Locatie:Vlaanderen, vermoedelijk Damme (van Oostrom 1996) - Datering:voltooid op 25 maart 1271 - Opdracht: in opdracht van een anonieme vriend ("mijn lieve vrient"), mogelijk uit de omgeving van Floris V (van Oostrom 1992).

7778 verzen (Gysseling)

/

Dichtwerk over Joodse geschiedenis gebaseerd op De bello Judaico van Flavius Josephus. In dit vervolg op de Rijmbijbel of Scolastica beschrijft Jacob van Maerlant de verdere lotgevallen van het Joodse volk tot 73 n. Chr.

Flavius Josephus, De bello Judaico.

heraut van Beieren, wereldkroniek (wereldkroniek van de heraut van Beieren)

Berlin, Staatsbibliothek zu Berlin - Preussischer Kulturbesitz, germ., fol. 622 (Link)
Brussel/Bruxelles, Koninklijke Bibliotheek/Bibliothèque Royale, 15001 (Link)
Brussel/Bruxelles, Koninklijke Bibliotheek/Bibliothèque Royale, 19545 (cat. 105) (Link)
Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, 129 A 11 (Link)
Den Haag, Koninklijke Bibliotheek, Bruikleen Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen, XVIII
Den Haag, Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum (Museum van het Boek), 10 B 21 (Link)
Den Haag, Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum (Museum van het Boek), 10 C 19 (Link)
Gent, Universiteitsbibliotheek, 1374 (Link)
Gent, Universiteitsbibliotheek, 3006 (Link)
Groningen, Universiteitsbibliotheek, 405 (Link)
Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, Letterk. 168 (Link)
Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, Letterk. 169 (Link)
Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, Letterk. 172 (Link)
Leiden, Bibliotheek der Rijksuniversiteit, Letterk. 174 (Link)
London, British Library, Add. mss., 10044 (Link)
London, British Library, Add. mss., 10045 (Link)

DAVID (J.B.), Rymbybel van Jacob van Maerlant, met voorrede, varianten van hss., aenteekeningen en glossarium, 3 (Brussel, 1859) 1-391
DE PAUW (N.), Middelnederlandsche gedichten en fragmenten, II: Wereldlijke gedichten, Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal-en Letterkunde, 3e reeks, 8 (Gent, 1903) 136-141 (fragm. Mechelen), 260-264 (fragm. Gent 1374) (fragment)
GAILLARD (V.), 'Poésies de Jacques van Maerlant', in: Annales de la Société royale des beaux-arts et de littérature de Gand, 7 (1857-8) 27-28 (fragment)
GYSSELING (M.), Corpus van Middelnederlandse teksten (tot en met het jaar 1300), II: Literaire handschriften, 3 (Leiden, 1983) 643-826

(S.A.), De val van Jerusalem. Vragen rond een Rijmbijbel van Jacob van Maerlant. (Expositie) 25 november-19 december 1977 (Groningen, 1977)
(S.A.), De wereld aan boeken. Een keuze uit de collectie van de Groningse Universiteitsbibliotheek tentoongesteld ter gelegenheid van de opening van het nieuwe bibliotheekgebouw 21 mei-31 augustus 1987 (Groningen, 1987) 15-16 nr. 2
BERENDRECHT (P.), Proeven van bekwaamheid. Jacob van Maerlant en de omgang met zijn Latijnse bronnen (Amsterdam, 1996) 117-137
BERTELOOT (A.), 'Een vormleerhoofdstukje uit de Maerlant-grammatica', in: Franco-Saxonica. Münstersche Studien zur niederländischen und niederdeutschen Philologie. Jan Goosssens zum 60. Geburtstag (Neumünster, 1990) 15-28
BERTELOOT (A.), 'Wanneer voltooide Jacob van Maerlant zijn Rijmbijbel?', Spiegel der Letteren, 33 (1991) 69-72
BERTELOOT (A.), 'Was Jacob van Maerlant schepenklerk te Damme?', in: Vlaanderen, 42/5 (1993) 241-244
