Locatie:Sint-Gerlachsklooster te Houthem - Datering:volgens DAMEN tussen 1218 en 1225 - Opdracht: /

/

/

Levensbeschrijving van Gerlacus (Gerlach), gevolgd door wonderverhalen. Gerlacus werd geboren in de buurt van Maastricht en stierf ca. 1165. Hij was aanvankelijk een ridder maar werd overvallen door een bekering naar aanleiding van de dood van zijn vrouw. Hij ondernam vervolgens verschillende pelgrimstochten en bracht de rest van zijn leven door als ridder-kluizenaar, wonend in een holle eik nabij Houthem. Vele mirakelen zouden aan hem te danken zijn. Hij werd een patroonheilige van vee en paarden.

klassieke auteurs (Macrobius, Sallustius, Vergilius) (Mondelinge overlevering)

Johannes Gielemans, Vita sancti Gerlaci, que est nonins mensis ianuarii (Johannes Gielemans, Vita sancti Gerlaci, que est nonins mensis ianuarii in: Sanctilogium IV, f. 966-966v, een verkorte levensbeschrijving, samengesteld uit de oorspronkelijke vita en een officie (ed. DAMEN).)

Wien, Österreichische Nationalbibliothek, Series Nova (Fidei-Komm), 12814 (Link)

(Duits) Leben des H. Gerlaci E..., ed. C. DAMEN, 'Studie over Sint Gerlach van Houthem', PSHAL 92-93 (1956-1957) 91-101 (naar hs. Trier, SB:1948, afkomstig uit het klooster Steinfeld.
(Frans) J. NEEFF, LA VIE ET MIRACLES de S. Gerlace, hermite et confesseur de Jésus-Christ, Maastricht, 1618, 1745 (nouvelle édition revue et corrigée)
(Nederlands) C. THILMANS, Het Leven van den H. Gerlacus, belyder en eremyt... uit het oudt origineel ontrent 't jaer 1225 in de Nederlantse tale overgeset..., ed. F(rater) H(enricus) C(asteel) P(raepositus) S(ancti) G(erlaci) Maastricht, 1612. Nu verbeetert ende vermeerdert door F: H.C.P.S.G., Maastricht, 1745
(Niet opgegeven) Brussel, KB: 7569, f. 240r-241v (n.f. 233r-234v) (17de eeuw), afkomstig der Bollandisten
(Niet opgegeven) De vertaling van Thilmans is heruitgegeven door: C.H. KNEEPKENS, Het leven van den H. Gerlacus eremyt, in: A. MULDER-BAKKER, De kluizenaar in de eik. Gerlach van Houthem en zijn verering, Hilversum, 1995, 143-218

Acta sanctorum quotquot toto orbe coluntur, Jan., I (1643) 306-320 (Link)
GHOYEE (E.) (ed.), Vita divi beati Gerlaci eremitae, Maastricht, 1600 5-49
KNEEPKENS (C.H.) (ed.), Divi Gerlaci vita et miracula, in: A. MULDER-BAKKER, De kluizenaar in de eik. Gerlach van Houthem en zijn verering, Hilversum, 1995 140-214
Vita sancti Gerlaci, ed. C. DAMEN, 'Studie over Sint Gerlach van Houthem', PSHAL 92-93 (1956-1957) 89-91

Acta sanctorum quotquot toto orbe coluntur, ed. 304-306
AXTERS, Vroomheid I 296, 301
BERTRAND (J.), 'Ridder Gerlacus werd kluizenaar', Jaarboek Limburg (1984) 63-68
Bibliotheca Hagiographica Latina 3449
CARASSO-KOK (M.), Repertorium van verhalende historische bronnen uit de middeleeuwen. Heiligenlevens, annalen, kronieken en andere in Nederland geschreven verhalende bronnen (Bibliografische reeks van het Nederlands Historisch Genootschap) ('s-Gravenhage, 1981) no 32
CASPERS (C.), in: Bedevaartplaatsen in Nederland 2 (Amsterdam, Hilversum, 1998) 696-98, 704
CHEVALIER (U.), Répertoire des sources historiques du Moyen-age. Bio-bibliographie (Paris, 1877-1886. 1888) I (1903) 1749
CORSTEN (S.), 'Die Herren von Valkenburg (ca. 1000-1364)', in: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg CXX (1984) 162-200
DAMEN (C.), 'De quodam amico spirituali beatae Hildegardis virginis', in: Sacris Erudiri X (1958) 162-169
DAMEN (C.), 'Studie over Sint Gerlach van Houthem' in: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg XCII-XCIII (1956-57) 49-113
GERITS (J.), 'Sint Gerlach van Houthem, beschermheilige tegen ziekten van mens en vee', Ons Heem 41 (1987) 113
GRUNDMANN (H.), 'Zur Vita s. Gerlaci eremitae' in DA XVIII (1962) 539-554
HABETS (J.), 'Houthem- Sint-Gerlach en het adellijk vrouwenstift aldaar', in: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg VI (1869) 68-85
HEENE (K.), 'Ad sanguinis effusionem', in: Queeste, 6 (1999) 44562
HEYNENS (F.), Houthem en St. Gerlach in de literatuur, Houthem, 1993
JANS, in: Limburg's Verleden, II 382
MILIS (L.), 'Ermites et chanoines réguliers au Xlle siècle', in: Cahiers de Civilisation Médiévale Xe-Xlle Siècles XXII (1979) 39-80
MULDER-BAKKER (A.B.), ''Bij de Eik' - De kluizenaar en het stift' in: A.G. SCHULTE, A.A.M. WARFFEMIUS ed., Landgoed Sint-Gerlach. Kruispunt van culturen in het Land van Valkenburg, Zwolle, Zeist 1999 27-42
MULDER-BAKKER (A.B.), De kluizenaar in de eik. Gerlach van Houthem en zijn verering, Hilversum, 1995
NISSEN (P.J.A.), 'Niederländische Mirakelbücher aus der Spätmittelalter, insbesondere das Arnheimer Mirakelbuch des heiligen Eusebius, als Quelle für den Volksglauben', in: P. Dinzelbacher, D.R. Bauer, eds. Volksreligion im hohen und späten Mittelalter (Paderborn etc. 1990) 275-306, aldaar 278-279
PLATELLE (H.), 'Le Problème du scandale', in: BTFG LIII (1975) 1071-1096
POTTHAST (A.), Bibliotheca Historica Medii Aevi, Wegweiser durch die Geschichtswerke des europäischen Mittelalters bis 1500, II (Berlin, 1896) 1336
STRACKE (D. A.), 'Uit het leven van den H. Gerlach', in: Tijdschrift voor Taal en Letterkunde XV (1927) 93-100
VAN BERKUM (A.), in: Bedevaartplaatsen in Nederland 3 Amsterdam, Hilversum, 2000 324-350
VAN MIERLO (J.), 'Het bisdom Luik als kultuureenheid in de 12de eeuw', in: Versl. en med. Vlaamse Academie voor Taal- en Letterk. 1957 424