narrative sources
Print | Sluit venster | NaSo 1 van 1
NL0289
Kroniken ende gesten des edele ende hoochgeboren heeren van Brederode in Hollandt
15e-16e eeuw
Genealogieën
Kronieken
Nederlands
Dioc. Utrecht
Graafschap Holland
INCIPIT
Den edele hoochgeboren eerwaerdige vrouwe Yolende...
EXPLICIT
... heeren die nu al te veel waren te schrijven.
Geslacht: M- Bio: intrede vóór 1455 in het carmelietenklooster te Haarlem, waarvan hij in 1476 prior werd. Van 1479 tot 1480 was hij prior van het carmelietenklooster te Woudsend. In 1495 was hij weer in Haarlem, nu als subprior. Hij is waarschijnlijk in 1504 te Haarlem gestorven, maar ook 1525 wordt als mogelijk sterfjaar genoemd (Roefs, 24-25, Ebels, 31). Hij stond in relatie met de familie van Brederode, waarover hij een kroniek schreef.-Status auteur (orde, functie): Karmelieten (OCarm)
REDACTIE
Locatie:Het graafschap Holland - Datering:c.1483-1486 (Bruch) - Opdracht:opgedragen aan Yolanda van Lalaing, weduwe van de in 1473 gestorven Reinald van Brederode. Deze kroniek is zowel in het Nederlands als in het Latijn overgeleverd. Naast grote overeenkomsten bestaan er duidelijke verschillen tussen beide versies. De overgeleverde handschriften stemmen onderling niet volledig overeen. Volgens Hintzen en Bruch berust de Nederlandse versie op de Latijnse. Cfr. NL0264
OMVANG
/
CONTEXT
Johannes a Leydis vervaardigde in 1491 ook een afschrift van het Speculum Historiale van Arnoldus Bostius (Vaernewijck), carmeliet uit Gent (1445-1499) Milaan, Biblioteca Brera AE XII, 22). Zie voor zijn theologische werken: I. Rosier, Biographisch en bibliografisch overzicht van de vroomheid in de Nederlandse Carmel. Van 1235 tot het midden der achttiende eeuw (Tielt 1950, Studiën en Tekstuitgaven van Ons Geestelijk Erf 10) 54.
INHOUD
Kroniek van de heren van Brederode tot in 1486, met in enkele handschriften een vervolg tot het midden der 16e eeuw.
BRONNEN
klassieke auteurs (Macrobius, Sallustius, Vergilius) (In de proloog tot de Nederlandse versie wordt verwezen naar een in het archief van Brederode aanwezige kroniek, die tot in 1465 zou hebben gelopen)
Cronica illustrium dominorum de Brederueden (Cronica illustrium dominorum de Brederueden (NL0288, zie hiervoor Bruch 1984).)
INVLOED
MANUSCRIPTEN
VERTALINGEN
(Frans) Aan de Nederlandse versie is een Franse vertaling ontleend, die c.1500 is gemaakt (Utrecht, UB, hs. 3 L 15).
