narrative sources
Print | Sluit venster | NaSo 1 van 1
NL0470
Van den beghinne ende begrip van Hollant
15e eeuw
Kronieken
Nederlands
Dioc. Utrecht
INCIPIT
Hollant alsmen vijnt bescreven in een boeck...
EXPLICIT
...Ende oeck een dochter die hiet...
Geslacht: M- Bio: Gewoonlijk toegeschreven aan Jan Veldener, alhoewel hij waarschijnlijk slechts de drukker was (Carasso-Kok). Over de auteur is veel gespeculeerd: hij zou afkomstig zijn uit de Oostelijke Nederlanden, uit Utrecht, of uit de Zuidelijke Nederlanden. Zie hierover: Karel de Stoute. Tentoonstelling georganiseerd naar aanleiding van de vijfhonderdste verjaring van zijn dood (Brussel 1977) no 47. (NaSo 241) Gewoonlijk toegeschreven aan Jan Veldener alhoewel diens auteurschap allerminst vaststaat (Carasso-Kok).-Status auteur (orde, functie):
REDACTIE
Locatie:Mogelijk Utrecht of omgeving - Datering:omstreeks 1480. Er is ook een Latijnse versie van deze tekst overgeleverd (zie NL0471). De vraag welke versie de oorspronkelijke is, lijkt beslist te zijn ten gunste van de Nederlandse (Bruch, zie lit., Meij, zie lit., en daarvoor al Bolhuis van Zeeburgh, zie lit.) - Opdracht: /
OMVANG
/
CONTEXT
De korte kroniek van het graafschap Holland is gedrukt door Jan Veldener. Jan Veldener is te Würzburg geboren. Aanvankelijk werkte hij misschien als drukker te Keulen. Uit de periode 1473/74-1477 zijn van hem drukken uit Leuven bekend. Veldener werkte te Utrecht (1478-1481), te Culemborg (1483) en wederom te Leuven (1484-1486).
INHOUD
Korte kroniek van het graafschap Holland, tot in 1480.
BRONNEN
INVLOED
MANUSCRIPTEN
VERTALINGEN
(Niet opgegeven) Cronica de Hollant et eius comitatu
EDITIES
(S.N.), Dat boeck dat men hiet Fasciculus temporum (Utrecht 1480) f. 283r-314v
MATTHAEUS (A.), Veteris aevi analecta seu vetera monumenta hactenus nondum visa IX (Lugduni Batavorum 1709) 80-167
VAN BOXHORN (M.Z.) (BOXHORNIUS), Chronyck van Hollandt, Zeelandt, ende Westvrieslandt, door Johan Veldenaer... (Leyden 1650)
LITERATUUR
ALBERTS (W.J.), 'Een Gelderse kroniek te München', in: Bijdragen en Mededelingen van de vereniging Gelre, 52 (1952) 191-192
BOLHUIS VAN ZEEBURGH (J.), 'Hollandsche geschiedbronnen voor het Beiersche tijdperk, 1345-1436', Bijdragen voor Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde, 8 (1875) 349-351
BRUCH (H.), Supplement bij de Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de Middeleeuwen (Haarlem, 1956) 31 42-43
CARASSO-KOK (M.), Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen. Heiligenlevens, annalen, kronieken en andere in Nederland geschreven verhalende bronnen (Bibliografische reeks van het Nederlands Historisch Genootschap) ('s-Gravenhage, 1981) no 317
DE MOOY (A.J.), De Gelderse kroniek van Willem van Berchen. Naar het Hamburgse handschrift uitgegeven over de jaren 1343-1481 (Arnhem 1950, diss. Amsterdam, Werken Gelre 24) XVI nt 8
DE WIND (S.), Bibliotheek der Nederlandsche geschiedschrijvers (Middelburg, 1835) 84-86
