ‘Mémoires’ (NaSo O009), ‘l’Epistre pour tenir et celebrer la noble feste du Thoison d’or’ (NaSo O007), ‘le Livre de l’advis du gaige de bataille’ (NaSo O013), etc.-Status auteur (orde, functie):
REDACTIE
Locatie:Gevangenis van Foug/Feug - Datering:tussen 6 jan. en 6 april 1477 (v. 435: tussen het betalen van het losgeld en de vrijlating) - Opdracht: /
OMVANG
55 achtregelige strofen
CONTEXT
/
INHOUD
Meditatie over de ondergang van Karel de Stoute. Bij het ontwaken op een morgen tijdens zijn gevangenschap bezint de dichter zich over het geluk en het ongeluk in zijn leven en heeft een visioen van twee gestalten, nl. de elegante jonge ridder Hoffart (Cuidier) en Dame Fortuna die voor een onafhankelijke scheidsrechter (de auteur) een discussie/strijdgesprek voeren om hun waarde aan te duiden. Door de hevigheid van de strijd wordt de auteur echter wakker en kan niet tot een beslissing komen. Via een pseudoniem geeft Olivier de la Marche een karakterbeeld van Karel de Stoute, de elegante ridder die in dit gedicht steeds opnieuw door Fortuna terechtgewezen wordt en die door overschatting van de eigen waarde en mogelijkheden ten onder gegaan is.
BRONNEN
INVLOED
MANUSCRIPTEN
Aix-en-Provence, Bibliothèque Méjanes
Paris, Bibliothèque Nationale de France
Paris, Bibliothèque Nationale de France
Wien, Österreichische Nationalbibliothek
VERTALINGEN
EDITIES
DE TROYES (M.A.), in: Revue Franc-Comtoise, 2e série (Besançon, 1843) 244-259 (reprint van Valenciennes)
HEITMANN (K.), 'Olivier de la Marche, "Le débat de Cuidier et de Fortune". Eine dichterische Meditation über den Untergang Karls des Kühnen', Archiv für Kulturgeschichte, 47 (1965) 283-303
JEHAN DE LIÈGE, Le débat de Cuidier et de Fortune compose par Messire Olivier de la Marche lui estant prisonnier de la iournee de nansi (Valenciennes, ca. 1500) (o.a. te Parijs, B.N., Réserve Ye 1036)
ROUARD (E.), in: Catalogue des manuscrits de la Bibliothèque Méjanes (S.l., s.a.) 92-94 (2 eerste en 2 laatste strofen) (fragment)
LITERATUUR
BADEL (P.-Y.), 'Le Débat', in: La littérature française aux XIVe et XVe siècles, 1, Grundriss der Romanischen Literaturen des Mittelalters, 8/1 (Heidelberg, 1988) 100
BEAUNE (H.), D'ARBAUMONT (J.), Mémoires d'Olivier de la Marche, maître d'hotel, capitaine des gardes de Charles le Téméraire, 4, Société d'Histoire de France (Paris, 1888) I-CI, CXXXVIII-CXXXIX
Bibliothèque nationale d'Autriche. Manuscrits et livres imprimés concernant l'histoire des Pays-Bas 1475-1600, Catalogues des expositions organisées à la Bibliothèque royale Albert Ier, 9 (Brussel, 1962) 39874
BOSSUAT 3e suppl. nrs. 6009 7362-5 7991-2 8402
CARON (M.-T.), 'Olivier de la Marche, Philippe de Ternant, ses protecteurs et ses amis', Publications du Centre européen d'études bourguingnonnes (XIVe-XVIe s.), 43 (2003), 55-77
CARON (M.-T.), La noblesse dans le duché de Bourgogne 1315-1477 (Lille, 1987)
CONTAMINE (P.), Guerre, état et société à la fin du moyen âge. Etudes sur les armées des rois de France, 1337-1494, Ecole pratique des hautes études, Civilisations et Sociétés, 24 (Paris/Den Haag, 1972) 203-204, 248, 252, 261, 455, 471, 597
DEVAUX (J.), 'Olivier de la Marche, moraliste et pédagogue ', Publications du Centre européen d'études bourguingnonnes (XIVe-XVIe s.), 43 (2003), 29-43