Bibliotheca Hulthemiana. Manuscrits (Gent, 1837) 1-2 nr. 1
BIEMANS (J.A.A.M.), 'Maerlant in stukken en beetjes. De handschriftelijke overlevering van Jacob van Maerlants werken, met speciale aandacht voor de Spiegel historiael', in: Vlaanderen, 42/5 (1993) 253-258
BIESHEUVEL (I.), ‘Jacob van Maerlant’, in: G. Dunphy, ed. The Encyclopedia of the Medieval Chronicle (Leiden/Boston, 2010) 897-898
BOEREN (P.C.), Catalogus van de handschriften van het Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum ('s-Gravenhage, 1979) 50-51, 84-85, 241 (mss. Den Haag, 10 B 21, 10 C 19)
BOUMAN (M.), 'Over de compositie van De Wrake van Jeruzalem', in "De val van Jeruzalem". Vragen rond een Rijmbijbel van Jacob van Maerlant (Groningen, 1977)
BRANDHORST (J.P.J.) en BROEKHUIJSEN-KRUIJER (K.H.), De verluchte handschriften en incunabelen van de Koninklijke Bibliotheek. Een overzicht voorzien van een iconografische index ('s-Gravenhage, 1985) 43 nr. 118 (ms. Den Haag XVIII), 88 nr. 360 (ms. Den Haag 76 E 16)
BRUGMANS (H.), Catalogus codicum manu scriptorum universitatis Groninganae bibliothecae (Groningen, 1898) 231-235
BYVANCK (A.W.) , Les Principaux Manuscrits à Peintures de la Bibliothèque Royale des Pays-Bas et du Musée Meermanno-Westreenianum à La Haye (Parijs, 1924) 96-98 nr. 35 (ms. Den Haag, 10 B 21)
BYVANCK (A.W.), HOOGEWERFF (G.J.), Noord-Nederlandsche miniaturen in handschriften der 14de, 15de en 16de eeuwen, 3 ('s-Gravenhage, 1925) 1-3 nrs. 1-2, 5, pl. 21-22 (ms. Den Haag, 10 B 21, XVIII)
CHEVALIER (U.), Répertoire des sources historiques du Moyen-age. Bio-bibliographie (Paris, 1877-1886. 1888 II) 2946-2947;
CLAASSENS (G.H.M.), 'Jacob van Maerlant on Muhammad and Islam', in: J.V. Tolan, ed. Medieval Christian Perceptions of Islam. A Book of Essays (New York en Londen, 1996) 211-242
CORNETTE (A.H.), 'Jacob van Maerlant als "dichter"', Verslagen en Mededeelingen der Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal-en Letterkunde (1935) 1055-1064
DAVID (J.B.), Rymbybel van Jacob van Maerlant, met voorrede, varianten van hss., aenteekeningen en glossarium, 3 (Brussel, 1859) I-XXXV
DE BRUIN (C.C.), 'Jacob van Maerlant: een gelovige revolutionair of een revolutionair gelovige', in: Geloof en Revolutie. Kerkhistorische kanttekeningen bij een actueel vraagstuk aangeboden aan Professor Dr. W.F. Dankbaar op zijn zeventigste verjaardag (Amsterdam, 1977) 51-64
DE VREESE (W.), LIEFTINCK (G.I.), 'Bouwstoffen', in: E. Verwijs, J. Verdam, eds. Middelnederlandsch Woordenboek, 10 ('s-Gravenhage, 1927-1952) nrs. 340, 408
DEFOER (H.L.M.) e.a., The golden age of Dutch manuscript painting. (Catalogus bij de tentoonstelling "Middeleeuwse miniaturen in de Noordelijke Nederlanden", Utrecht, Rijksmuseum Het Catharijneconvent, 1989-1990) (Stuttgart-Zürich, 1989) 28 (ms. Den Haag, XVIII)
DEGERING (H.), Kurzes Verzeichnis der germanischen Handschriften der preussischen Staatsbibliothek, I: Die Handschriften in Folioformat (Graz, 1970) 67 nr. 622
DEROLEZ (A.), Inventaris van de handschriften in de universiteitsbibliotheek te Gent (Gent, 1977) 215 nr. 3006
DESCHAMPS (J.), Middelnederlandse handschriften uit Europese en Amerikaanse bibliotheken. Tentoonstelling ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van de koninklijke Zuidnederlandse maatschappij voor taal-en letterkunde en geschiedenis. Brussel, Koninklijke Bibliotheek Albert I, 24 okt-24 dec 1970, Catalogus (Leiden, 1972, 2de druk)
