Locatie:Borgloon (?) - Datering:tussen 1160 en 1170 (Knuvelder, Van Mierlo), ca. 1170 (Frings), ca. 1171 (Kalff), ca. 1173 (Endepols), tussen 1174 en 1176 (Kempeneers), 1170-1180 (Willaert), ca. 1200 (Gysseling) - Opdracht:in opdracht van gravin Agnes van Loon (+ca. 1177) en Hessel, custos van de Sint-Servaaskapittel te Maastricht (2de helft 12de eeuw)

6229 verzen (uitg. Van Es)

/

Beschrijving van het leven en de wonderen van de H. Servatius, bisschop van Tongeren (4de eeuw), in twee boeken. Het eerste boek verhaalt de levensgeschiedenis van de heilige, het tweede beschrijft de translatie en verheffing van zijn gebeente en de mirakelen na zijn dood. Sint-Servatius was een hoog adelijke Armeense afstammeling van de familie van Maria. Hij werd volgens de legende door een engel naar het Noorden geleid, waar hij bisschop werd en actief het arianisme bestreed. Servatius stierf in 384.

Jocundus, Vita et miracula sancti Servatii (verkorte bewerking van Jocundus' Vita et miracula sancti Servatii)

Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, BPL 1215 (Link)
Leipzig, Bibliothek des Obersten Gerichts der Deutschen Demokratischen Republik, N.A.
London, N.A.

(Nederlands) L. Jongen en C. Schotel, Hendrik van Veldeke: Servaaslegende (Maastricht, 1993)
(Niet opgegeven) Moderne bewerking door M. Koenen, Hendrik van Veldeke's Sint Servatius Legende (Bussum, 1912) en Henric van Veldeken's Sint Servaes Legende (Heerlen, 1955) 1-92.

BORMANS (J.H.), 'Heijnrijck van Veldeken Sint Servatius Legende', Annales de la Société historique et archéologique à Maastricht, 2 (1856-8) 209-460 (overdruk: Sinte Servatius legende van Heynrijck van Veldeken, naer een handschrift uit het midden der XVe eeuw, voor de eerste mael uitgegeven (Maastricht, 1858))
FRINGS (T.) en SCHIEB (G.), 'Heinrich von Veldeke, I: Die Servatiusbruchstücke', Beiträge zur Geschichte der deutschen Sprache und Literatur, 68 (1945-6) 4-27; 1-75 (fragment)
FRINGS (T.) en SCHIEB (G.), 'Heinrich von Veldeke, X: Der Eingang des Servatius 1-198', Beiträge zur Geschichte der deutschen Sprache und Literatur, 70 (1948) 1-139 (fragment)
FRINGS (T.) en SCHIEB (G.), Die epischen Werke des Henric van Veldeken, I: Sente Servas, Sanctus Servatius (Halle (Saale), 1956) 1-217
GOOSSENS (J.), 'Die Servatiusbruchstücke: Mit einer Untersuchung und Edition der Fragmente Cgm 5249/18, 1 B der Bayerischen Staatsbibliotheek München', Zeitschrift für deutsches Altertum und deutsche Literatur, 120 (1991) 1-65 (fragment)
GYSSELING (M.), Corpus van Middelnederlandse teksten (tot en met het jaar 1300), II: Literaire handschriften, 1 ('s-Gravenhage, 1980) 288-298 (fragment)
LEHMANN (P.) en GLAUNING (O.), Mittelalterliche Handschriftenbruchstücke der Universitätsbibliothek und des Georgianum in München, Zentralblatt für Bibliothekswesen. Beiheft, 72 (München, 1940; reprint: Nendeln, 1968) 119-124 (fragment)
MEYER (W.), 'Veldekes Servatius, Münchner Fragment', Zeitschrift für deutsches Alterthum und deutsche Literatur, 27 (1883) 146-157 (fragment)
SCHARPÉ (L.), 'De Handschriften van Veldeke's Servatius', Leuvensche Bijdragen, 3 (1899) 5-22 (fragment)
SCHIEB (G.) en FRINGS (T.), 'Heinrich von Veldeke, XIII: Die neuen Münchener Servatiusbruchstücke', Beiträge zur Geschichte der deutschen Sprache und Literatur, 74 (1952) 4-19 (1-43) (fragment)
SCHULZE (B.), 'Neue Bruchstücke aus Veldekes Servatius', Zeitschrift für deutsches Alterthum und deutsche Litteratur, 34 (1890) 218-223 (fragment)