DUFOURNET (J.), 'La Marche', in: Dictionnaire des lettres françaises. Le Moyen Age (Paris, 1964) 450-451
EMERSON (C.), ‘La Marche, Olivier de’, in: G. Dunphy, ed. The Encyclopedia of the Medieval Chronicle (Leiden/Boston, 2010) 988-989
EMERSON (C.), Olivier de la Marche and the Rhetoric of 15th-Century Historiography (Woodbridge, 2004)
GIARD (R.) en LEMAÎTRE (H.), 'Les Origines de l'imprimerie à Valenciennes. Jehan de Liège', in: Bulletin(s) du bibliographie d'éditions originales et rares d'auteurs français des XVe, XVIe, XVIIe et XVIIIe siècles, 6 (1932) 443
GRÖBER (G.), ed. Grundriss der romanischen Philologie, 2/1 (Straatsburg, 1902) 1137-1140
HEITMANN (K.), 'Olivier de la Marche, "Le débat de Cuidier et de Fortune". Eine dichterische Meditation über den Untergang Karls des Kühnen', Archiv für Kulturgeschichte, 47 (1965) 266-305
MILLAR (A.), ‘Olivier de la Marche and Urban Culture in Late Medieval Brussels’, in: Revue belge de philologie et d’histoire/Belgisch tijdschrift voor filologie en geschiedenis, 78 (2000) 379-392
MOLINIER (A.), Les Sources de l'histoire de France depuis les origines jusqu'en 1789 (4 vols.) (Paris, 1902-1904) nr. 3961
POTTHAST (A.), Bibliotheca Historica Medii Aevi, Wegweiser durch die Geschichtswerke des europäischen Mittelalters bis 1500, I (Berlin, 1896) 703-704
SICILIANO (I.), François Villon et Les Thèmes Poétiques du Moyen Age (Parijs, 1934; reprint: 1971 2de druk) 15, 71, 88-89
STEIN (H.), Étude biographique, littérarire & bibliographique sur Olivier de la Marche (Mémoires couronnés et mémoires des savants étrangers, 49) (Bruxelles, 1888) 1-101, 128, 145
STERCHI (B.), 'Fortuna in Burgund. Die theoretische Debatte im burgundischen Schriftgut und ihre Applikation bei Olivier de la Marche', Publications du Centre européen d'études bourguingnonnes (XIVe-XVIe s.), 43 (2003), 213-240 (220-224)
STRUBEL (A.), 'La Marche Olivier de', in: J.-P. de Beaumarchais, D. Couty, A. Rey, eds. Dictionnaire des littératures de langue française G-O (Paris, 1984) 1190-1191
TCHEMERZINE (A.), Bibliographie d'éditions originales et rares d'auteurs français des XVe, XVIe, XVIIe et XVIIIe siècles contenant environ 6000 fac-similes de titres et de gravures (Parijs, 1927-1933; reduced reprint: Somerset House Teaneck, 1973)
THIERRY-POUX (O.), Premiers monuments de l'imprimerie en France au XVe siècle (Parijs, 1890) XL
TYL-LABORY (G.), 'Olivier de La Marche', in: Dictionnaire des lettres françaises. Le Moyen Age (Paris, 1992) 1085-1086
TYSON (D.B.), ‘Olivier de la Marche: L’Homme dans l’Oeuvre’, in: Neophilologus, 86 (2002) 507-523
VAN DEN HEUVEL (M.E.), 'De verdediging van bastaarden door Olivier de la Marche, een vijftiende-eeuwse Bourgondische hoveling', in: Handelingen der Maatschappij voor Geschiedenis en Oudheidkunde te Gent, nieuwe reeks, 45 (1991) 35-38
LINKS
Desiderata:

Naam van de Medewerker:
Marit Gypen

Update:
2012-04-10 13:39:47

© The Narrative Sources from the Medieval Low Countries. De verhalende bronnen uit de Zuidelijke Nederlanden (Brussel: Koninklijke Commissie voor Geschiedenis, sinds 2009). URL: www.narrative-sources.be (geraadpleegd op 7 mei 2025).