EKKART (R.E.O.), De Rijmbijbel van Jacob van Maerlant. Een in 1332 voltooid handschrift uit het Rijksmuseum Meermanno-Westreenianum, Monografieën van het Museum van het boek ('s-Gravenhage, 1985)
GASPAR (C.), LYNA (F.), Les principaux manuscrits à peinture de la Bibliothèque Royale de Belgique, 1 (Parijs, 1937) 168-172 nr. 168, pl. XXXIV (ms. Brussel 15001)
GRAF VITZTHUM (G.), Die Pariser Miniaturmalerei von der Zeit des hl. Lutwig bis zu Philipp von Valois und ihr Verhältnis zur Malerie in Nordwesteuropa (Leipzig, 1907) 138
GYSSELING (M.), Corpus van Middelnederlandse teksten (tot en met het jaar 1300), II: Literaire handschriften, 3 (Leiden, 1983) IX-XVI
GYSSELING (M.), Corpus van Middelnederlandse teksten (tot en met het jaar 1300), II: Literaire handschriften, 4
HELLINGA (G.W.) en KAMPSTRA (A.), 'De Costere of die coster?', in: Wetenschappelijke Tijdingen, 16 (1956) 39934
HERMANS (J.M.M.), Het Gronings Zutphense Maerlant handschrift. Codicologische studies rond handschrift 405 van de Universiteitsbibliotheek te Groningen (Groningen, 1979)
Het Nederlandse boek 1300-1800, Catalogus van de tentoonstelling, Gemeentemuseum van 's-Gravenhage, van 29 juli tot 25 september 1950 ('s-Gravenhage, 1950) nr. 2
HOOGEWERFF (G.J.), De Noord-Nederlandsche schilderkunst, 1 ('s-Gravenhage, 1936) 57-71, 82-85 (ms. Den Haag 10 B 21, Groningen)
JANSSENS (J.) en HOOGERHUIS (S.S.), 'Maerlant, Jacob van', in: G.T. van Bork en P.J. Verkruijsse, eds. De Nederlandse en Vlaamse auteurs van middeleeuwen tot heden met inbegrip van de Friese auteurs (Weesp, 1985) 367-368
JANSSENS (J.), De mariale persoonlijkheid van Jacob van Maerlant. Jacob van Maerlants werken beschouwd in het licht van zijn Mariacultus en als resultante van de toenemende Mariaverering in de middeleeuwen (Antwerpen, 1963)
Karel van Hulthem 1764-1832, Catalogi van tentoonstellingen gehouden in de Albert I-Bibliotheek te Brussel, A 15 (Brussel, 1964) 263-264 nr. 103 (ms. Brussel 15001)
LAMBRECHT (D.), 'Werd Jacob van Maerlant door de synode veroordeeld?', in: Biekorf, 82 (1982) 253-260
LEENDERTZ JR. (P.), 'Het Zutfensch-Groningsche handschrift', TNTL, 14 (1895) 265-283
LIEFTINCK (G.I.), 'Drie handschriften uit de librije van de abdij van Sint Bernards opt Schelt', TNTL, 69 (1952) 3-4, 11, 15-19 (ms. Brussel 19545)
LIEFTINCK (G.I.), 'Problemen met betrekking tot het Zutphens-Groningse Maerlant-handschrift', Mededelingen der Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Afdeling Letterkunde, nieuwe reeks, 22/2 (1959) 67-99
LIEFTINCK (G.I.), Codicum in finibus Belgarum ante annum 1550 conscriptorum qui in bibliotheca universitatis asservantur, V: Codices 168-360 societas cui nomen Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, Bibliotheca universitatis Leidensis. Codices manuscripti, 5 (Leiden, 1948) 1-2, 4-5 (hs. Leiden 168-9, 172, 174)
LULOFS (B.H.), 'Over het zoogenaamde Zutphensche handschrift van den Rijmbijbel en van eenige andere kleine gedichten, met meer of minder regt aan Jacob van Maerlant toegeschreven', Koninklijk Nederlandsch Instituut van Wetenschappen, Letterkunde en Schoone Kunsten. Verslagen en Mededeelingen (1843) 7-12
LULOFS (B.H.), Handboek van den vroegsten bloei der Nederlandsche letterkunde, of proeven uit Nederlandsche schriften der dertiende en veertiende eeuw (Groningen, 1845) 114-131
