Locatie: / - Datering:voor 1450. Vertaling van de aan Johannes de Wackerzele toegeschreven Historia sive Legenda Beatissima virginis Barbarae (J228). Dit leven van Barbara is in zes versies en zestien redacties overgeleverd (NL0026-NL0031) (Van Dijk (2000) 42-46, 221-228) - Opdracht: /

/

Als patrones van de stervenden, speciaal te hulp geroepen bij een onvoorbereid sterven, is Barbara ook in Nederland zeer vereerd.

Leven, translatie en wonderen van de heilige Barbara. Barbara leefde in de tijd van keizer Maximianus in Nicomedië. Ze was een dochter van de rijke, maar heidens Dioscorus. Om haar verre te houden van invloeden van buiten, werd Barbara door haar vader in een toren opgesloten. Desondanks kwam zij met het christendom in aanraking, waarop haar vader haar liet onthoofden. Barbara werd samen met de maagd Juliana onthoofd op 4 december.

Johannes de Wackerzele, Historia sive Legenda Beatissima virginis Barbarae (Johannes de Wackerzele, Historia sive Legenda Beatissima virginis Barbarae (J228).)
Sancta Barbara, der heiliger joncfrouwen (Sancta Barbara, der heiliger joncfrouwen (korte versie: NL0023-25).-- Johannes de Wackerzele, Historia sive Legenda Beatissima virginis Barbarae (J228).)
Petrus Diaconus van Sint-Anastasia (Rome), Passio Barbarae (Petrus Diaconus van Sint-Anastasia (Rome), Passio Barbarae.-- Van Sancta Barbara, der heiliger joncfrouwen (korte versie: NL0023-25).-- Johannes de Wackerzele, Historia sive Legenda Beatissima virginis Barbarae (J228).)

N.A. (extra lange versie (NL0032-NL0035))

Brussel/Bruxelles, Koninklijke Bibliotheek/Bibliothèque Royale, 15142 (Link)
Brussel/Bruxelles, Koninklijke Bibliotheek/Bibliothèque Royale, 19554 (Link)
Brussel/Bruxelles, Koninklijke Bibliotheek/Bibliothèque Royale, II 4334 (Link)
Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, 71 H 6 (Link)
Gent, Universiteitsbibliotheek, 123 (Link)
Hamilton, Miami University Library, 41
Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, BPL 2708 (Link)
Nijmegen, Regionaal Archief, 1 A 23 (Link)

(Duits) BERLIJN, SPK: Germ.Qu. 1687 (1463) f. 116v-137v, Schele-convent te Keulen. DÜSSELFORF, ULB: C 20 (1459) f. 196v-218, begijnen te Kettwich. Fragm.: M. VAN DIJK, Een rij van spiegels. De Heilige Barbara van Nicomedia als voorbeeld voor vrouwelijke religieuzen (Hilversum 2000) 221-224. Middeleeuwse studies en bronnen 71. HAMBURG, SUB: Theol. 1731, f. 14-55 (c. 1500), cistercienzerinnen te Trier. KEULEN, HA: W Fol. 169, f. 14v-32 (15de eeuw), Broeders van het gemene leven van de Hof bij Weidenbach(?). PARIJS, BN: All. 35 (1460), Clarissen te Trier.

ECKERT VAN HOMBERGH (H.), Delft 1499/1500, 1505, 1516
HOPYL (WOLFGANG), Parijs 1505
LEEU (Gheraert), Gouda 1478, 1480 (Campbell 1755-1756)
SNELLAERT (C.), Delft 1489
VAN DER MEER (J.J.), Delft 1482, 1484, 1487
VAN OS (PETER), Zwolle 1490 (Campbell 1766)
VELDENER (JAN) (Utrecht 1480)
VON RENCHEN (LUDWIG) (Keulen 1485)

AMPE (A.), 'Marquard van Lindau en de Nederlanden', Ons geestelijk erf, 34 (1960) 374-402 (395, nr. 2)
Bibliotheca Neerlandica Manuscripta
CASPERS (C.M.A.), De eucharistische vroomheid en het feest van sacramentsdag in de Nederlanden tijdens de late Middeleeuwen (Leuven 1992, diss. Utrecht) 120-121
DE GAIFFIER (B.), 'La légende latine de Sainte Barbe de Jean de Wackerzele', Analecta Bollandiana 77 (1959) 15097
DE JONG (H.), in: P.J. Margry en C. Caspers, eds. Bedevaartplaatsen in Nederland 3 (Amsterdam, Hilversum 1998) 496-500
DESCHAMPS (J.), 'De Middelnederlandse handschriften van de grote en de kleine 'Der sielen troest'' in: Handelingen der Koninklijke Zuidnederlandse maatschappij voor Taal en Letterkunde en Geschiedenis 17 (1963) 138
DESCHAMPS (J.), 'Handschriften uit het Sint-Agnesklooster te Maaseik' in: Album Dr. Christiaan Mathieu Bussels (Hasselt 1967) 173
DESCHAMPS (J.), in: Handschriften uit de abdij Sint-Truiden (Leuven 1986) 134-137
LOCKWOOD (W.B.), 'Mirakelen van Sinte Barbara in Middelnederlandse handschriften', Ons geestelijk erf 30 (1956) 370
SCHEURKOGEL (L.), 'De overlevering van de Noord- en Zuidnederlandse Legenda aurea: Een tussentijds verslag', Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (1997) 60-118
STOOKER (K.), VERBEIJ (T.), Collecties op orde. Middelnederlandse handschriften uit kloosters en semi-religieuze gemeenschappen in de Nederlanden. 2 dln (Leuven, 1997) nr. 939, 454 addenda
VAN DIJK (M.), 'Barbara's borsten nader beschouwd', in: C. Van Eijle e.a., eds. Het zaad der middeleeuwen. Jaarboek vrouwengeschiedenis 16 (1996) 58-71
VAN DIJK (M.), 'Hagiografie van de heilige Barbara in Brabantse vrouwengemeenschappen. Waarheid, ideologie en fantasie', in: B. Ebels-Hoving e.a., eds. Genoechlicke ende lustige historiën. Laatmiddeleeuwse geschiedschrijving in Nederland (Hilversum, 1987) 141-156
VAN DIJK (M.), 'Travelling-companion in the journey of life: Saint Barbara of Nicomedia in a 'Devotio Moderna' context', in: E. Dubruck en B. Gusick, eds. Death and dying in the Middle Ages (New York 1999) 222-232
VAN DIJK (M.), Een rij van spiegels. De Heilige Barbara van Nicomedia als voorbeeld voor vrouwelijke religieuzen (Hilversum 2000) 27-35, 42-46, 221-228, 250-251
WILLIAMS-KRAPP (W.), Die deutschen und niederländischen Legendare des Mittelalters. Studien zu ihrer Überlieferungs-, Text- und Wirkungsgeschichte (Tübingen, 1986) 395 (8)