Locatie:Damme - Datering:begin 14de eeuw, voor 1315 - Opdracht: /

/

/

Middelnederlandse vertaling en bewerking van het Speculum historiale van de dominicaan Vincentius van Beauvais. Jacob van Maerlant verdeelde de 32 boeken van deze wereldgeschiedenis over 4 partieën in dewelke hij respectievelijk boeken 2-9, 10-16, 17-22 en 23-32 wilde verwerken. Hijzelf vertaalde de eerste (vanaf de schepping tot aan keizer Claudius), de derde (391-802) en de vierde partie tot cap. 34 van het derde boek (tot aan de eerste kruistocht (1096-9)). De tweede partie (van Nero tot Gratianus), die hij oversloeg, werd nadien door Philip Utenbroeke verwerkt en bestaat vrijwel uitsluitend uit heiligenenlevens. Lodewijk van Velthem voltooide de vierde partie en voegde er nog een vijfde partie aan toe.

Jacob van Maerlant, Spiegel historiael (Jacob van Maerlant, Spiegel Historiael (Narrative Sources J007)))
Vincentius Bellovacensis, Speculum historiale (Vincentius van Beauvais, Speculum historiale e.a. (vide Jacob van Maerlant, Spiegel Historiael (Narrative Sources J007)))

Gillis de Wevel, Leven van Sint Amand
heraut van Beieren, wereldkroniek (wereldkroniek van de heraut van Beieren.)
Jacob van Maerlant, Spiegel Historiael (Vide Jacob van Maerlant, Spiegel Historiael (Narrative Sources J007))
Melis Stoke, Rijmkroniek van Holland

Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preussischer Kulturbesitz, Ms. germ. fol. 757 (Link)
Brugge, Stadsarchief, fragment 7 en 8 (Link)
Brussel/Bruxelles, Koninklijke Bibliotheek/Bibliothèque Royale, II 553 (Link)
Brussel/Bruxelles, Koninklijke Bibliotheek/Bibliothèque Royale, IV 543 (Link)
Düsseldorf, Landesarchiv Nordrhein-Westfalen, Fragmentensammlung, nr. 1
Frankfurt, Stadt- und Universitätsbibliothek, Ms. germ. qu. 35 (Link)
Gent, Universiteitsbibliotheek, 1620 (Link)
Gent, Universiteitsbibliotheek, 2541 (Link)
Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, 177 (Link)
Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, 1198 (Link)
Megen, Minderbroedersklooster, N.A.
Paris, Bibliothèque Nationale de France, néerl. 118
Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 13708 (Link)

DE VRIES (M.) en VERWIJS (E.), Jacob van Maerlant's Spiegel Historiael, met de fragmenten der later toegevoegde gedeelten, bewerkt door Philip Utenbroeke en Lodewijc van Velthem, 1-3 (Leiden, 1861-79; reprint: Utrecht, 1982)

BIEMANS (J.A.A.M.), De Middelnederlandse handschriften van de "Spiegel Historiael" van Jacob van Maerlant, Philip Utenbroeke en Lodewijk van Velthem, Doctoraatsverhandeling (Utrecht, 1978)
DE VRIES (M.), VERWIJS (E.), Jacob van Maerlant's Spiegel Historiael, met de fragmenten der later toegevoegde gedeelten, bewerkt door Philip Utenbroeke en Lodewijc van Velthem, 1 (Leiden, 1861; reprint: Utrecht, 1982) I-CIV
DESCHAMPS (J.), Middelnederlandse handschriften uit Europese en Amerikaanse bibliotheken. Tentoonstelling ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van de koninklijke Zuidnederlandse maatschappij voor taal-en letterkunde en geschiedenis. Brussel, Koninklijke Bibliotheek Albert I, 24 okt-24 dec 1970, Catalogus (Leiden, 1972, 2de druk)
HUCHENHOLTZ (F.W.N.), 'Spiegel Historiael', Spiegel Historiael, 1 (1966) 40090
KERSTEN (H.), 'Van een monnik en een hoer, De legende van Maria Aegyptiaca in de Middelnederlandse verhaaltraditie', In Literatuur, Tijdschrift over Nederlandse letterkunde, 9 (Utrecht, 1992) 194-202
KESTEMONT (M.), 'De meesters van de Spiegel. Auteursonderscheiding op basis van het frequente rijmwoord in het aandeel van Utenbroeke en Maerlant in de Spiegel historiael', Tijdschrift voor Nederlandsche taal- en letterkunde, 127 (2011) 97-121
LIEVENS (R.), 'Sinterklaasfragmenten uit Utenbroekes Soiegel Historiael', in Leuvense Bijdragen 85 (1996) 131-1545
LUSIGAN (S.), NADEAU (A.) (eds.), Vincent de Beauvais: intentions et réceptions d'une oeuvre encyclopédique au Moyen Age (Saint-Laurent, 1990) 375-389
POTTHAST (A.), Bibliotheca Historica Medii Aevi, Wegweiser durch die Geschichtswerke des europäischen Mittelalters bis 1500, I (Berlin, 1896) 757-758
SLEIDERINK (R.), ‘Une si belle histoire de nos propres seigneurs. La noblesse brabançonne et la littérature en néerlandais (première moitié du XIVe siècle)’, Le Moyen Age, 113 (2007) 549-567 (passim)
VERCOUILLIE (J.), in: B.N., XXV 980