THOMA (H.), 'Altdeutsche Fündlein I, Aus Veldekes Servatius', Zeitschrift für deutsches Altertum und deutsche Literatur, 72 (1935) 193-196 (fragment)
VAN ES (G.A.), Sint Servaes Legende. In dutschen dichtede dit Heynrijck die van Veldeke was geboren. Naar het Leidse handschrift uitgegeven met medewerking van G. I. Lieftinck en A. F. Mirande, Antwerpen etc. 1950 22-184, 185-202

BAERTEN (J.), 'Agnès de Metz, comtesse de Looz et protectrice du poète Henri van Veldeke (v. 1150-v. 1180)', in Hommage au Professeur Paul Bonenfant (Brussel, 1965) 57-64
BATHGATE (R.H.), 'Hendrik van Veldeke's The Legend of St. Servaes', Dutch Crossing. A journal of Low Countries Studies, 40 (1990) 44621
BERTELOOT (A.), ET AL. (eds.), Gulden Legende. De Middelnederlandse vertaling van de legenda aurea door Petrus Naghel (Turnhout, 2011)
BEYSCHLAG (S.), 'Ein flämender Veldeke', in G.A.R. de Smet (ed.), Heinric van Veldeken. Symposium Gent 23-24 oktober 1970. Verslag en lezingen (Antwerpen-Utrecht, 1971) 77-86
Bibliotheca Sanctorum, 11 889-892
BOEREN (P.C.), 'Vragen rondom Hendrik van Veldeke', in: Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, 73 (1955) 241-261
BOEREN (P.C.), 'Vragen rondom Hendrik van Veldeke', in: Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde, 74 (1956) 99-116
BORMANS (J.H.), 'Sur la découverte de deux anciens poèmes thiois jusqu'ici crus perdus ou ignorés', BARB, 24/1 (1857) 501-506
BRAUNE (W.), Untersuchungen über Heinrich von Veldeke (Halle, 1872)
CHEVALIER (U.), Répertoire des sources historiques du Moyen-age. Bio-bibliographie (Paris, 1877-1886. 1888 II) 2104
DANIELS (P.), 'Iets over Veldeke', Dietsche Warande en Belfort (1886) 186-195
DE BOOR (H.), Die Höfische Literatur: Vorbereitung, Blute, Ausklang 1170-1250, Geschichte der deutschen Literatur, 2 (München, 1960 3de druk) 48-49, 266, 430-431, 448
DE BRUIN (P.C.), 'Habent sua fata manuscripta. Opmerkingen bij de uitgave van Sente Servaes door Frings-Schieb', De nieuwe taalgids, 51 (1958) 95-104
DE LA HAYE (R.), 'In welke eeuw leefde Sint-Servaas?', in: De Maasgouw. Tijdschrift voor Limburgse Geschiedenis en Oudheidkunde, 113 (1994) 46874
DE SMET (G.A.R.) (ed.), Heinric van Veldeken. Symposium Gent 23-24 oktober 1970. Verslag en lezingen (Antwerpen-Utrecht, 1971) (art. van S. Beyschlag, G. Cordes, N. De Paepe, M. Huby, W. Marguc en R. Peters, J. Notermans, U. Pretzel, D. Rochner, W. Sander, H. Tervooren, D. Teusink, A. Touber).__ H. Tervooren, 'Maasländisch oder Mittelhochdeutsch', in G.A.R. de Smet (ed.), Heinric van Veldeken. Symposium Gent 23_24 oktober 1970. Verslag en lezingen (Antwerpen_Utrecht, 1971) 44-69
DESCHAMPS (J.), 'De herkomst van het Leidse handschrift van de Sint- Servatiuslegende van Hendrik van Veldeke', in: Hand. der Zuid Ned. Mij voor taal. en letterk. en geschiedenis 12 (1958) 53-78
DESCHAMPS (J.), Middelnederlandse handschriften uit Europese en Amerikaanse bibliotheken. Tentoonstelling ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van de koninklijke Zuidnederlandse maatschappij voor taal-en letterkunde en geschiedenis. Brussel, Koninklijke Bibliotheek Albert I, 24 okt-24 dec 1970, Catalogus (Leiden, 1972, 2de druk) 57-61 nr. 15, pl. 15-16
DESCHAMPS (J.), Tentoonstelling van Middelnederlandse Handschriften uit beide Limburgen. Catalogus. Provinciale Bibliotheek te Hasselt, 17 juli-25 augustus 1954 (Hasselt, 1954) 13-14 nr. 1
