Locatie:Te Maastricht waarschijnlijk een eerste redactie; in Frankrijk(?), de definitieve versie is na Jocundus vertrek uit Maastricht geschreven (Vlekke, 100 en Boeren ed.,49, 81) - Datering:Vita: begonnen c.1070, laatste versie voor 1087 (voor 1076?), met een additamentum in 1088. Miracula: begonnen voor 1076, voltooid tussen 1077 en 1087 (Boeren ed., 86-89). - Opdracht:Vita in opdracht van en opgedragen aan de kanunniken van het Sint-Servaaskapittel te Maastricht. De mening van Wilhelm dat het werk van Jocundus jonger is dan de Gesta sancti Servatii (S035) is afdoende weerlegd door Levison, Rademacher, Vlekke en Boeren. De handschriften leveren het werk waarschijnlijk niet over in de vorm die de auteur, Jocundus, er oorspronkelijk aan heeft gegeven. In deze vita zijn levensbeschrijvingen van de bisschoppen Monulf en Gondulf ingevoegd. Het is niet duidelijk of van hen reeds levensbeschrijvingen bestonden en door Jocundus zijn overgenomen, of dat Jocundus zelf hun eerste biograaf was. In het laatste geval blijft de vraag bestaan of de vitae van Monulf en Gondulf als op zichzelf staande werken beschouwd moeten worden (zie over deze niet opgeloste kwestie Vlekke, 106-108 en Boeren ed., 7-8). De twee levens zijn hier als onderdeel van de Vita Servatii, door Jocundus, behandeld. Jocundus voegt aan het leven van Servaas het verhaal van diens elevatio en translatio onder bisschop Monulf (tweede helft 6e eeuw) toe. Van de vita door Jocundus zijn verkortingen gemaakt en een bewerking, de zogenaamd Gesta sancti Servatii (S035). De miracula, die Jocundus toevoegt, gaan terug op een niet meer voorhanden Liber miraculorum. Het hieronder opgenomen handschrift te Brussel kent een meer uitgebreide tekst van de miracula, die is ontstaan uit een zelfstandige bewerking van het Liber miraculorum en de reeks wonderverhalen, die aan de Gesta sancti Servatii verbonden waren. Deze redactie van de wonderverhalen vindt men in veel handschriften terug, ook in die, welke behoren tot de Gesta-groep.

vita: 149 cap., miracula 78 cap. (ed. Boeren)

Servatius was in de 4e eeuw bisschop van Tongeren. Zijn aanwezigheid op twee concilies, dat van Sardica (342, 343 of 344) en dat van Rimini (359), wordt vermeld. Gregorius van Tours spreekt over een bisschop van Tongeren ten tijde van de invallen der Hunnen, wiens naam in de bewaard gebleven handschriften Aravatius luidt. Waarschijnlijk is hiermee Servaas bedoeld; zijn beide oudste biografen althans ontlenen hun kennis uitsluitend aan dit verhaal van Gregorius van Tours (S032-S034). Servaas is in Maastricht gestorven en geniet daar verering).

Levensbeschrijving van Servaas, gevolgd door wonderverhalen.

Bode, Klosterbibl.
Brussel/Bruxelles, Bibliotheek der Bollandisten/Bibliothèque des Bollandistes
Brussel/Bruxelles, Bibliotheek der Bollandisten/Bibliothèque des Bollandistes
Brussel/Bruxelles, Koninklijke Bibliotheek/Bibliothèque Royale
Brussel/Bruxelles, Koninklijke Bibliotheek/Bibliothèque Royale
Den Haag, Koninklijke Bibliotheek
Den Haag, Koninklijke Bibliotheek
Glasgow, University Library, Hunterian Museum
Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit
Leipzig, Universitätsbibliothek
Liège, Bibliothèque de l'Université
Montpellier, École de Médicine
Paris, Bibliothèque Municipale
Trier, Stadtbibliothek
Wien, Österreichische Nationalbibliothek, Series Nova (Fidei-Komm)
Wien, Österreichische Nationalbibliothek, Series Nova (Fidei-Komm)