LYNA (F.), 'De Vlaamsche miniatuur van 1200 tot 1530', in: Eigen schoon, 12 (Brussel-Amsterdam, 1934) 45 (ms. Brussel 15001), 62-63 (ms. Den Haag 10 B 21)
MEUWESE (F.), 'Miniatuurgevechten. Strijdafbeeldingen in Maerlant-handschriften', Vlaanderen, 42/5 (1993) 247-252
MONE (F.J.), Übersicht der niederländischen Volks-Literatur älterer Zeit (Tübingen, 1838; anast. reprint: Amsterdam, 1970) 92-96 nr. 63
MULDER (M.J.), 'De handschriftentraditie van de Rijmbijbel', in J. van Moolenbroek en M. Mulder (red.), Scolastica willic ontbinden. Over de Rijmbijbel van Jacob van Maerlant, Middeleeuwse studies en bronnen, 25 (Hilversum, 1991) 71-82
NOTERDAEME (J.), 'Het Maerlandt probleem', in: Ons Heem, 14/6 (1960) 203-219
PEETERS (H.), 'Die Marienleben-Tafel. Bemerkungen zu einem Antependium im Brüsseler Museum', Bulletin des musées royaux d'art et d'histoire (1953) 135-154
PEETERS (H.C.), 'Nieuwe inzichten in de Maerlantproblematiek', in: Koninklijke Zuidnederlandse Maatschappij voor Taal-en Letterkunde en Geschiedenis. Handelingen, 18 (1964) 249-285
POSTMA (A.), 'Voor wie schreef Jacob van Maerlant zijn Rijmbijbel?', in in J. van Moolenbroek en M. Mulder (red.), Scolastica willic ontbinden. Over de Rijmbijbel van Jacob van Maerlant, Middeleeuwse studies en bronnen, 25 (Hilversum, 1991) 53-70
POTTHAST (A.), Bibliotheca Historica Medii Aevi, Wegweiser durch die Geschichtswerke des europäischen Mittelalters bis 1500, I (Berlin, 1896) 757-758;
RAMAN (A.), COCKSHAW (P.) (red.), Koninklijke Bibliotheek van België. Honderdvijftigste verjaardag van de openstelling voor het publiek 21 mei 1839. Honderdvijftig merkwaardige stukken uit haar verzamelingen. Tentoonstelling in de Koninklijke Bibliotheek Albert I van 20 mei tot 15 juli 1989 (Brussel, 1989) 1 nr. 1
Repertorium Fontium Historiae Medii Aevi, VI, 499-501
Rijkdom van de Koninklijke Bibliotheek van België (Catalogus) (Brussel, 1958) 32-33 nr. 11
Schatten van de Koninklijke Bibliotheek. Acht eeuwen verluchte handschriften. Tentoonstelling in het Rijksmuseum Meermanno-Westreeniamum/ Museum van het Boek 17 decemnber 1980-15 maart 1981 ('s-Gravenhage, 1980) 160-161 nr. 65 (ms. Den Haag, XVIII)
SERRURE (C.A.), Geschiedenis der Nederlandsche en Fransche letterkunde in het graefschap Vlaenderen, van de vroegste tyden tot aen het einde der regering van het huis van Burgondie (Gent, 1855) 160-202
SEYS (R.), 'Van Maerlant Jacob', in F. Bonneure e.a., eds. Lexicon van Westvlaamse schrijvers, 1 (Torhout, 1984) 89
SONNEMANS (G.), Functionele aspecten van Middelnederlandse versprologen (Boxmeer, 1995)
STARING VAN DEN WILDENBORCH (A.C.W.), 'Berigt nopens het Zutphensche handschrift van Van Maerlant', Nieuwe Werken van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden, 3/2 (1834) 81-225
TER HORST (D.J.H.), Catalogus van de handschriften der Koninklijke Nederlandsche Akademie van Wetenschappen, in bruikleen in de Koninklijke Bibliotheek ('s-Gravenhage, 1938) 13 nr. XVIII
VAN DEN BERG (A.T.), Het uitgelezen publiek van de Rijmbijbel van Jacob van Maerlant, Doctoraatsverhandeling (Leiden, 1989)
VAN DEN BERG (E.), Middelnederlandse versbouw en syntaxis, Ontwikkelingen in de versificatie van verhalende poëzie ca. 1200-ca. 1400 (Utrecht, 1983)
VAN DRIEL (J.), 'Een streven naar kunst. Formele vernieuwingen in de Middelnederlandse literatuur omstreeks 1300', Spiegel der letteren, 53 (2011) 1-28