DROOGMANS (J.), Hendrik van Veldeke, de eerste Dietsche dichter. Zijn leven en zijn werk (Tongeren, 1928)
ENDEPOLS (H.J.E.), in 'Boekbeoordelingen', TNTL, 68 (1950) 129-138
FRANQUINET (G.D.),'St-Servatius Legenden', Dietsche Warande, 5 (1860) 371
FRINGS (T.) en SCHIEB (G.), 'Die Ausgänge von Servatius I und II', Beiträge zur Geschichte der deutschen Sprache und Literatur, 70 (1948) 139-294
FRINGS (T.) en SCHIEB (G.), Die epischen Werke des Henric van Veldeken, I: Sente Servas, Sanctus Servatius (Halle (Saale), 1956) I-LVI
FRINGS (T.) en SCHIEB (G.), Drei Veldekestudien. Das Veldekeproblem, der Eneideepilog, die beiden Stauferpartien, Abhandlungen der Deutschen Akademie der Wissenschaften zu Berlin. Philosophisch-historische Klasse, 6 (Berlijn, 1947)
FRINGS (T.) en SCHIEB (G.), Heinrich von Veldeke: zwischen Schelde und Rhein (Halle (Saale), 1949)
GOOSSENS (J.), 'Die Servatiusbruchstücke: Mit einer Untersuchung und Edition der Fragmente Cgm 5249/18, 1 B der Bayerischen Staatsbibliotheek München', Zeitschrift für deutsches Altertum und deutsche Literatur, 120 (1991) 23743
GOOSSENS (J.), ‘De doorbraak van het vagevuur in de Middelnederlandse en Middellatijnse letterkunde van het Luiks-Brabantse gebied’, in: Ons Geestelijk Erf, 78 (2004) 265-291 (269-271)
GREIFELD (O.), 'Servatius, eine oberdeutsche Legende des XII Jahrhunderts', Haupt's Zeitschrift, 5 (1845) 75-192
GYSSELING (M.), Corpus van Middelnederlandse teksten (tot en met het jaar 1300), II: Literaire handschriften, 1 ('s-Gravenhage, 1980) 287-288
HERMESDORF (B.H.D.), 'Hendrik van Veldeke in het licht der Rechtsgeschiedenis', Publications de la société historique et archéologique dans le Limbourg, 83 (1947) 175-206
HUYSMANS (C.), '(Brief over de ontdekking van het Leidse handschrift van de Sint-Servatiuslegende van Hendrik van Veldeke)', Limburgsch Jaarboek, 3 (1894-5) 100
JANS (R.), 'Letterkunde in Limburg van de frankische tot de Franse tijd', in E.C.M.A. Batta, Limburg's verleden. Geschiedenis van Nederlands Limburg tot 1815, 2 (Maastricht, 1960; anast. reprint: Schiedam, 1976) 377-381
JONGEN (L.), 'Sint Servaas tussen feit en fictie: Hendrik van Veldeke en de hagiografische traditie', in: Literatuur, 11 (1994) 290-296
JONGEN (L.), 'The emperor, the saint and the poet. For whom did Heinrich von Veldeke write the Sint-Servaaslegende?', Amsterdamer Beiträge zur älteren Germanistik, 65 (2009), 103-116
JUNGBLUTH (G.), Untersuchungen zu Heinrich von Veldeke, Deutsche Forschungen, 31 (Frankfurt am Main, 1937; reprint: Hildesheim, 1973)
KEMPENEERS (A.), Hendrik van Veldeke en de bron van zijn Servatius (Antwerpen, Leuven 1913) ((Leuvense) Studiën en Tekstuitgaven 3)
KLEIN (H.), 'Heinrich von Veldeke und die mitteldeutschen Literatursprachen. Untersuchungen zum Veldeke-Problem', in T. Klein en C. Minis, Zwei Studien zu Veldeke und zum Strassburger Alexander, Amsterdamer Publikationen zur Sprache und Literatur, 61 (Amsterdam, 1985) 1-121
KNUVELDER (J.), Handboek tot de Geschiedenis der Nederlandse Letterkunde, 1 ('s-Hertogenbosch, 1957 2de druk) 57-60
KOLDERWEIJ (A.M.), Der gude Sente Servas. De Servatiuslegende en de Servatiana: een onderzoek naar de beeldvorming rond een heilige in de middeleeuwen. De Geschiedenis van de Kerkschat van het Sint-Servaaskapittel te Maastricht, 1, Maaslandse Monografieën, 5 (Assen-Maastricht, 1985)
