Locatie:Wellicht Maastricht - Datering:voor 850. Zie Koldeweij voor de tekstoverlevering - Opdracht: /

1994 woorden

Servatius was in de 4e eeuw bisschop van Tongeren. Zijn aanwezigheid op twee concilies, dat van Sardica (342, 343 of 344) en dat van Rimini (359), wordt vermeld. Gregorius van Tours spreekt over een bisschop van Tongeren ten tijde van de invallen der Hunnen, wiens naam in de bewaard gebleven handschriften Aravatius luidt. Waarschijnlijk is hiermee Servaas bedoeld; zijn beide oudste biografen althans ontlenen hun kennis uitsluitend aan dit verhaal van Gregorius van Tours (nos 78, 79). Servaas is in Maastricht gestorven en geniet daar verering).

Levensbeschrijving van Servaas.

Gregorius van Tours, Gloria Confessorum (Gregorius van Tours, Gloria Confessorum (c. 71).-- Vita antiquissima.-- liturgische bronnen)
Gregorius van Tours, Libri Historiarum (Gregorius van Tours, Libri Historiarum van (II, e. 4-6).-- Gregorius van Tours, Gloria Confessorum (c. 71).-- Vita antiquissima.-- liturgische bronnen)
Vita sancti ac beatissimi Servatii episcopi et confessoris (Vita antiquissima)

Heriger van Lobbes, Gesta episcoporum (voor 980)
Jocundus, Actus Sancti Servatii (c. 1066-1088)
Radbod van Utrecht, Servatiuspreek (c.900)
Sigebert van Gembloux, Chronographia (c. 1060-1112).

Bode, Klosterbibl., 22
Bonn, Universitätsbibliothek, S 367 (Link)
Bonn, Universitätsbibliothek, S 369 (Link)
Brussel/Bruxelles, Koninklijke Bibliotheek/Bibliothèque Royale, 18018 (Link)
Brussel/Bruxelles, Koninklijke Bibliotheek/Bibliothèque Royale, 380-382 (Link)
Brussel/Bruxelles, Koninklijke Bibliotheek/Bibliothèque Royale, 9636-9637 (Link)
Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, 72 E 32
Firenze, Biblioteca Medicea Laurenziana, Med. Pal., 141
Glasgow, University Library, Hunterian Museum, Ms Gen. 1111
Köln, Historisches Archiv der Stadt, W 163 (Link)
Köln, Historisches Archiv der Stadt, W 164 (Link)
Liège, Bibliothèque de l'Université, 167 D
London, British Library, Add. mss., 41069 (Link)
London, British Library, Arundel 198 (Link)
London, British Library, Arundel 330 (Link)
London, British Library, Harley mss., 2800
London, Gray's Inn Library, 3
Lüneburg, Ratsbücherei, Theol. 36/20 (Link)
Lüneburg, Ratsbücherei, Theol. 90/20 (Link)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Cod. lat. 18854
München, Bayerische Staatsbibliothek, Cod. lat. 21551 (Link)
München, Bayerische Staatsbibliothek, Cod. lat. 22242 (Link)
Namur, Bibliothèque du Grand Séminaire, 45
Paris, Bibliothèque Municipale, 1736
Rouen, Bibliothèque Municipale, A 564
Tongeren, Onze-Lieve-Vrouw-Geboortebasiliek, N.A.
Trier, Stadtbibliothek, 1143
Wien, Österreichische Nationalbibliothek, 430 (Link)
Zürich, Zentralbibliothek, C 10 I (Link)

(Middelnederlands) De nagenoeg letterlijke vertaling van de Gesta antiquiora werd opgenomen in het Middelnederlandse Passionael (1479-1505), zie Koldeweij 36.

