G059
Gesta episcoporum Cameracensium
11e eeuw
Historiën-Gesta
Latijn
Dioc. Kamerijk
Graafschap Henegouwen
INCIPIT
Prologus: Precipiente domino nostro episcopo Gerardo, in quantum vere indagari potuimus, de antiquitate nostrarum urbium, Cameraci videlicet atque Atrebati, sed et...-- Corpus: Urbibus quondam aedificandis ea primum causa ab auctoribus extitisse dicitur, ut homines passim ritu ferarum oberrantes, quibus neque mos, neque cultus ratione...
EXPLICIT
..., ut quod habebunt singuli in caelestia vita, sufficians sit gloria, participabuntque cunctorum laetitia, karitatis perfactioni pleni, ut fiat aequalita.
Geslacht: M- Bio: Met verbeteringen door bisschop Gerardus I (Van Mingroot 1984); vroeger toegekend aan Baldericus; ook Fulbertus is als mogelijke auteur genoemd (Van Mingroot 1984).-Status auteur (orde, functie):
Geslacht: M- Bio: Met verbeteringen door bisschop Gerardus I (Van Mingroot 1984); vroeger toegekend aan Baldericus; ook Fulbertus is als mogelijke auteur genoemd (Van Mingroot 1984).-Status auteur (orde, functie):
REDACTIE
Locatie:Kamerijk - Datering:tijdens de 2de helft van 1024 en de eerste maanden van 1025 (Van Mingroot, 1975, 1984) - Opdracht:in opdracht van Gerardus I, bisschop van Kamerijk (1012-+14 maart 1051)
OMVANG
/
CONTEXT
/
INHOUD
Geschiedenis van de bisschoppen van Kamerijk vanaf het begin (ca. 500) tot 1024. Dit werk omvat drie boeken: boek 1 behandelt de periode tot bisschop Erluinus (996-+3 februari 1012), boek 2 bevat een inventaris van de kerkelijke instellingen van het bisdom Kamerijk-Atrecht en boek 3 handelt tenslotte over het begin van het episcopaat (tot 1024) van Gerardus I (1021-+14 maart 1051); zie de continuatio prima (G063).
BRONNEN
klassieke auteurs (Macrobius, Sallustius, Vergilius) (bisschoppelijk archief; narratieve bronnen (cfr. Bethmann, Gessler-Niermeyer))
Liber pontificalis
Fulbertus Carnotensis, Vita Autberti
Vita sanctae Gudilae anonymo
Hugo Lobiensis, Vita sanctae Amalbergae viduae
Lacantius, Institutiones
INVLOED
Chronicon Sancti Andreae (Chronicon Sancti Andreae (Van Mingroot 1975))
Ferreolus Locrius, Chronicon belgica
Galterus Sancti Sepulchri, Vita sancti Vindiciani episcopi Cameracensis et Atrebatensis (BHL 8677m-n)
Theodericus Trudonensis, Vita Rumoldi Mechliniensis
Vita sexta Aldegundis Malbodiensis
MANUSCRIPTEN
Arras, Bibliothèque Municipale, 398Brussel/Bruxelles, Koninklijke Bibliotheek/Bibliothèque Royale, 7675-7682 (
Link)
Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, 75 F 15 (
Link)
Douai, Bibliothèque Municipale, 851 (
Link)
Paris, Bibliothèque Nationale de France, Latin, 5533A (
Link) (
Link)
VERTALINGEN
(Frans) Faverot en Petit, Chronique d'Arras et de Cambrai, par Baldéric, chantre de Thérouane au XIe siècle (Valenciennes, 1836) 25-374; exc. in: Recueil, 13 476-497 en Le Glay 544-545, 547, 553-555, 557-564, 571-572 (cfr. uitgaven)
EDITIES
BETHMANN (L.C.), in: Monumenta Germaniae Historica. Scriptores, 7 (Hannover, 1846) 402-487 (
Link)