EBELS-HOVING (B.), 'Nederlandse geschiedschrijving 1350-1530. Een poging tot karakterisering', in: B. Ebels-Hoving, C.G. Santing, C.P.H.M. Tilmans, eds. Genoechlicke ende lustige historiën. Laatmiddeleeuwse geschiedschrijving in Nederland (Hilversum, 1987, Middeleeuwse Studies en Bronnen IV) 221
FABRIEK (L.) en VERBOON (A.), ‘Fasciculus temporum, Veldener version’, in: G. Dunphy, ed. The Encyclopedia of the Medieval Chronicle (Leiden/Boston, 2010) 611-612
HONEMANN (V.), ‘Theologen, Philosophen, Geschichtsschreiber, Dichter und Gelehrte im «Fasciculus Temporum»’, in: W. Ehbrecht et al., eds. Der weite Blick des Historikers. Einsichten in Kultur-, Landes- und Stadtgeschichte (Köln, 2002) 337-356
JANSE (A.), Grenzen aan de macht. De Friese oorlog van de graven van Holland omstreeks 1400 ('s-Gravenhage, 1993)
KOK (I.), De Houtsneden in de Incunabelen van de Lage Landen 1475-1500. Inventarisatie en bibliografische analyse (Amsterdam 1994) 67-68
MATTHAEUS (A.), zie ed. 1709, 450-507
MEIJ (P.J.), 'De Gelderse bloem en de Gelderse kronieken', in: Bijdragen en Mededelingen van de vereniging Gelre, 66 (1972) 43344
MEIJ (P.J.), Arend van Slichtenhorst en de Gelderse geschiedschrijving (Arnhem 1967) 9 nt 5
MERKELBACH (H.P.J.E.), 'Jan Veldener en het "Boec van den houte", gedrukt in Culemborg in 1483', in: De drie steden. Regionaal-historisch tijdschrift voor Tiel, Buren en Culemborg 17 (1996) 40150
MULLER (S.), Lijst van Noord-Nederlandsche kronijken, met opgave van bestaande handschriften en litteratuur (Utrecht, 1880) 16-17
ROMEIN (J.M.), Geschiedenis van de Noord-Nederlandsche geschiedschrijving in de middeleeuwen: bijdrage tot de beschavingsgeschiedenis (Haarlem, 1932) 88-90, 114-116
SCILLIA (D.G.), 'The Master of the London Passional: Johann Veldener's "Utrecht Cutter"', in: S. HINDMAN ed., The Early Illustrated Book. Essays in Honor of Lessing J. Rosenwald (Washington 1982) 23, 37 nt 2, 38 nt 6
SEYNNAVE (J.), ‘The language of the first vernacular version of the Fasciculus temporum’, in: J. Hogg en G. Schlegel, eds. Die Kartäuser und die Künste ihrer Zeit (Salzburg, 2001) 31-36
VAN ANROOIJ (W.), ‘Werner Rolevincks Fasciculus temporum’, in: P. Hoftijzer, K. van Ommen en G. Warnar, eds. Bronnen van kennis. De bijzondere collecties van de Universiteitsbibliotheek Leiden (Leiden, 2006) 56-63
VAN DER ELST (A.), 'Devote moraliteit. Over Jan Veldeners Fasciculum Temporum', in: Transparant 3.3 (1992) 40092
VAN THIENEN (G.) en GOLDFINCH (J.), eds. Incunabula printed in the Low Countries (Nieuwkoop,1999)
VAN WIJN (H.), Huiszittend Leeven. Bevattende eenige mengelstoffen over letter-, historie- en oudheidkunde van Nederland I (Amsterdam 1807) XVII-XVIII, 86
VON LÖHER (F.), Jakoba von Bayern und ihre Zeit (Acht Bücher niederländischer Geschichte), I (Nördlingen 1862, 2e druk 1869) 420
LINKS
Desiderata:


Naam van de Medewerker:
Jelma Hoekstra

Update:
2010-12-09 17:39:16