Acta sanctorum quotquot toto orbe coluntur, Jul., IV (1725) 158-159, 163-164 (G. CUPER) (fragment)
Acta sanctorum quotquot toto orbe coluntur, Jul., IV (1868, 3e druk) 157-158, 162-163 (verkorte versie Vita Monulphi en Vita Gondulphi) (fragment)
BOEREN (P.C.), Jocundus biographe de Saint Servais, The Hague 1972, 136-213 (vita). Zie voor de overige gedeeltelijke edities: BOEREN, 9-11
KOPKE (R.), in: Monumenta Germaniae Historica. Scriptores, 12 (Hannover, 1856) 88-92 (vita gedeeltelijk), 93-126 (miracula)

BALAU, Sources, 312-320
BECKER, 'Notizen zur Bibliothekgeschichte der Abtei St.-Eucharius-St.-Matthias' in: Armaria Treveriensia. Beiträge zur Trierer Bibliotheksgeschichte (Trier 1960) 37-56
Bibliotheca Hagiographica Latina nos 7627-76327622-7625 (cf. Suppl. 1911)
Bibliotheca Sanctorum, 11 889-892
BOEREN (P.C.), Twee Maaslandse dichters in dienst van Karel de Stoute (Den Haag 1968) 48-51
BOEREN ed. 1-134
BRENNECKE (H.C.), 'Servatius von Tongern. Ein gallischer Bischof im arianischen Streit' in: Sint-Servatius bisschop van Tongeren-Maastricht. Het vroegste christendom in het Maasland. Handelingen van het colloquium in Alder Biesen (Tongeren, Maastricht 1984) 17-36
CARASSO-KOK (M.), Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen. Heiligenlevens, annalen, kronieken en andere in Nederland geschreven verhalende bronnen (Bibliografische reeks van het Nederlands Historisch Genootschap) ('s-Gravenhage, 1981) no 81
CHEVALIER (U.), Répertoire des sources historiques du Moyen-age. Bio-bibliographie (Paris, 1877-1886. 1888 II) 2641, 4215-4216
D'HAENENS (A.), Les invasions normandes en Belgique au IXe siècle. Le phénomène et sa répercussion dans l'historiographie médiévale, Université de Louvain. Recueil de travaux d'histoire et de philologie, 4e série, 38 (Leuven, 1967) 245-247
DE GHELLINCK (J.), Littérature latin au Moyen Age, 2, Bibliothèque catholique des sciences religieuses, 85 (Paris, 1939; reprint: Hildesheim, 1969) 406
DE LA HAYE (R.), 'Het leven en de wonderen van Sint Servaas door de priester Jocundus', Kerktijd. Tijdschrift voor Nederlandse Kerkgeschiedenis 1 (1998) 40059
DE LA HAYE (R.), 'In welke eeuw leefde Sint-Servaas?', in: De Maasgouw. Tijdschrift voor Limburgse Geschiedenis en Oudheidkunde, 113 (1994) 46874
FLEITH (B.), Studien zur Überlieferungsgeschichte der Lateinischen Legenda Aurea (Brussel 1991)
KEESMAN (W.), 'Oorsprongsmythen als zelfuitlegging. Over achtergrond en betekenis van middeleeuwse verhalen rond Trojaanse stedenstichtingen', in: H. Pleij e.a., eds. Op belofte van profijt. Stadsliteratuur en burgermoraal in de Nederlandse letterkunde van de middeleeuwen, Nederlandse literatuur en cultuur in de middeleeuwen, 4 (Amsterdam, 1991) 262-279, aldaar 272
KEMPENEERS (A.), Hendrik van Veldeke en de bron van zijn Servatius (Antwerpen, Leuven 1913) ((Leuvense) Studiën en Tekstuitgaven 3) 49-73
KOLDERWEIJ (A.M.), 'Sint Servatius, een pion in de politiek van de Duitse keizers?' in: STUIP (R.E.V.), VELLEKOOP (C.), Andere structuren, andere heiligen (Utrecht 1983) 217-240