COLVENERIUS (G.) (COLVENEERE), Chronicon Cameracense et Atrebatense sive historia utriusque ecclesiae III libris ad hinc DC. fere annis conscripta a Balderico Noviomensi et Tornacensi episcopo (Douai, 1616) 1-353
GESSLER (J.), NIERMEYER (F.), Florilegium chronicorum Neerlandicorum. Een keuze uit de Latijnse kronieken van Noord-en Zuid-Nederland van de tiende tot de vijftiende eeuw ('s-Gravenhage, 1948) 33-41 (fragment)
GOMBOS (A.F.), Catalogus fontium historiae Hungaricae, 2 (Budapest, 1937) 1045-1047 (fragment)
LE GLAY (A.-J.-G.), Chronique d'Arras et de Cambrai par Baldéric, chantre de Thérouanne (Paris, 1834) 1-325 (
Link)
MIGNE (J.-P.), Patrologia Latina, 149 (1853) 21-170 (
Link) (
Link) (
Link)
Recueil des historiens des Gaules et de la France, 23 (Paris, 1894) 8 (Parijs, 1752) 278-284; 10 (1760) 196-203; 11 (1767) 122-124 (fragment) (
Link)
LITERATUUR
ARNDT (W.), 'Reiseberichte', in: Neues Archiv der Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde, 2 (1877) 293-296
BARTHÉLEMY (D.), L'an mil et la paix de Dieu. La France chrétienne et féodale 980-1060 (Paris, 1999) 440
BETHMANN (L.C.), in: Monumenta Germaniae Historica. Scriptores, 7 (Hannover, 1846) 393-402
BOURGEOIS (A.), Histoire des évêques et archevêques de Cambrai (Rome, 1876) 127a-132a nr. 32
BRESSLAU (H.), 'Gerhard I., Bischof von Cambrai und Arras', in: Allgemeine deutsche Biographie, 8 (Leipzig, 1878) 736-737
BROWN (W.C.), Violence in Medieval Europe (Harlow, 2011) 122-124
DE MOREAU (E.), Histoire de l'Eglise en Belgique des origines au début du XIIe siècle, 2 (Brussel, 1945) 8 e.v
DE WAHA (M.), ‘Saint Vincent, Soignies, Lotharingie, Hainaut. Apports et questions de la recherche récente’, in: Revue belge de philologie et d’histoire/Belgisch tijdschrift voor filologie en geschiedenis, 80 (2002) 599-630 (passim)
DESTOMBES (C.-J.), Histoire de l'Eglise de Cambrai, 1 (Lille, 1890) 216-276
DESTOMBES (G.), 'Gérard de Florines, 1013 à 1048', in: Revue des sciences religieuses, 4 (1861) 33-43
DESTOMBES (G.), La tradition des églises de Cambrai et d'Arras (Arras, 1861) 47-78
DIERKENS (A.), 'La production hagiographique à Lobbes au Xe siècle', in: Revue Bénédictine, 93 (1983) 245-259
DUBY (G.), 'Gerard de Cambrai, la paix et les trois fonctions sociales, 1024', in: Comptes rendus de l'Académie des inscriptions et belles-lettres (1976) 136-146
DUBY (G.), Les trois ordres ou l'imaginaire du féodalisme (Paris, 1978) 25-61
GESSLER (J.), NIERMEYER (J.F.), Florilegium Chronicorum Neerlandicorum. Een keuze uit de Latijnse kronieken van Noord-en Zuidnederland van de tiende tot de vijftiende eeuw ('s-Gravenhage, 1948) 32-33
GOETZ (H.-W.), ‘Der hochmittelalterliche Geschichtsschreiber und seine Quellen. Zur historiographischen Praxis im Spiegel von Geschichtsverständnis und Geschichtsbewußtsein’, in: Mittellateinisches Jahrbuch, 32/2 (1997) 1-18 (8, 16)
Index scriptorum operumque Latino-Belgicorum Medii Aevi 1 (Bruxelles, 1973) 110
JÉGOU (L.), ‘L’éveque entre autorité et exercice du pouvoir. L’exemple de Gérard de Cambrai (1012-1051)’, in: Cahiers de civilisation médiévale, 47 (2004) 37-55 (passim)
