NL0468
Dit sijn die cronijken van Utrecht ende van den bisdom ende van den ghesticht van Utrecht hoe dat yerst began
15e eeuw
Kronieken
Nederlands
Dioc. Utrecht
INCIPIT
Vrieslant is seer groot...
EXPLICIT
...David van Bourgoengen die eerst biscop van Tarwaen was.
Geslacht: M- Bio: Gewoonlijk toegeschreven aan Jan Veldener, alhoewel hij waarschijnlijk slechts de drukker was (Carasso-Kok). Over de auteur is veel gespeculeerd: hij zou afkomstig zijn uit de Oostelijke Nederlanden, uit Utrecht, of uit de Zuidelijke Nederlanden. Zie hierover: Karel de Stoute. Tentoonstelling georganiseerd naar aanleiding van de vijfhonderdste verjaring van zijn dood (Brussel 1977) no 47. (NaSo 241) Gewoonlijk toegeschreven aan Jan Veldener alhoewel diens auteurschap allerminst vaststaat (Carasso-Kok).-Status auteur (orde, functie):
REDACTIE
Locatie:Mogelijk Utrecht of omgeving - Datering:omstreeks 1480. Er bestaat ook een Latijnse versie van deze kroniek (zie NL0469). De vraag welke versie de oorspronkelijke is, lijkt beslist te zijn ten gunste van de Nederlandse (Bruch, zie lit., Meij, zie lit. en daarvoor al Bolhuis van Zeeburgh, zie lit.) - Opdracht: /
OMVANG
/
CONTEXT
De kroniek van het bisdom Utrecht is gedrukt door Jan Veldener. Jan Veldener is te Würzburg geboren. Aanvankelijk werkte hij misschien als drukker te Keulen. Uit de periode 1473/74-1477 zijn van hem drukken uit Leuven bekend. Veldener werkte te Utrecht (1478-1481), te Culemborg (1483) en wederom te Leuven (1484-1486).
INHOUD
Kroniek van het bisdom Utrecht, tot in 1456.
BRONNEN
INVLOED
MANUSCRIPTEN
VERTALINGEN
(Niet opgegeven) Cronica de Trajecto et eius episcopatu ac ortu Frisiae
EDITIES
(S.N.), Dat boeck dat men hiet Fasciculus temporum (Utrecht 1480) f. 244r-274v
MATTHAEUS (A.), Veteris aevi analecta seu vetera monumenta hactenus nondum visa IX (Lugduni Batavorum 1709) 1-79
LITERATUUR
BOLHUIS VAN ZEEBURGH (J.), 'Hollandsche geschiedbronnen voor het Beiersche tijdperk, 1345-1436', Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde, 8 (1875) 349-351
BRUCH (H.), Supplement bij de Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de Middeleeuwen (Haarlem, 1956) 31 42-43
CARASSO-KOK (M.), Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen. Heiligenlevens, annalen, kronieken en andere in Nederland geschreven verhalende bronnen (Bibliografische reeks van het Nederlands Historisch Genootschap) ('s-Gravenhage, 1981) no 315
DE HULLU (J.), Bijdrage tot de geschiedenis van het Utrechtsche schisma (s-Gravenhage 1892, diss. Leiden) X
DE MOOY (A.J.), De Gelderse kroniek van Willem van Berchen. Naar het Hamburgse handschrift uitgegeven over de jaren 1343-1481 (Arnhem 1950, diss. Amsterdam, Werken Gelre 24) XVI nt 8
DE WIND (S.), Bibliotheek der Nederlandsche geschiedschrijvers (Middelburg, 1835) 40-42
DRAAK (A.M.E.), 'Het wout sonder genade', in: De Nieuwe Taalgids, 30 (1936) 125-129
EBELS-HOVING (B.), 'Nederlandse geschiedschrijving 1350-1530. Een poging tot karakterisering', in: B. Ebels-Hoving, C.G. Santing, C.P.H.M. Tilmans, eds. Genoechlicke ende lustige historiën. Laatmiddeleeuwse geschiedschrijving in Nederland (Hilversum, 1987, Middeleeuwse Studies en Bronnen IV) 221
FABRIEK (L.) en VERBOON (A.), ‘Fasciculus temporum, Veldener version’, in: G. Dunphy, ed. The Encyclopedia of the Medieval Chronicle (Leiden/Boston, 2010) 611-612
HONEMANN (V.), ‘Theologen, Philosophen, Geschichtsschreiber, Dichter und Gelehrte im «Fasciculus Temporum»’, in: W. Ehbrecht et al., eds. Der weite Blick des Historikers. Einsichten in Kultur-, Landes- und Stadtgeschichte (Köln, 2002) 337-356
KOK (I.), De Houtsneden in de Incunabelen van de Lage Landen 1475-1500. Inventarisatie en bibliografische analyse (Amsterdam 1994) 67-68
MATTHAEUS (A.), zie ed. 1709, 168-449
MEIJ (P.J.), 'De Gelderse bloem en de Gelderse kronieken', in: Bijdragen en Mededelingen van de vereniging Gelre, 66 (1972) 43344
MEIJ (P.J.), Arend van Slichtenhorst en de Gelderse geschiedschrijving (Arnhem 1967) 9 nt 5
MERKELBACH (H.P.J.E.), 'Jan Veldener en het "Boec van den houte", gedrukt in Culemborg in 1483', in: De drie steden. Regionaal-historisch tijdschrift voor Tiel, Buren en Culemborg 17 (1996) 40150
MULLER (S.), Lijst van Noord-Nederlandsche kronijken, met opgave van bestaande handschriften en litteratuur (Utrecht, 1880) 19, 42-43
ROMEIN (J.M.), Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de middeleeuwen: bijdrage tot de beschavingsgeschiedenis (Haarlem, 1932) 88-90, 114-116
SCILLIA (D.G.), 'The Master of the London Passional: Johann Veldener's "Utrecht Cutter"', in: S. HINDMAN ed., The Early Illustrated Book. Essays in Honor of Lessing J. Rosenwald (Washington 1982) 23, 37 nt 2, 38 nt 6
SEYNNAVE (J.), ‘The language of the first vernacular version of the Fasciculus temporum’, in: J. Hogg en G. Schlegel, eds. Die Kartäuser und die Künste ihrer Zeit (Salzburg, 2001) 31-36
VAN ANROOIJ (W.), ‘Werner Rolevincks Fasciculus temporum’, in: P. Hoftijzer, K. van Ommen en G. Warnar, eds. Bronnen van kennis. De bijzondere collecties van de Universiteitsbibliotheek Leiden (Leiden, 2006) 56-63
VAN DER ELST (A.), 'Devote moraliteit. Over Jan Veldeners Fasciculum Temporum', in: Transparant 3.3 (1992) 40092
VAN THIENEN (G.) en GOLDFINCH (J.), eds. Incunabula printed in the Low Countries (Nieuwkoop,1999)
LINKS
Desiderata:
Naam van de Medewerker:
Jelma Hoekstra
Update:
2010-12-09 17:32:31