LEVITICUS (F.), De klank-en vormleer van het Middelnederlansch dialect der St. Servatius-legende van Heynrijck van Veldeken, Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal-en Letterkunde, 6e reeks: Bekroonde werken, 4 (Gent, 1892)
MAK (J.J.), 'Veldeke's Servaes. Proeve van existentialistische literatuurbeschouwing', Dietsche Warande en Belfort (1952) 475-485
MARGUC (W.), PETERS (R.), 'Zur kodikologie der Servatius-Fragmente', in: Niederdeutsches Jahrbuch, 93 (1970) 42186
MEYER (R.), 'Veldeke', in Allgemeine deutsche Biographie, 39 (Leipzig, 1895) 665-671
MINIS (C.), 'Dat Prologus van Sint Servoes legenden', TNTL, 72 (1954) 161-183
NOTERMANS (J.), 'Bij de "restauratie" van Veldekes Sint Servaaslegende', De Maasgouw, 71 (1957) 107-114
NOTERMANS (J.), 'Bij het "eeuwfeest" der ontdekking van een manuskript', Levende Talen (1957) 188-189
NOTERMANS (J.), 'Her Hessel der Custenaer', Tijdschrift voor Taal en Letteren (1927) 205-215
NOTERMANS (J.), 'Is Hendrik van Veldeke's Servaaslegende te dateren?', Levende Talen, 177 (1954) 500-506
NOTERMANS (J.), 'Profiel van Hendrik van Veldeke', De Tijdspiegel, 31/4 (1976) 41944
NOTERMANS (J.), 'Veldekes Servaaslegende moet berijmd zijn vóór Kerstmis 1165', in G.A.R. de Smet (ed.), Heinric van Veldeken. Symposium Gent 23-24 oktober 1970. Verslag en lezingen (Antwerpen-Utrecht, 1971) 127-133
NOTERMANS (J.), Commentaren op Heinric van Veldeken's Sint Servaaslegende, 5 dln. (Maastricht, 1974-7)
NOTERMANS (J.), Kunstzinnig en spiritueel klimaat in het Mosaanse Land tijdens en voor Henric van Veldeke (S.l., 1966)
NOTERMANS (J.), Rondom de Maaslandse dichter en minnezanger Heinric van Veldeke (Hasselt, 1973)
POTTHAST (A.), Bibliotheca Historica Medii Aevi, Wegweiser durch die Geschichtswerke des europäischen Mittelalters bis 1500, I (Berlin, 1896) 1570-1571;
POTTHAST (A.), Repertorium Fontium Historiae Medii Aevi, V (Roma, 1962-) 410-411
ROGIER (L.J.), Henric van Veldeke. Inleiding tot den dichter en zijn werk, met bloemlezing (Maastricht, 1931)
SANDERS (W.), 'Heinrich van Veldeke im Blickpunkt der Forschung', in: Niederrheinisches Jahrbuch, 8 (1965) 104-113
SANDERS (W.), 'Zu Prolog und Epilogen des St. Servatius-Legende Heinrichs von Veldeke', in G.A.R. de Smet (ed.), Heinric van Veldeken. Symposium Gent 23-24 oktober 1970. Verslag en lezingen (Antwerpen-Utrecht, 1971) 107-126
SANDERS (W.), Heinric van Veldeken. Porträt eines maasländischen Dichters des 12. Jahrhunderts, Nachbarn, 17 (Bonn, 1973; 1976 2de druk)
SCHARPÉ (L.), 'De Handschriften van Veldeke's Servatius', Leuvensche Bijdragen, 3 (1899) 44682
SCHEPENS (P.), Hendrik van Veldeke Middelnederlandsche dichter (Gent, 1927)
SCHIEB (G.) en FRINGS (T.) in 'Boekbespreking', Leuvense Bijdragen. Bijblad, 41 (1951) 18-20
SCHIEB (G.), 'Veldeke, Hendrik van', in G.T. van Bork en P.J. Verkruijsse (red.), De Nederlandse en Vlaamse auteurs van middeleeuwen tot heden met inbegrip van de Friese auteurs (Weesp, 1985) 584
SCHIEB (G.), 'Zu G. De Smet, J. van Mierlo en het Veldeke-probleem', TNTL, 80 (1964) 204-208
SCHIEB (G.), Heinrich von Veldeke die neuen münchener Servatiusbruchstucke, die Stadsbeschreibungen der Veldekeüberlieferung, Register zu Veldeke XII.XIII (Halle (Saale), 1952)
SCHIEB (G.), Henric van Veldeken. Heinrich von Veldeke, Realienbücher für Germanisten. Abt. D: Literaturgeschichte/ Sammlung Metzler, 42 (Stuttgart, 1965)
SCHRÖDER (W.), Veldeke-Studien, Beihefte zur Zeitschrift für deutsche Philologie, 1 (Berlijn, 1969)