JUDIC (B.), 'La diffusion de la Regula pastoralis de Grégoire le Grand dans l'Eglise de Cambrai, une première enquête', in: Revue du Nord, 76 (1994) 207-230
KERY (L.), Die Errichtung des Bistums Arras 1093/1094, Beihefte der Francia, 33 (Sigmaringen, 1994)
KOYEN (M.-H.), De prae-gregoriaanse hervorming te Kamerijk (1012-1067) (Tongerlo, 1953) ix-xviii
KÜNZEL (R.), Beelden en zelfbeelden van middeleeuwse mensen, Historisch-antropologische studies over groepsculturen in de Nederlanden (Nijmegen, 1997) passim
LANCELIN (H.), Histoire du diocèse de Cambrai (Valenciennes, 1946) 87-92
MANITIUS, Geschichte, II, 337-344
MEIJNS (B.), ‘Communautés de chanoines dépendant d’abbayes bénédictines pendant le haut Moyen Âge. L’exemple du comté de Flandre’, in: Revue bénédictine, 113 (2003) 90-123 (103-107)
MEIJNS (B.), ‘Deux fondations exceptionnelles de collégiales épiscopales à la frontière du comté de Flandre: Maroeuil et le Mont-Saint-Éloi (milieu du Xe siècle)’, in: Revue du Nord, 88/ 365 (2006) 251-273
MÉRIAUX (C.), 'Dans l'ombre de Notger: les évêques de Cambrai à la fin du Xe siècle', in: A. Wilkin, J.-L. Kupper (eds.), Évêque et prince. Notger et la Basse-Lotharingie aux alentrours de l'an mil (Liège, 2013) 181-203
MERIAUX (C.), 'Sépultures, reliques et mémoire des évêques d'Arras/Cambrai', in: M. Margue (ed.), Sépulture, mort et représentation du pouvoir au moyen âge. Tod, Grabmal und Herrschaftsrepräsentation im Mittelalter. Actes des 11es journées lotharingiennes, 26-29 septembre 2000 (Publications du CLUDEM, 18) (Luxembourg, 2006) 133-170
MÉRIAUX (C.), ‘Fulbert évêque de Cambrai et d’Arras (933/934 † 956)’, in: Revue du Nord, 86/ 356-357 (2004) 525-542
MOLINIER (A.), Les Sources de l'histoire de France depuis les origines jusqu'en 1789 (4 vols.) (Paris, 1902-1904) nr. 1730
NIEUWENHUIJSEN (K.), DE RIDDER (T.), Ad Flaridingun. Vlaardingen in de elfde eeuw. Middeleeuwse bronnen over de Slag bij Vlaardingen en andere Vlaardingse gebeurtenissen (Hilversum, 2011) (43-49)
PERTZ (G.), WAITZ (G.), 'Bemerkungen über einzelne Handschriften und Urkunden', in: Archiv der Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde, 7 (1839) 439-442
PLATELLE (H.), Les diocèses de Cambrai et de Lille , Histoire des diocèses de France, 8 (Parijs, 1978) 26-35
PONCELET (A.), 'Les documents de Claude Despretz', in: Analecta bollandiana, 29 (1910) 246-253
POTTHAST (A.), Bibliotheca Historica Medii Aevi, Wegweiser durch die Geschichtswerke des europäischen Mittelalters bis 1500, I (Berlin, 1896) 514
POTTHAST (A.), Repertorium Fontium Historiae Medii Aevi, IV (Roma, 1962-) 772-3
RECH (R.), ‘Gesta episcoporum Cameracensium’, in: G. Dunphy, ed. The Encyclopedia of the Medieval Chronicle (Leiden/Boston, 2010) 695
REINECKE (W.), Geschichte der Stadt Cambrai bis zur Erteilung der Lex Godefridi (1227) (Marburg, 1896)
RICHES (T.M.), 'Episcopal historiography as archive. Some reflections on the autograph manuscript of the Gesta episcoporum Cameracensium (MS Den Haag KB 75 B F 15)', Jaarboek voor middeleeuwse geschiedenis, 10 (2007), 7-46
