narrative sources
Print | Sluit venster | NaSo 1 van 1
Fragment Kroniek / Kronieknotities 1541
16e eeuw
Historische notities
Kronieken
Nederlands
Dioc. Munster
Groninger Ommelanden
INCIPIT
Jnt iaer ons heren doe men screef dusent vijfhundert ende ses ende dertich [...]
EXPLICIT
[...] do men scref miiijc sestich ende achte doe vel sancte mertens toren bi nachte. s.d. 1541
Geslacht: V- Bio: Non in het benedictijnerklooster Thesinge, vroegste vermelding c. 1515, laatste vermelding 1556, toen zij aanwezig was bij de abtskeuze aldaar. Familie, mogelijk zus van Johan Dutmars, aanvankelijk monnik in Thesinge maar van 1533 tot 1541 abt van Rottum. Tot nu toe bekend als kopiiste van een gebeden- en getijdenboek uit 1515 (UB Groningen), een gebeden- en getijdenboek uit 1527 (UB Gent, waarin zij haar volledige naam in het colofon noemt), een psalter uit 1527 (UB Leiden), waarvan ze mogelijk ook voor decoratie verantwoordelijk was, een gebedenboek uit 1529 (KB Kopenhagen) en het onderhavige kroniekfragment uit 1541 (NaSo 2328).-Status auteur (orde, functie): Benedictijnen (OSB)
REDACTIE
Locatie:Thesinge, Groninger Ommelanden. Diocees Munster - Datering:1541 - Opdracht:Niet van toepassing
OMVANG
1 blad perkament, dubbelzijdig beschreven
CONTEXT
Onduidelijk. Tekst lijkt te bestaan uit (werk)notities in voorbereiding van een nieuwe kroniek. Zeker geassocieerd met het klooster Thesinge, dat een belangrijk en vaak aangezocht scriptorium had in de zestiende eeuw.
INHOUD
Fragment, één tweezijdig beschreven perkamenten blad (15x13 cm), op rectozijde coherent doorlopend relaas van oorlogsverwikkelingen in de Groninger Ommelanden (het volledige platteland van de regio Groningen) in 1536, doorlopend naar de versozijde. Gaat dan over in korte, losse notities over oorlogsverwikkelingen in de Ommelanden, eerst nog in 1536, dan echter in de jaren 1498-1506, wel met informatie over kloosterlingen van Thesinge, afsluitend met de instorting van de toren van de Martinikerk in 1468. In tegenstelling tot de rectozijde zijn op de versozijde hoofdzakelijk jaartallen en data rood onderlijnd en kapitaal bedoelde beginletters rood opgehoogd. Gezien een vouw middenin zou het als schutblad dienst gedaan kunnen hebben. Aan één zijde lijkt het ook afgesneden te zijn, met minimaal tekstverlies. Op grond van sporen aan de zij-rand kan het deel hebben uitgemaakt van een katern, maar afsnijding verhindert dat vastgesteld kan worden of het een deel van een bifolium is geweest of slechts een enkelblad. De tekst oogt als rudimentaire notities voor een kroniek.
BRONNEN
Verloren kroniek/kroniekmatige notities uit klooster Thesinge vóór 1503 (gebeurtenissen 1498)
INVLOED
N.A. (Invloed niet aantoonbaar)
MANUSCRIPTEN
VERTALINGEN
EDITIES
TRESLING (T.P.), ‘Fragment eener kronijk’, Groningsche Volks-Almanak, 7 (1843) 180-188
VAN SCHAÏK (R.), ‘Fragment van een kroniek, geschreven door s.d. (= Stine Dutmers) 1541’, Groningerarchieven.nl., Tg 172 (Kloosters in de provincie Groningen), inv.nr. 17 (Link) (Link)
LITERATUUR
VAN SCHAÏK (R.), ‘Thesinger Stine schrijft geschiedenis. Het verhaal achter een velletje perkament uit 1541’ in: AELBERTS (M.) e.a. (red.), Ons Archief. Verhalen over de Groninger Archieven (Groningen 2022) 108-111, 183
VAN SCHAÏK (R.), ‘Vrouwen met pen en penseel: boekproductie in Groninger kloosters’ in: VAN ENGEN (H.), NIJDAM (H.), VAN VLIET (K.) (red.), Macht, bezit en ruimte. Opstellen over de noordelijke Nederlanden in de middeleeuwen, aangeboden aan Hans Mol bij zijn afscheid als bijzonder hoogleraar Middeleeuwse Friese Geschiedenis aan de Universiteit Leiden (Hilversum 2021) 389, 391
AS-VIJVERS (A.-M.), ‘Middeleeuwse handschriften uit Groningse kloosters – een kwart eeuw later’ in: DE SCHEPPER (M.) (red.), Illuminatie, illustratie, boekband & bibliotheek in de Noordelijke Nederlanden. Liber amicorum Jos.M. Hermans († 2007) (Antwerpen 2012) 18
BERGHUIS (W.J.), De Walfriduskerk van Bedum. Een bijzondere bouwgeschiedenis ontrafeld (Groningen 2006) 59, 202
VAN SCHAÏK (R.), ‘Binnen- en buitendijks: geschiedenis tot het einde van de achttiende eeuw’ in: R. van Schaïk (red.), Onder vele torens. Een geschiedenis van de gemeente Bedum (Bedum 2002) 37
KNOL (E.), HERMANS (J.M.M.), DRIEBERGEN (M.) (red.), Hel en hemel. De middeleeuwen in het noorden (Groningen 2001) 53-54
HERMANS (J.M.M.), ‘Nieuwe gegevens over het klooster Thesinge’, Groninger Kerken 7 (1990) 78
HERMANS (J.M.M.), Middeleeuwse handschriften uit Groningse kloosters (Groningen 1988) 74
VAN SCHAÏK (R.), ‘De Sint-Walfriduskerk van Bedum. Opbouw en verval van een monument’, Groninger Kerken 4 (1987) 31
VAN SCHAÏK (R.), Walfridus van Bedum. Een duizend jaar oude Groninger overlevering, (Groningen 1985) 34 met n. 51a
DAMEN (C. I.), Geschiedenis van de benediktijnenkloosters in de provincie Groningen (Assen 1972) 14-15
FORMSMA (W.J.), ‘Een fragment van een kroniek van het klooster Thesinge’, Groningse volksalmanak (1954) 153
LINKS
Desiderata:
Naam van de medewerker (toe te voegen): Remi van Schaïk

Naam van de Medewerker:

Update:
2023-11-03 19:15:31