SINNEMA (J.R.), Hendrik van Veldeke, Twayne's world authors series. Netherlands, 223 (New York, 1972) 223
TERVOOREN (H.), 'Maasländisch oder Mittelhochdeutsch', in G.A.R. de Smet (ed.), Heinric van Veldeken. Symposium Gent 23-24 oktober 1970. Verslag en lezingen (Antwerpen-Utrecht, 1971) 44-69
TERVOOREN (H.), 'Wan si suochen birn ûf den buochen. Zur Lyrik Heinrichs von Veldeke und zu seiner Stellung im deutschen Minnesang', in Queeste, 4 (1997) 42005
TOUBER (A.), 'Veldekes Stabat Mater', in G.A.R. de Smet (ed.), Heinric van Veldeken. Symposium Gent 23-24 oktober 1970. Verslag en lezingen (Antwerpen-Utrecht, 1971) 70-76
VAN DAM (J.), 'De letterkundige beteekenis van Veldeke's Servatius', TNTL, 47 (1928) 202-250
VAN DAM (J.), Das Veldeke-Problem (Groningen, 1924)
VAN DAM (J.), in: W. Stammler en K. Langosch (ed.), Die deutsche Literatur des Mittelalters: Verfasserlexikon, 2 (Berlijn, 1936) 355-364
VAN ES (G.A.), Sint Servaes Legende (Antwerpen, 1950)
VAN LEUSDEN (A.), 'St. Servaas, heilige tussen paus en keizer. Peilingen naar de context van Hendrik van Veldeken's Sint Servaeslegende', in: De Nieuwe taalgids, 79 (1986) 134-151
VAN MIERLO (J.), 'De oplossing van het Veldeke-probleem', Vlaamse Academie voor Taal-en Letterkunde. Verslagen en Mededelingen (1952) 607-710
VAN MIERLO (J.), 'Het bisdom Luik als kultuureenheid in de 12de eeuw', Vlaamse Academie voor Taal-en Letterkunde. Verslagen en Mededelingen (1957) 419-437
VAN MIERLO (J.), 'Om Hendrik van Veldeke', Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal-en Letterkunde. Verslagen en Mededelingen (1956) 717-773
VAN MIERLO (J.), 'Werd de proloog van St. Servaes geïnterpoleerd?', Vlaamse Academie voor Taal-en Letterkunde. Verslagen en Mededelingen (1955) 41-51
VAN MIERLO (J.), De letterkunde van de Middeleeuwen, 1, Geschiedenis van de letterkunde der Nederlanden, 1 ('s-Hertogenbosch-Brussel, 1949 2de druk) 184-186
VAN MIERLO (J.), Geestelijke epiek der middeleeuwen (Brussel, 1939) 53-100
VAN MIERLO (J.), Heynrich van Veldeke, Eigen Schoon, 8 (Brussel-Amsterdam, s.a.)
VAN MIERLO (J.), Oude en nieuwe bijdragen tot het Veldeke-probleem, Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal-en Letterkunde, 3e reeks, 35 (Gent, 1957)
VAN VRIESLAND (V.E.), Spiegel van de Nederlandse poëzie: van Heinric van Veldeke tot en met Willem Bilderdijk, Meulenhoff editie, 75 (Amsterdam, 1965)
VERMEEREN (J.H.), 'Henric van Veldeken en sint Servaas', Publications de la Société Historique et Archéologique dans le Limbourg, 109 (1973) 93-107
WILHELM (F.), Sanct Servatius oder wie das erste Reis in deutscher Zunge geimpft wurde. Ein Beitrag zur Kenntnis des religiösen und literarischen Lebens in Deutschland im elften und zwölften Jahrhundert (München 1910) (bespreking door A. PONCELET, AB 29 (1910), 349_352; B. KRUSCH, NA 37 (1912) 331)
WILLAERT (F.), '1174: Hendrik van Veldeke wordt de werktekst van zijn eigen 'Eneas'-roman ontstolen. De Franse hofliteratuur via het Maasland in het Duitse Rijk', in M.A. Schenkeveld-Van der Dussen (red.), Nederlandse literatuur, een geschiedenis (Groningen, 1993) 6-11
WOESLER (W.), 'Heinrich von Veldeke. Der Prolog des Servatius', in: Leuvense Bijdragen, 56 (1967) 101-119
WOLFF (L.) en SCHRÖDER (W.), 'Heinrich von Veldeke', in C. Stöllinger (red.), Die deutsche Literatur des Mittelalters. Verfasserlexikon, 3 (Berlijn-New York, 1981 2de druk) 899-918