KOLDEWEIJ (M.), Der gude Sente Servas (Assen/Maastricht, 1985) 26-28 en 38-41
KROOS (R.), Jocundus und die Servatius-Liturgie, De Maasgouw 93 (1974) 181-198
LEJEUNE (S. M.), 'De legendarische stamboom van Sint Servaas in de middeleeuwsche kunst en literatuur', in: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg 77 (1941) 293-296
LEVISON (W.), in: Westdeutsche Zeitschrift 30 (1911) 510-517
LOT (F.), 'Index scriptorum operumque Latino-Gallicorum medii aevi saec. XI (1000-1108)', Archivum Latinitatis Medii Aevi 16 (1942) 39 nr. 202
MANITIUS (M.), Geschichte der lateinischen Literatur des Mittelalters, vol.III, Vom Ausbruch des Kirchenstreits bis zum Ende des zwolften Jahrhunderts (München, 1959-1964) 84-86
MOLINIER (A.), Les Sources de l'histoire de France depuis les origines jusqu'en 1789 (4 vols.) (Paris, 1902-1904) nr. 1725
MUNSTERS, in: Limburg's Verleden II 421-424
NIEUWENHUIJSEN (K.), DE RIDDER (T.), Ad Flaridingun. Vlaardingen in de elfde eeuw. Middeleeuwse bronnen over de Slag bij Vlaardingen en andere Vlaardingse gebeurtenissen (Hilversum, 2011) (72-73)
NOTERMANS (J.), 'Cultus, vita en legende van Sint-Servaas', in: Limburg, 47 (1968) 117-128, 163-183
PACQUAY (J.), 'Les prétendues tendances politiques des Vies des Premiers évéques de Tongres', in: Mélanges d'histoire offerts á Charles Moeller I (Leuven, Parijs 1914) 251-265
POTTHAST (A.), Bibliotheca Historica Medii Aevi, Wegweiser durch die Geschichtswerke des europäischen Mittelalters bis 1500, II (Berlin, 1896) 1570-1571
RADEMACHER (H.), Die Entwickelung der la- teinischen Servatius-Legende bis zur Mitte des 12. Jahrhunderts, Bonn 1921 187-190
REINDERS-BAUMANN (A.) in: LTK 9 (2000) 492
Repertorium Fontium Historiae Medii Aevi, VI, 268-269
THIERS (O.), VIS (J.), in: P.J. Margry, C. Caspers, eds. Bedevaartplaatsen in Nederland 3 (Amsterdam, Hilversum 2000) 453-491
VLEKKE (B. H. M.), St. Servatius. De eerste Nederlandse bisschop in historie en legende (Maastricht 1935) 82-131
WALTER (K.), Quellenkritische Untersuchungen zum ersten Teil der Servatiuslegende Heinrichs von Veldeke (s.l. 1970, diss. Münster)
WATTENBACH (W.), HOLTZMANN (R.), SCHMALE (F.-J.), Deutschlands Geschichtsquellen im Mittelalter. Die Zeit der Sachsen und Salier, 1 738-739
WEBB (J.), 'Hagiography in the Diocese of Liège (950-1130)', in: M. Goullet (ed.), Hagiographies VI (Turnhout, 2014) 878-882
WILHELM (F.), Sanct Servatius oder wie das erste Reis in deutscher Zunge geimpft wurde. Ein Beitrag zur Kenntnis des religiösen und literarischen Lebens in Deutschland im elften und zwölften Jahrhundert (München 1910) (bespreking door A. PONCELET, AB 29 (1910), 349_352; B. KRUSCH, NA 37 (1912) 331) XXV-XXX
ZENDER (M.), Räume und Schichten mittelalterlicher Heiligenverehrung in ihrer Bedeutung für die Volkskunde. Die Heiligen des mittleren Maaslandes und der Rheinlande in Kultgeschichte und Kultverbreitung (Düsseldorf 1959) 61-88