EDITIES
ALBERTS (W. J.) en RUTGERS (C. A.), Cronica illustrium dominorum de Brederueden (Groningen, Djakarta 1957) 1-114 (Fontes Minores 5-6)
ALBERTS (W. J.) en RUTGERS (C.A.), Cronica illustrium dominorum de Brederueden (Groningen, Djakarta 1957, Fontes Minores 5-6) 114-118 (fragment)
MATTHAEUS (A.), Veteris aevi analecta seu vetera monumenta hactenus nondum visa II (Lugduni Batavorum 1698) 279-427
MATTHAEUS (A.), Veteris aevi analecta seu vetera monumenta hactenus nondum visa, I (2de druk: Hagae Comitum, 1738) 587-740
LITERATUUR
ALBERTS (W. J.), RUTGERS (C. A.), eds. V-X, app. III
ANDRIESSEN (W. F.), 'Historia dominorum de Teysterband, Arckel, Egmonda, Brederoede, IJsselsteyn etc. (Purmerend 1933, diss. Amsterdam) (bespreking door BEELAERTS (W.A.) (VAN BLOKLAND)', in: De Nederlandse Leeuw, 52 (1934) 21-28) IX-XIV
Bibliotheca Neerlandica Manuscripta
BRUCH (H.), Dirck Franckensz. Pauw (Theodericus Pauli), Kronijcke des lants van Arckel ende der stede van Gorcum (z.pl. 1931, diss. Amsterdam) XVI, n. 2
BRUCH (H.), Supplement bij de Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de Middeleeuwen (Haarlem, 1956) 43-46
CARASSO-KOK (M.), Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen. Heiligenlevens, annalen, kronieken en andere in Nederland geschreven verhalende bronnen (Bibliografische reeks van het Nederlands Historisch Genootschap) ('s-Gravenhage, 1981) no 304
CHEVALIER (U.), Répertoire des sources historiques du Moyen-age. Bio-bibliographie (Paris, 1877-1886. 1888) 1746
DE WIND (S.), Bibliotheek der Nederlandsche geschiedschrijvers (Middelburg, 1835) 98-104
HINTZEN (J. D.), 'Het Chronicon comitum Hollandiae et episcoporum Ultraiectensium Joh. Gerbrandi a Leydis', Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde, 5e r 9 (1922) 140, n. 2
HYMA (A.), 'Een onbekend handschrift van Jan van Leiden's kroniek en genealogie van Brederode ontdekt', in: De Nederlandse Leeuw, 71 (1954) 126-128
JANSE (A.), ‘Ridderslag en ridderlijkheid in laat-middeleeuws Holland’, in: Bijdragen en Mededelingen betreffende de Geschiedenis der Nederlanden, 112 (1997) 317-335 (326-327)
KORVEZEE (E.H.), 'Merkwaardige handschriften in het archief van een Hofje te's-Gravenhage', in: Nederlands Archievenblad, 47 (1939-40) 114-118
LEVELT (S.), ‘Johannes a Leydis’, in: G. Dunphy, ed. The Encyclopedia of the Medieval Chronicle (Leiden/Boston, 2010) 923
MATTHAEUS (A.) ed. 428-504
MULLER (S.), Lijst van Noord-Nederlandsche kronijken, met opgave van bestaande handschriften en litteratuur (Utrecht, 1880) 88
POTTHAST (A.), Bibliotheca Historica Medii Aevi, Wegweiser durch die Geschichtswerke des europäischen Mittelalters bis 1500, I (Berlin, 1896) 662
ROEFS (V. J. G.), De Egmondsche abtenkroniek van Iohannes a Leydis 0. Carm. (Sittard 1942, diss. Nijmegen) 32-33
ROMEIN (J.M.), Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de middeleeuwen: bijdrage tot de beschavingsgeschiedenis (Haarlem, 1932) 116-121
TER GOUW (J.), 'Over den oorsprong van het geslacht van Bredenrode', in: Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde, 2e r. 3 (1864) 11324
TILMANS (K.), Aurelius en de Divisiekroniek van 1517. Historiografie en humanisme in Holland in de tijd van Erasmus (Hilversum 1988)
VAN WIJN (H.), Huiszittend Leeven. Bevattende eenige mengelstoffen over letter-, historie- en oudheidkunde van Nederland I (Amsterdam 1807) 30682
VERBIJ-SCHILLINGS (J.), 'Het beeld van de Friezen in de Hollandse geschiedschrijving van de vijftiende eeuw', in: PH. H. Breuker, A. Janse, eds. Negen eeuwen Friesland-Holland. Geschiedenis van een haat-liefdeverhouding (Zutphen, 1997)
LINKS
Desiderata:
De verhouding tussen beide redacties zou nader onderzocht moeten worden.

Naam van de Medewerker:
Renée Nip

Update:
2011-03-08 16:15:39