Locatie:Sint-Baafsabdij te Gent - Datering:eerste helft van de negende eeuw (Van der Essen, 1907) - Opdracht:Geschreven in opdracht van abt Einhard (Van der Essen, 1907), Declercq (2005) wijst er echter op dat de adressering in de proloog eerder op een bisschop dan een lekenabt wijst.

3797 woorden

Het leven was vooral geschreven om de lokale cultus van Bavo te ondersteunen en te promoten. Hij wordt voorgesteld als het voorbeeld voor de kanunniken. Daarnaast wijst Declercq (2005) echter op een breder discours. Ten eerste transformeert de vita het kluizenaarsbestaan van Bavo in het Karolingische paradigma rond hermetisme als een vorm van teruggetrokken maar niettemin monastiek leven. Ten tweede, door zich te conformeren aan dit Karolingische ideaal, verzet de vita zich tegen een ander, namelijk de druk die werd uitgevoerd op de kloostergemeenschap om zich te hervormen volgens de regel van Benedictus. Door Bavo, een kluizenaar die kiest voor een hard leven, naar voren te schuiven als voorbeeld, benadrukken de kanunniken de grotere waarde van een harder leven tegenover het leven voorgeschreven door de regel van Benedictus.

De eerste levensbeschrijving van Sint-Bavo. Bavo was een edelman uit de Haspengouw, die slechts later een religieus leven zou leiden. Slechts met de dood van zijn echtgenote, een dochter van de Frankische graaf Adilio, werd hij een leerling van Sint-Amandus, die toen door de Haspengouw aan het rondtrekken was (ca. 630-639). Rond 650 kwam Bavo naar Gent om daar in het klooster te treden dat zijn leermeester er had opgericht. Dat soort religieus leven bleek echter niets voor Bavo te zijn en hij koos ervoor om als een kluizenaar in de buurt van Gent te leven (wellicht in Mendonk (zie Declercq, 2005)). Hij stierf als kluizenaar (voor 659) en hij werd in zijn cel begraven, waar ook een ‘oratorium’ was gebouwd. Zijn overblijfselen werden echter al snel overgebracht naar de abdij van Gent (2e helft van de 7e eeuw), waardoor de abdijgemeenschap zich sterk zou gaan identificeren met deze heilige en zijn cultus. Dat leidde er uiteindelijk toe dat vanaf de negende eeuw de abdij werd vernoemd naar Sint-Bavo (Verhulst, 1986). De eerste vita werd geschreven om deze lokale cultus, die belangrijke inkomsten en prestige voor de abdij genereerde, te ondersteunen. Om het verband tussen de abdij en de heilige te benadrukken, wordt Bavo eerder voorgesteld als een soort teruggetrokken monnik, nog steeds onderworpen aan het gezag van de abt, dan als een echte kluizenaar (Declercq, 2005).

Vita metrica Amandi
Gregorius Tornacensis, Vitae patrum

Milo Elnonensis, Vita metrica Amandi (Declercq, 2005) (NaSo-Link)

Boulogne sur Mer, Bibliothèque Municipale, 106
Brussel/Bruxelles, Koninklijke Bibliotheek/Bibliothèque Royale, 7460
Brussel/Bruxelles, Koninklijke Bibliotheek/Bibliothèque Royale, 9120
Brussel/Bruxelles, Koninklijke Bibliotheek/Bibliothèque Royale, 9636-9637 (Link)
Cambrai, Bibliothèque Municipale, 816 (Link)
Douai, Bibliothèque Municipale, 836 (Link)
Gent, Universiteitsbibliotheek, 308 (Link)
Köln, Historisches Archiv der Stadt, W 163 (Link)
London, British Library, Arundel, 91 (Link)
Namur, Bibliothèque publique, 15
Paris, Bibliothèque Nationale de France, Latin, 5327 (Link)
Paris, Bibliothèque Nationale de France, Latin, 5270 (Link)
Paris, Bibliothèque Nationale de France, Latin, 12616 (Link) (Link)
Saint-Omer, Archives Municipales, 716, V (Link)
Saint-Omer, Bibliothèque de l’Agglomération, 715, III (Link)
Valenciennes, Bibliothèque Multimédia, 513 (Link)

Acta sanctorum ordinis sancti Benedicti, II (Parijs, 1669) 396-403 (Link)
Acta sanctorum quotquot toto orbe coluntur, Oct., I (1765) 229-235 (Link)
Analectes pour servir à l'histoire ecclésiastique de la Belgique, 5 (Leuven-Brussel, 1868) 420-425
KRUSCH (B.), in Monumenta Germaniae Historica. Scriptores rerum Merovingicarum, 4 (Hannover-Leipzig, 1902) 534-545 (Link)

Bibliotheca Hagiographica Latina 1049
COENS (M.), 'S. Bavon était-il évêque?', Annalecta Bollandiana, 63 (1945) 229-230
DECLERCQ (G.), 'La Vita prima Bavonis et le culte de saint Bavon à l'époque carolingienne', in: E. Renard, et al. (eds.), Scribere sanctorum gesta: Recueil d'études d'hagiographie médiévale offert à Guy Philippart (Hagiologia: Etudes sur la sainteté en Occident, 3) (Turnhout, 2005) 595-626
Index scriptorum operumque Latino-Belgicorum Medii Aevi 1 (Bruxelles, 1973) 67
KRUSCH (B.), in Monumenta Germaniae Historica. Scriptores rerum Merovingicarum, 4 (Hannover-Leipzig, 1902) 528-533
VAN DER ESSEN (L), Etude critique et littéraire sur les vitae des saints mérovingiens de l'ancienne Belgique (Leuven/Paris, 1907) 349-357
VERHULST (A.), 'Saint Bavon et les origines de Gand', Revue du Nord, 68 (1986) 455-470 (459, 464-465)
WERNER (M.), Der Lütticher Raum in frühkarolingischer Zeit. Untersuchungen zur Geschichte einer karolingischen Stammlandschaft, Veröffentlichungen des Max-Planck-Instituts für Geschicht, 62 (Göttingen, 1980) 59-72