RICHES (T.M.), ‘Episcopal Historiography as Archive. Some reflections on the Autograph Manuscript of the Gesta episcoporum Cameracensium (ms. Den Haag kb 75 F 15)’, in: Jaarboek voor middeleeuwse geschiedenis, 10 (2007) 7-46
SCHIEFFER (T.), 'Ein deutscher Bischof des 11. Jahrhunderts: Gerhard I. von Cambrai (1012-1051)', in: Deutsches Archiv für Geschichte des Mittelalters, 1 (1937) 323-360
SOT (M.), 'Gesta episcoporum Gesta abbatum', in: Typologie des sources du Moyen Age occidental, 37 (Turnhout, 1981)
SPROEMBERG (H.), 'Gerhard I. Bischof von Cambrai', in: Neue deutsche Biographie, 6 (Berlijn, 1964; reprint: 1971) 263-264
SPROEMBERG (H.), 'Gerhard I., Bischof von Cambrai (1012-1061)', in: M. Unger, ed. Mittelalter und demokratische Geschichtsschreibung. Ausgewählte Abhandlungen, Forschungen zur mittelalterlichen Geschichte, 18 (Berlijn, 1971) 103-118
SPROEMBERG (H.), DUVOSQUEL (J.M.), 'Gérard Ier, évêque de Cambrai', in: Biographie Nationale, 35 (Brussel, 1970) 286-299
STEIN (R.M.), 'Sacred authority and secular power: the historical argument of the Gesta episcoporum Cameracensis', in: L. Besserman (ed.), Sacred and Secular in Medieval and Early Modern Cultures: New Essays (New York, 2006) 149-165, 216-221
STEIN (R.M.), Reality fictions. Romance, history and governmental authority, 1025-1180 (Notre Dame, 2006) 13-64
VAN METER (D.C.), ‘Count Baldwin IV, Richard of Saint Vanne, and the Inception of Monastic Reform in Eleventh-Century Flanders ’, in: Revue bénédictine, 107 (1997) 130-148
VAN MINGROOT (E.), 'Gérard I de Florennes', in: Dictionnaire d'histoire et de géographie ecclésiastiques, 20 (Parijs, 1984) 742-751
VAN MINGROOT (E.), 'Kritisch onderzoek omtrent de datering van de Gesta episcoporum Cameracensium', in: Revue belge de philologie et d'histoire, 53 (1975) 281-332
VAN MINGROOT (E.), Gesta episcoporum Cameracensium, auctore Fulcone Levita (ca. 975-1031/1036). Le profil d'un chroniqueur médiéval (in voorbereiding)
VAN MINNEGROOT (E.), Les chartes de Gérard Ier, Liébert et Gérard II, évêques de Cambrai et d'Arras, comtes du Cambrésis (1012-1092/93): introduction, édition, annotation (Mediaevalia Lovaniensia Series I Studia, 35) (Leuven, 2005) 324-325
VANDERPUTTEN (S.), REILLY (D.J.), 'Reconciliation and record keeping: Heresy, secular dissent and the exercise of episcopal authority in eleventh-century Cambrai', journal of Medieval History, 37 (2011) 343-357
VERBEEMEN (J.), De vroegste geschiedenis van Mechelen. De waarde van de oudste Mechelse kronieken voor de vroegste geschiedenis der stad in het licht van de andere bestaande bronnen (Mechelen, 1954) 90-93 (met afb. ms. Den Haag f. 88r?)
WAITZ (G.), in: Monumenta Germaniae Historica. Scriptores, 14 (Hannover, 1883) 183-186
WATTENBACH (W.), HOLTZMANN (R.), Deutschlands Geschichtsquellen im Mittelalter. Deutsche Kaiserzeit (Berlin-Tübingen, 1938-1948, I/1) 152-155
WAUTERS (A.), 'Gérard, dit de Florennes, évêque de Cambrai', in: Biographie Nationale, 7 (Brussel, 1880-3) 623-629
LINKS
Desiderata:
Naam van de Medewerker:
Marit Gypen
Update:
2014-03-28 15:24:39