DE SMETH (C.), 'Sancti Servatii Tungrensis episcopi vitae antiquiores tres', Analecta Bollandiana, 1 (1882) 93-104
KRUSH (B.), in: Monumenta Germaniae Historica. Scriptores rerum Merovingicarum, 3 (Hannover, 1896) 89-91 (zie ook MGH SS rer. Mer. IV,766; VII, 603, 806) (fragment) (Link)
KURTH (G.), 'Deux biographies inédites de S. Servais', Bulletin de la Société d'art et d'histoire du diocèse de Liège 1 (1881) 252-268

BALAU, Sources, 55-56
Bibliotheca Hagiographica Latina 7613 (cf. Suppl. 1911)
BRENNECKE (H.C.), 'Servatius von Tongern. Ein gallischer Bischof im arianischen Streit' in: Sint-Servatius bisschop van Tongeren-Maastricht. Het vroegste christendom in het Maasland. Handelingen van het colloquium in Alder Biesen (Tongeren, Maastricht 1984) 17-36
CARASSO-KOK (M.), Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen. Heiligenlevens, annalen, kronieken en andere in Nederland geschreven verhalende bronnen (Bibliografische reeks van het Nederlands Historisch Genootschap) ('s-Gravenhage, 1981) no 79
CHEVALIER (U.), Répertoire des sources historiques du Moyen-age. Bio-bibliographie (Paris, 1877-1886. 1888 II) 4215-4216
DE LA HAYE (R.), 'In welke eeuw leefde Sint-Servaas?', in: De Maasgouw. Tijdschrift voor Limburgse Geschiedenis en Oudheidkunde, 113 (1994) 46874
DE MOREAU, Histoire de l'Eglise en Belgique, I, Brussel 31-39
FLEITH (B.), Studien zur Überlieferungsgeschichte der Lateinischen Legenda Aurea (Brussel 1991)
Index scriptorum operumque Latino-Belgicorum Medii Aevi 1 (Bruxelles, 1973) 85
JONGEN (L.), 'Sint Servaas tussen feit en fictie: Hendrik van Veldeke en de hagiografische traditie', in: Literatuur, 11 (1994) 290-296
KOLDEWEIJ (M.), Der gude Sente Servas (Assen/Maastricht, 1985) 25-26, 36-37
KROOS (R.), Jocundus und die Servatius-Liturgie, De Maasgouw 93 (1974) 181-198
KRUSCH (B.) ed. 82-86
KURTH (G.), 'Nouvelles recherches sur Saint-Servais', Bulletin de la Société d'art et d'histoire du diocèse de Liège 3 (1883) 33-64
MANITIUS (M.), Geschichte der lateinischen Literatur des Mittelalters, vol.III, Vom Ausbruch des Kirchenstreits bis zum Ende des zwolften Jahrhunderts (München, 1959-1964) 82-86
MUNSTERS, in: Limburg's Verleden II 421-424
NOTERMANS (J.), 'Cultus, vita en legende van Sint-Servaas', in: Limburg, 47 (1968) 117-128, 163-183
PACQUAY (J.), 'Les prétendues tendances politiques des Vies des Premiers évéques de Tongres', in: Mélanges d'histoire offerts á Charles Moeller I (Leuven, Parijs 1914) 251-265
POST (R.R.), Kerkgeschiedenis van Nederland in de Middeleeuwen, II (Utrecht, 1957) , 189
POTTHAST (A.), Bibliotheca Historica Medii Aevi, Wegweiser durch die Geschichtswerke des europäischen Mittelalters bis 1500, II (Berlin, 1896) 1570
RADEMACHER (H.), Die Entwickelung der la- teinischen Servatius-Legende bis zur Mitte des 12. Jahrhunderts, Bonn 1921 10-13, 23-27
REINDERS-BAUMANN (A.) in: LTK 9 (2000) 492
THIERS (O.), VIS (J.), in: P.J. Margry, C. Caspers, eds. Bedevaartplaatsen in Nederland 3 (Amsterdam, Hilversum 2000) 453-491
VLEKKE (B. H. M.), St. Servatius. De eerste Nederlandse bisschop in historie en legende (Maastricht 1935) 68-70
WATTENBACH (W.), LEVISON (W.) en LÖWE (H.), Deutschlands Geschichtsquellen im Mittelalter. Vorzeit und Karolinger, 1 122
ZENDER (M.), Räume und Schichten mittelalterlicher Heiligenverehrung in ihrer Bedeutung für die Volkskunde. Die Heiligen des mittleren Maaslandes und der Rheinlande in Kultgeschichte und Kultverbreitung (Düsseldorf 1959) 61-88