VAN DRIEL (J.M.), Meesters van het woord. Middelnederlandse schrijvers en hun kunst (Hilversum, 2012)
VAN HERWAARDEN (J.), 'Maerlants Rijmbijbel: wat kan een mediëvist ervaren als hij de nieuwe teksteditie leest?', Jaarboek van de stichting Instituut voor Nederlandse Lexicologie. Overzicht van het jaar 1983 (1985) 55-63
VAN MIERLO (J.), De letterkunde van de Middeleeuwen, 1, Geschiedenis van de letterkunde der Nederlanden, 1 ('s-Hertogenbosch-Brussel, 1949 2de druk) 302-304, 308, 316-324
VAN MIERLO (J.), Jacob van Maerlant. Zijn leven, zijn werken, zijn betekenis, Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal-en Letterkunde, 3e reeks, 25 (Turnhout, 1946) 7-13, 54-55, 131-150
VAN MOOLENBROEK (J.), MULDER (M.), 'Maerlants Rijmbijbel of Scolastica. Een inleiding', in J. van Moolenbroek en M. Mulder (red.), Scolastica willic ontbinden. Over de Rijmbijbel van Jacob van Maerlant, Middeleeuwse studies en bronnen, 25 (Hilversum, 1991) 7-12
VAN OOSTROM (F.P.), '25 maart 1271: Jacob van Maerlant voltooit de Rijmbijbel. De dichter als leraar, en omgekeerd', in M.A. Schenkeveld-van der Dussen, e.a. (red.), Nederlandse Literatuur, een geschiedenis (Groningen, 1993) 29-35
VAN OOSTROM (F.P.), 'Jacob van Maerlant, toen en nu', in: Vlaanderen, 42/5 (1993) 234-240
VAN OOSTROM (F.P.), 'Jacob van Maerlant: een herwaardering', in: Literatuur, 2/4 (1985) 190-197
VAN OOSTROM (F.P.), 'Maerlant voor stad en burgerij', in H. Pleij e.a., eds. Op belofte van profijt. Stadsliteratuur en burgermoraal in de Nederlandse letterkunde van de middeleeuwen, Nederlandse literatuur en cultuur in de middeleeuwen, 4 (Amsterdam, 1991) 52-68, 353-357 (noten en bibliografie)
VAN OOSTROM (F.P.), 'Slotbeschouwing: de Rijmbijbel, balans en perspectief', in J. van Moolenbroek en M. Mulder (red.), Scolastica willic ontbinden. Over de Rijmbijbel van Jacob van Maerlant, Middeleeuwse studies en bronnen, 25 (Hilversum, 1991) 127-145
VAN OOSTROM (F.P.), De waarde van het boek (Amsterdam, (1994) 13-22
VAN OOSTROM (F.P.), Het woord van eer. Literatuur aan het Hollandse hof omstreeks 1400 (Amsterdam 1987) 145-154
VAN OOSTROM (F.P.), Maerlants wereld (Amsterdam, 1996) 509-539 (literatuurlijst), passim
Verluchte handschriften uit eigen bezit 1300-1550. Tentoonstelling 4 oktober 1979 tot en met 12 januari 1980 ('s-Gravenhage, 1979) 25-26 nr. 45, 29 nr. 50, pl. 61 (mss. Den Haag, 10 B 21, 10 C 19)
VERMEEREN (P.J.H.), DEKKER (A.F.), Inventaris van de handschriften van het Museum Meermanno-Westreenianum (Den Haag, 1960) 63-64 nrs. 186-187 (mss. Den Haag, 10 B 21, 10 C 19)
VOS-POSTMA (A.), Verkenningen op het gebied van de overlevering van Maerlants Rijmbijbel, Doctoraatsverhandeling (Utrecht, 1987)
WARNAR (G.), 'Men of letters: medieval Dutch literature and learning', in: L. Cesalli, et al. (eds.), University, council, city: Intellectual culture on the Rhine (1300-1500). Acts of the XIIth international colloquium of the Société Internationale pour l'Etude de la Philosphie Médiévale, Freiburg im Breisgau, 27-28 October 2004 (Turnhout, 2007) 221-246
ZIMELIEN. Abendländische Handschriften des Mittelalters aus den Sammlungen der Stiftung Preussischer Kulturbesitz Berlin. Ausstellung 13. Dezember 1975-1. Februar 1976 Sonderausstellungshalle der staatlichen Museen Berlin-Dahlem (Wiesbaden, s.a.) 152-153 nr. 108 (ms. Berlin)